Wyszukiwarka ustaw

2017 Pozycja 15

©Telksinoe s. 1/259

Opracowano na podstawie: t.j.

Dz. U. z 2017 r.

poz. 15, 1089,

z 2018 r. poz. 4, 130, 138.

U S T A W A

z dnia 5 stycznia 2011 r.

Kodeks wyborczy 1)

DZIAŁ I

Przepisy wstępne

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. Kodeks wyborczy określa zasady i tryb zgłaszania kandydatów,

przeprowadzania oraz warunki ważności wyborów:

1) do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej;

2) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;

3) do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej;

4) do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego;

5) wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Art. 2. W wyborach głosować można tylko osobiście, chyba że kodeks stanowi

inaczej.

Art. 3. W tych samych wyborach głosować można tylko jeden raz.

Art. 4. Wybory odbywają się w dniu wolnym od pracy.

Art. 5. Ilekroć w kodeksie jest mowa o:

1) wyborach – należy przez to rozumieć wybory do Sejmu i do Senatu, wybory

Prezydenta Rzeczypospolitej, wybory do Parlamentu Europejskiego

1)

Przepisy niniejszej ustawy wdrażają postanowienia dyrektywy Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia

1993 r. ustanawiającej szczegółowe warunki wykonywania prawa do głosowania i kandydowania

w wyborach do Parlamentu Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania

w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami oraz dyrektywy Rady 94/80/WE z dnia

19 grudnia 1994 r. ustanawiającej szczegółowe zasady korzystania z prawa głosowania

i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii zamieszkałych w Państwie

Członkowskim, którego nie są obywatelami.

22.02.2018

©Telksinoe s. 2/259

w Rzeczypospolitej Polskiej, wybory do organów stanowiących jednostek

samorządu terytorialnego oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów

miast;

2) referendach – należy przez to rozumieć referenda ogólnokrajowe i referenda

lokalne;

3) organach stanowiących jednostek samorządu terytorialnego – należy przez to

rozumieć, odpowiednio, rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw;

4) radzie gminy – należy przez to rozumieć także radę miasta na prawach powiatu;

5) radzie – należy przez to rozumieć także sejmik województwa;

6) wójcie – należy przez to rozumieć także burmistrza i prezydenta miasta;

7) zakładzie leczniczym – należy przez to rozumieć zakład leczniczy, w którym

podmiot leczniczy wykonuje działalność leczniczą w rodzaju świadczenia

szpitalne lub stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż

świadczenia szpitalne, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia

2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1638, 1948 i 2260 oraz z

2017 r. poz. 2110 i 2217);

8) domu pomocy społecznej – należy przez to rozumieć także placówkę

zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle

chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w ustawie z dnia

12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930 i 1583);

9) stałym zamieszkaniu – należy przez to rozumieć zamieszkanie w określonej

miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego pobytu;

10) numerze ewidencyjnym PESEL – należy przez to rozumieć, w odniesieniu do

obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami polskimi, numer

paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość;

11) wyborcy niepełnosprawnym – należy przez to rozumieć wyborcę o ograniczonej

sprawności fizycznej, psychicznej, umysłowej lub w zakresie zmysłów, która

utrudnia mu wzięcie udziału w wyborach;

12) znaku „x” – rozumie się przez to co najmniej dwie linie, które przecinają się

w obrębie kratki;

13) obwodowej komisji wyborczej – należy przez to rozumieć obwodową komisję

wyborczą ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie i obwodową komisję

wyborczą ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie.

22.02.2018

©Telksinoe s. 3/259

Art. 6. Wszelkie pisma oraz postępowanie sądowe i administracyjne w sprawach

wyborczych są wolne od opłat administracyjnych i kosztów sądowych.

Art. 7. Dokumenty wymagane na podstawie przepisów kodeksu niesporządzone

w języku polskim są składane wraz z tłumaczeniem przysięgłym na język polski.

Art. 8. § 1. Dokumenty z wyborów są przekazywane do archiwów państwowych

i mogą być udostępniane.

§ 1a. Dokumenty z wyborów są przechowywane przez okres co najmniej 5 lat.

§ 2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, po

zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej oraz Naczelnego Dyrektora

Archiwów Państwowych, określi, w drodze rozporządzenia, sposób przekazywania,

przechowywania i udostępniania dokumentów z wyborów, ze szczególnym

uwzględnieniem okresu, po jakim muszą być one przekazywane do archiwów

państwowych, potrzeby ochrony przekazywanych, przechowywanych materiałów

i zawartych w nich danych oraz podmiotów, którym dokumenty mogą być udostępniane.

Art. 9. § 1. Ilekroć w kodeksie jest mowa o upływie terminu do wniesienia

skargi, odwołania lub innego dokumentu do sądu, organu wyborczego, urzędu gminy,

konsula albo kapitana statku, należy przez to rozumieć dzień złożenia skargi,

odwołania lub innego dokumentu w sądzie, organowi wyborczemu, w urzędzie gminy,

w konsulacie lub kapitanowi statku.

§ 2. Jeżeli koniec terminu wykonania czynności określonej w kodeksie przypada

na sobotę albo na dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa pierwszego

roboczego dnia po tym dniu.

§ 3. Jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, czynności wyborcze określone

kalendarzem wyborczym oraz czynności, o których mowa w § 1, są dokonywane

w godzinach urzędowania sądów, organów wyborczych, urzędów gmin oraz

konsulatów.

Rozdział 2

Prawa wyborcze

Art. 10. § 1. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) ma:

22.02.2018

©Telksinoe s. 4/259

1) w wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej

– obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat;

2) w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej –

obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz

obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim, który najpóźniej

w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej;

3) w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego:

a) rady gminy – obywatel polski oraz obywatel Unii Europejskiej niebędący

obywatelem polskim, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,

oraz stale zamieszkuje na obszarze tej gminy,

b) rady powiatu i sejmiku województwa – obywatel polski, który najpóźniej

w dniu głosowania kończy 18 lat, oraz stale zamieszkuje na obszarze,

odpowiednio, tego powiatu i województwa;

4) w wyborach wójta w danej gminie – osoba mająca prawo wybierania do rady tej

gminy.

§ 2. Nie ma prawa wybierania osoba:

1) pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;

2) pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;

3) ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.

Art. 11. § 1. Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) ma:

1) w wyborach do Sejmu – obywatel polski mający prawo wybierania w tych

wyborach, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat;

2) w wyborach do Senatu – obywatel polski mający prawo wybierania w tych

wyborach, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat;

3) w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej – obywatel polski, który najpóźniej

w dniu wyborów kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do Sejmu;

4) w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej – osoba

mająca prawo wybierania w tych wyborach, która najpóźniej w dniu głosowania

kończy 21 lat, i od co najmniej 5 lat stale zamieszkuje w Rzeczypospolitej

Polskiej lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej;

5) w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego –

osoba mająca prawo wybierania tych organów;

22.02.2018

©Telksinoe s. 5/259

6) w wyborach wójta – obywatel polski mający prawo wybierania w tych wyborach,

który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat, z tym że kandydat nie musi

stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.

§ 2. Nie ma prawa wybieralności w wyborach osoba:

1) skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za

przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne

przestępstwo skarbowe;

2) wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa

wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy z dnia 18 października

2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa

państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2016 r.

poz. 1721).

§ 3. Prawa wybieralności nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący

obywatelem polskim, pozbawiony prawa wybieralności w państwie członkowskim

Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.

§ 4. Nie ma prawa wybieralności w wyborach wójta w danej gminie osoba, która

została uprzednio dwukrotnie wybrana na wójta w tej gminie w wyborach wójta

zarządzonych na podstawie art. 474 § 1.

Rozdział 3

Obwody głosowania

Art. 12. § 1. W wyborach głosowanie przeprowadza się w stałych i odrębnych

obwodach głosowania utworzonych na obszarze gminy, z zastrzeżeniem art. 14 § 1

i art. 15 § 1.

[§ 2. Podziału gminy na stałe obwody głosowania dokonuje rada gminy, Nowe brzmienie

§ 2 i 4 w art. 12

w drodze uchwały, na wniosek wójta.] wejdzie w życie z

<§ 2. Podziału gminy na stałe obwody głosowania dokonuje komisarzdn. 1.01.2019 r.

(Dz. U. z 2018 r.

wyborczy.> poz. 130).

§ 3. Stały obwód głosowania powinien obejmować od 500 do

4000 mieszkańców. W przypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami obwód

może obejmować mniejszą liczbę mieszkańców.

[§ 4. Rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek wójta, tworzy odrębny obwód

głosowania w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym

22.02.2018

©Telksinoe s. 6/259

i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu, jeżeli

w dniu wyborów będzie w nim przebywać co najmniej 15 wyborców. Nieutworzenie

obwodu jest możliwe wyłącznie w uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby

kierującej daną jednostką.]

<§ 4. Komisarz wyborczy tworzy odrębny obwód głosowania w zakładzie

leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym i areszcie śledczym oraz

w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu, jeżeli w dniu wyborów będzie

w nim przebywać co najmniej 15 wyborców. Nieutworzenie obwodu jest możliwe

wyłącznie w uzasadnionych przypadkach na wniosek osoby kierującej daną

jednostką.>

§ 5. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

oraz w wyborach wójta odrębny obwód głosowania w jednostce, o której mowa w § 4,

tworzy się, jeżeli w dniu wyborów będzie w niej przebywać co najmniej 15 wyborców

ujętych w rejestrze wyborców prowadzonym w gminie, na terenie której położona jest

dana jednostka.

§ 6. Jeżeli w dniu wyborów w jednostce, o której mowa w § 4, będzie przebywać

mniej niż 15 wyborców, można w niej utworzyć odrębny obwód głosowania po

zasięgnięciu opinii osoby kierującej daną jednostką.

§ 7. Można utworzyć odrębny obwód głosowania w domu studenckim lub

zespołach domów studenckich prowadzonych przez uczelnie lub inne podmioty na

podstawie umów zawartych z uczelniami, jeżeli co najmniej 50 osób uprawnionych

do udziału w wyborach poinformuje na piśmie rektora uczelni prowadzącej dom

studencki, lub uczelni z którą inny podmiot zawarł umowę o prowadzenie domu

studenckiego, o zamiarze przebywania w domu studenckim w dniu głosowania. Nowe brzmienie

§ 9 w art. 12

§ 8. Przepisu § 7 nie stosuje się w wyborach do organów stanowiących jednostek wejdzie w życie z

dn. 1.01.2019 r.

samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta. (Dz. U. z 2018 r.

[§ 9. Rada gminy, w drodze uchwały, na wniosek wójta zgłoszony po uzyskaniu poz. 130).

zgody rektora uczelni, tworzy obwody głosowania, o których mowa w § 7.]

<§ 9. Komisarz wyborczy po uzyskaniu zgody rektora uczelni, tworzy

obwody głosowania, o których mowa w § 7.>

§ 10. Utworzenie odrębnych obwodów głosowania następuje najpóźniej

w 35 dniu przed dniem wyborów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 7/259

[§ 11. Rada gminy, tworząc obwody głosowania, ustala ich numery, granice

oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych.]

<§ 11. Komisarz wyborczy, tworząc obwody głosowania, ustala ich numery,

granice oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych.>

[§ 12. Uchwałę rady gminy o utworzeniu obwodów głosowania ogłasza się Nowe brzmienie

§ 11–13 i dodany

w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości § 14 w art. 12

wejdzie w życie z

w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym egzemplarzu uchwały przekazuje się

dn. 1.01.2019 r.

niezwłocznie wojewodzie i komisarzowi wyborczemu.] (Dz. U. z 2018 r.

poz. 130).

<§ 12. Postanowienie komisarza wyborczego o utworzeniu obwodów

głosowania ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz pod aje do

publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Po jednym

egzemplarzu postanowienia przekazuje się niezwłocznie wojewodzie

i Państwowej Komisji Wyborczej.>

[§ 13. Na uchwały rady gminy, o których mowa w § 2, 4 i 9, wyborcom w liczbie

co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego,

w terminie 5 dni od daty podania ich do publicznej wiadomości. Komisarz wyborczy

rozpoznaje sprawę w ciągu 5 dni i wydaje postanowienie; od postanowienia nie

przysługuje środek prawny.]

<§ 13. Na postanowienia komisarza wyborczego, o których mowa w § 2, 4

i 9, wyborcom w liczbie co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do

Państwowej Komisji Wyborczej, w terminie 3 dni od daty podania ich do

publicznej wiadomości. Państwowa Komisja Wyborcza rozpoznaje sprawę

w ciągu 5 dni i wydaje postanowienie.>

<§ 14. Na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej wyborcom

w liczbie co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do sądu

administracyjnego, w terminie 3 dni od daty podania postanowienia do

publicznej wiadomości. Sąd administracyjny rozpoznaje sprawę w ciągu 5 dni od

dnia jej wniesienia i wydaje orzeczenie. Od orzeczenia sądu administracyjnego

przysługuje prawo wniesienia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu

Administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę w ciągu

5 dni i wydaje orzeczenie.>

22.02.2018

©Telksinoe s. 8/259

Art. 12a. Obwodowe komisje wyborcze, które mają siedziby w lokalach

dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, są komisjami właściwymi

dla celów głosowania korespondencyjnego przez wyborców niepełnosprawnych.

Art. 13. [§ 1. Wójt przedkłada radzie gminy wnioski w sprawie zmian

w podziale na stałe obwody głosowania, jeżeli konieczność taka wynika ze zmian

granic gminy, zmiany liczby mieszkańców w gminie lub w obwodzie głosowania.]

<§ 1. Komisarz wyborczy dokonuje zmian w podziale na stałe obwody Nowe brzmienie

§ 1 i 3 oraz

głosowania, jeżeli jest to konieczne ze względu na zmianę granic gminy, zmianę dodane § 1a i 1b

w art. 13 wejdą w

liczby wybieranych radnych gminy lub zmianę liczby mieszkańców w obwodzie

życie z dn.

głosowania w stosunku do określonej w art. 12 § 3, zmianę granic okręgów 1.01.2019 r. (Dz.

U. z 2018 r. poz.

wyborczych.>130).

<§ 1a. Zmiana w podziale na stałe obwody głosowania dokonywana

z powodu zmiany granic gminy może nastąpić wyłącznie w odniesieniu do

obszaru, którego dotyczy nowy przebieg granicy gminy.

§ 1b. O wystąpieniu okoliczności, o których mowa w § 1, wójt informuje

niezwłocznie komisarza wyborczego.>

§ 2. Zmian w podziale na stałe obwody głosowania dokonuje się najpóźniej

w 45 dniu przed dniem wyborów.

[§ 3. Do zmian w podziale na stałe obwody głosowania przepisy art. 12 § 11–

13 stosuje się odpowiednio.]

<§ 3. Do zmian w podziale na stałe obwody głosowania przepisy

art. 12 § 11–14 stosuje się odpowiednio.>

Art. 13a. [§ 1. Wójt może przedłożyć radzie gminy wnioski w sprawie zmian Nowe brzmienie

§ 1 i § 2a–4 w art.

siedzib obwodowych komisji wyborczych.] 13a wejdą w życie

z dn. 1.01.2019 r.

<§ 1. Wójt lub rada gminy może przedłożyć komisarzowi wyborczemu

(Dz. U. z 2018 r.

wnioski w sprawie zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych.> poz. 130).

§ 2. Zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych dokonuje się najpóźniej

w 45 dniu przed dniem wyborów.

[§ 2a. Jeżeli po terminie, o którym mowa w § 2, wskutek nadzwyczajnych

wydarzeń głosowanie w ustalonej przez radę gminy siedzibie obwodowej komisji

wyborczej byłoby niemożliwe, wójt może zarządzić, na czas określonych wyborów,

zmianę siedziby obwodowej komisji wyborczej. Zarządzenie w sprawie zmiany

22.02.2018

©Telksinoe s. 9/259

siedziby obwodowej komisji wyborczej wójt wydaje po uzyskaniu zgody właściwej

komisji wyborczej wyższego stopnia.]

<§ 2a. Jeżeli po terminie, o którym mowa w § 2, wskutek nadzwyczajnych

wydarzeń głosowanie w ustalonej przez komisarza wyborczego siedzibie

obwodowej komisji wyborczej byłoby niemożliwe, może on zarządzić, na czas

określonych wyborów, zmianę siedziby obwodowej komisji wyborczej.>

[§ 3. Do zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych przepisy art. 12 § 11–

13 stosuje się odpowiednio, przy czym w przypadku, o którym mowa w § 2a, nie

stosuje się przepisu art. 12 § 13.]

<§ 3. Do zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych przepisy

art. 12 § 11–14 stosuje się odpowiednio, przy czym w przypadku, o którym mowa

w § 2a, nie stosuje się przepisów art. 12 § 13 i 14.>

[§ 4. Propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych, w tym siedzib

znajdujących się w lokalach, o których mowa w art. 16 § 1 pkt 3, zainteresowani mogą

przedkładać wójtowi na piśmie na co najmniej 55 dni przed dniem wyborów.

Przedłożone propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych wójt

niezwłocznie umieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie

z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r.

poz. 1764).]

<§ 4. Propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych, w tym

siedzib znajdujących się w lokalach, o których mowa w art. 16 § 1 pkt 3,

zainteresowani mogą przedkładać komisarzowi wyborczemu na piśmie na co

najmniej 55 dni przed dniem wyborów. Przedłożone propozycje zmian siedzib

obwodowych komisji wyborczych komisarz wyborczy niezwłocznie umieszcza

w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 września

2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1764 oraz

z 2017 r. poz. 933).>

Art. 13b. Jeżeli w lokalu, w którym w okresie 5 lat poprzedzających dzień

wyborów przeprowadzano głosowanie w wyborach, w dniu wyborów nie

przeprowadza się głosowania lub ma w nim siedzibę obwodowa komisja wyborcza ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie właściwa dla obwodu głosowania

o zmienionych granicach, w dniu wyborów komisarz wyborczy podaje do publicznej

wiadomości, poprzez wywieszenie w miejscu łatwo dostępnym przy wejściu do tego

22.02.2018

©Telksinoe s. 10/259

lokalu, informację umożliwiającą wyborcom dotarcie do lokalu właściwej obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie.

Art. 14. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu i do Senatu, wyborów

Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego

w Rzeczypospolitej Polskiej tworzy się obwody głosowania dla obywateli polskich

przebywających za granicą, jeżeli na terenie obwodu przebywa co najmniej

15 wyborców i jeżeli istnieje możliwość przekazania właściwej komisji wyborczej

wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.

§ 2. Obwody głosowania, o których mowa w § 1, tworzy, w drodze

rozporządzenia, minister właściwy do spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określając ich liczbę oraz siedziby obwodowych

komisji wyborczych.

§ 3. Obwody głosowania, o których mowa w § 1, wchodzą w skład okręgu

wyborczego właściwego dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

Art. 15. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu i do Senatu, wyborów

Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego

w Rzeczypospolitej Polskiej tworzy się obwody głosowania dla wyborców

przebywających na polskich statkach morskich, które znajdują się w podróży

w okresie obejmującym dzień wyborów, jeżeli przebywa na nich co najmniej

15 wyborców i jeżeli istnieje możliwość przekazania właściwej komisji wyborczej

wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.

§ 2. W rozumieniu kodeksu polskim statkiem morskim jest statek podnoszący

polską banderę i dowodzony przez polskiego kapitana.

§ 3. Obwody głosowania, o których mowa w § 1, tworzy, w drodze

rozporządzenia, minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po zasięgnięciu

opinii Państwowej Komisji Wyborczej, na wniosek kapitana statku zgłoszony

najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.

§ 4. Obwody głosowania, o których mowa w § 1, wchodzą w skład okręgu

wyborczego właściwego dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.

Art. 16. § 1. Wójt podaje, w formie obwieszczenia, do wiadomości wyborców

najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów informację przekazaną przez komisarza

wyborczego o:

22.02.2018

©Telksinoe s. 11/259

1) numerach oraz granicach stałych i odrębnych obwodów głosowania;

2) wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych dla danych

wyborów;

3) lokalach obwodowych komisji wyborczych ds. przeprowadzenia głosowania

w obwodzie dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych;

4) możliwości głosowania korespondencyjnego przez wyborców

niepełnosprawnych i głosowania przez pełnomocnika.

Jeden egzemplarz obwieszczenia przekazywany jest niezwłocznie komisarzowi

wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 2. Obwieszczenie, o którym mowa w § 1, wójt zamieszcza najpóźniej

w 30 dniu przed dniem wyborów w Biuletynie Informacji Publicznej.

§ 2a. Jeżeli po wydaniu obwieszczenia, o którym mowa w § 1, nastąpiła zmiana

siedziby obwodowej komisji wyborczej, o której mowa w art. 13a § 2a, wójt

niezwłocznie podaje, w formie obwieszczenia, do wiadomości wyborców informacje,

o których mowa w § 1, uwzględniające dokonane zmiany oraz zamieszcza je

w Biuletynie Informacji Publicznej. Przepis § 1 zdanie drugie stosuje się.

§ 3. Obowiązek, o którym mowa w § 1, w odniesieniu do obwodów głosowania

utworzonych za granicą ciąży na konsulach. Wykonanie tego obowiązku powinno

nastąpić najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów.

§ 4. O utworzeniu obwodu głosowania na polskim statku morskim kapitan statku

niezwłocznie zawiadamia wyborców.

[Art. 17. § 1. Jeżeli właściwe organy gminy nie wykonują w terminie lub Nowe brzmienie

art. 17 wejdzie w

w sposób zgodny z prawem, zadań dotyczących utworzenia obwodów głosowania lub życie z dn.

ich zmiany, powołania lub zmian w składach komisji obwodowych, właściwy komisarz 1.01.2019 r. (Dz.

U. z 2018 r. poz.

wyborczy wzywa te organy do wykonania zadań w sposób zgodny z prawem 130).

w wyznaczonym terminie, a w razie bezskutecznego upływu terminu niezwłocznie

wykonuje te zadania i powiadamia o tym Państwową Komisję Wyborczą.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli właściwy organ nie dokonał

podziału gminy, powiatu lub województwa na okręgi wyborcze w terminie lub

w sposób zgodny z prawem.]

lub w sposób zgodny z prawem, zadań dotyczących utworzenia obwodów

22.02.2018

©Telksinoe s. 12/259

głosowania lub ich zmiany, powołania lub zmian w składach komisji

terytorialnych i obwodowych, Państwowa Komisja Wyborcza wzywa ich do

wykonania zadań w sposób zgodny z prawem w wyznaczonym terminie,

a w razie bezskutecznego upływu terminu niezwłocznie wykonuje te zadania.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli właściwy komisarz wyborczy

nie dokonał podziału gminy, powiatu lub województwa na okręgi wyborcze

w terminie lub w sposób zgodny z prawem.>

Rozdział 4

Rejestr wyborców

Art. 18. § 1. Stały rejestr wyborców obejmuje osoby stale zamieszkałe na

obszarze gminy, którym przysługuje prawo wybierania.

§ 2. Rejestr wyborców stanowi zbiór danych osobowych z ewidencji ludności,

o których mowa w § 7. W zbiorze tym uwzględnia się również dane wyborców,

o których mowa w § 9 i art. 19 § 2 i 3.

§ 3. Można być ujętym tylko w jednym rejestrze wyborców.

§ 4. Rejestr wyborców służy do sporządzania spisów wyborców uprawnionych

do udziału w wyborach, a także do sporządzania spisów osób uprawnionych do

udziału w referendum.

§ 5. Rejestr wyborców potwierdza prawo wybierania oraz prawo wybieralności.

§ 6. Rejestr wyborców dzieli się na część A i część B.

§ 7. Część A rejestru wyborców obejmuje obywateli polskich. W tej części

rejestru wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia,

numer ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.

§ 8. Wyborcy będący obywatelami polskimi, zameldowani na obszarze gminy na

pobyt stały są wpisywani do rejestru wyborców z urzędu.

§ 9. Część B rejestru wyborców obejmuje obywateli Unii Europejskiej

niebędących obywatelami polskimi, stale zamieszkałych na obszarze gminy

i uprawnionych do korzystania z praw wyborczych w Rzeczypospolitej Polskiej.

W tej części rejestru wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę

urodzenia, obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, numer

paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz adres zamieszkania

wyborcy.

22.02.2018

©Telksinoe s. 13/259

§ 10. Wyborcę, o którym mowa w § 9, wpisanego do rejestru wyborców, na jego

pisemny wniosek, skreśla się z rejestru wyborców.

§ 11. Rejestr wyborców prowadzi gmina jako zadanie zlecone.

§ 12. Rejestr wyborców jest udostępniany, na pisemny wniosek, do wglądu

w urzędzie gminy.

§ 13. Urząd gminy przekazuje właściwym organom wyborczym okresowe

informacje o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców.

Art. 19. § 1. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy bez zameldowania

na pobyt stały wpisywani są do rejestru wyborców, jeżeli złożą w tej sprawie

w urzędzie gminy pisemny wniosek. Wniosek powinien zawierać nazwisko, imię

(imiona), imię ojca, datę urodzenia oraz numer ewidencyjny PESEL wnioskodawcy.

Do wniosku dołącza się:

1) kserokopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość wnioskodawcy;

2) pisemną deklarację, w której wnioskodawca podaje swoje obywatelstwo i adres

stałego zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszkałego,

przebywającego stale na obszarze gminy.

§ 3. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy pod innym adresem aniżeli

adres ich zameldowania na pobyt stały na obszarze tej gminy mogą być wpisani do

rejestru wyborców pod adresem stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie

w urzędzie gminy wniosek zawierający dane, o których mowa w § 1, wraz ze

wskazaniem adresu ostatniego zameldowania na pobyt stały na obszarze gminy.

Art. 20. § 1. Decyzję o wpisaniu lub o odmowie wpisania do rejestru wyborców

osoby, o której mowa w art. 19, wydaje wójt, w terminie 3 dni od dnia wniesienia

wniosku. Decyzję o odmowie wpisania do rejestru wyborców, wraz z uzasadnieniem,

niezwłocznie doręcza się wnioskodawcy.

§ 2. Wójt przed wydaniem decyzji, o której mowa w § 1, jest obowiązany

sprawdzić, czy osoba wnosząca wniosek o wpisanie do rejestru wyborców spełnia

warunki stałego zamieszkania na obszarze danej gminy.

§ 3. O wpisaniu wyborcy do rejestru wyborców niezwłocznie zawiadamia się

urząd gminy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zameldowania wnioskodawcy

na pobyt stały w celu skreślenia go z rejestru wyborców w tej gminie.

22.02.2018

©Telksinoe s. 14/259

§ 4. Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru wyborców przysługuje

prawo wniesienia skargi do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Skargę wnosi

się za pośrednictwem wójta, w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji. Wójt

przekazuje sądowi niezwłocznie skargę wraz z decyzją i aktami sprawy. Wójt może

też niezwłocznie zmienić albo uchylić swoją decyzję, jeżeli uzna skargę w całości za

zasadną.

§ 5. Sąd rozpoznaje skargę, o której mowa w § 4, w postępowaniu

nieprocesowym, w terminie 3 dni od dnia jej doręczenia. Odpis postanowienia sądu

doręcza się osobie, która wniosła skargę, oraz wójtowi. Od postanowienia sądu nie

przysługuje środek prawny.

Art. 21. § 1. Osoby pozbawione prawa wybierania skreśla się z rejestru

wyborców na podstawie przekazywanych gminom zawiadomień sądu albo Trybunału

Stanu.

§ 2. W przypadku wygaśnięcia przyczyny pozbawienia prawa wybierania

wyborca jest wpisywany do rejestru wyborców na podstawie zawiadomień sądu albo

Trybunału Stanu.

§ 3. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji

Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, tryb i terminy zawiadamiania gmin

o osobach pozbawionych prawa wybierania oraz o wygaśnięciu przyczyny

pozbawienia prawa wybierania, a także wzory zawiadomień w tych sprawach, tak aby

zapewnić bieżącą aktualizację w rejestrze wyborców danych o osobach pozbawionych

prawa wybierania i posiadających prawo wybierania.

Art. 22. § 1. Każdy może wnieść do wójta reklamację na nieprawidłowości

w rejestrze wyborców, w szczególności w sprawie:

1) pominięcia wyborcy w rejestrze wyborców;

2) wpisania do rejestru wyborców osoby, która nie ma prawa wybierania;

3) niewłaściwych danych o osobach wpisanych do rejestru wyborców;

4) ujęcia w rejestrze wyborców osoby, która nie zamieszkuje stale na obszarze

gminy.

§ 2. Reklamację wnosi się pisemnie lub ustnie do protokołu.

§ 3. Wójt obowiązany jest rozpatrzyć reklamację, w terminie 3 dni od dnia jej

wniesienia, i wydać decyzję w sprawie.

22.02.2018

©Telksinoe s. 15/259

§ 4. Decyzję, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie wnoszącemu

reklamację, a gdy dotyczy ona innych osób – również tym osobom.

§ 5. Na decyzję nieuwzględniającą reklamacji lub powodującą skreślenie

z rejestru wyborców wnoszący reklamację bądź osoba skreślona z rejestru wyborców

może wnieść, w terminie 3 dni od dnia doręczenia decyzji, skargę za pośrednictwem

wójta do właściwego miejscowo sądu rejonowego. Przepisy art. 20 § 4 i 5 stosuje się

odpowiednio.

Art. 23. § 1. Dane, o których mowa w art. 18 § 9 zdanie drugie, są przekazywane

przez wójta za pośrednictwem właściwego miejscowo wojewody ministrowi

właściwemu do spraw informatyzacji.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do danych osób, o których mowa

w art. 18 § 10.

§ 3. Minister właściwy do spraw informatyzacji przekazuje dane, o których

mowa w § 1 i 2, właściwym organom państw członkowskich Unii Europejskiej.

Art. 24. § 1. Minister właściwy do spraw informatyzacji przekazuje właściwym

organom państw członkowskich Unii Europejskiej, na ich wniosek, dane dotyczące

obywateli polskich chcących korzystać z praw wyborczych na terytorium innego

państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w zakresie niezbędnym do korzystania

z tych praw.

§ 2. Dane, o których mowa w § 1, przekazuje wójt, na żądanie i za

pośrednictwem właściwego miejscowo wojewody, ministrowi właściwemu do spraw

informatyzacji.

Art. 25. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:

1) sposób prowadzenia rejestru wyborców, ustalając:

a) wzór rejestru wyborców,

b) metody aktualizacji rejestru wyborców i sposób jego udostępniania,

c) wzór wniosku o udostępnienie rejestru wyborców,

d) wzór wniosku o wpisanie wyborcy do rejestru wyborców,

e) wzór zawiadomienia o wpisaniu do rejestru wyborców,

f) wzór wniosku, o którym mowa w art. 18 § 10, o skreślenie wyborcy

z rejestru wyborców,

22.02.2018

©Telksinoe s. 16/259

g) warunki, które spełniać musi system informatyczny służący prowadzeniu

rejestru wyborców,

2) sposób przekazywania przez urzędy gmin właściwym organom wyborczym

okresowych informacji o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców,

3) wzór pisemnej deklaracji, o której mowa w art. 19 § 1 pkt 2

– uwzględniając konieczność zapewnienia możliwości weryfikacji danych zawart ych

w rejestrze wyborców, bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania tych danych

oraz ich przekazywania i odbioru;

4) tryb przekazywania przez Rzeczpospolitą Polską innym państwom

członkowskim Unii Europejskiej danych dotyczących obywateli tych państw

wpisanych do rejestru wyborców oraz skreślonych z rejestru wyborców, jak

również obywateli polskich chcących korzystać z praw wyborczych na

terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, uwzględniając

w szczególności formę i terminy wymiany tych informacji, a także konieczność

zapewnienia ochrony danych osobowych.

Rozdział 5

Spis wyborców

Art. 26. § 1. Osoby, którym przysługuje prawo wybierania, wpisuje się do spisu

wyborców.

§ 2. Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu wyborców.

§ 3. (uchylony)

§ 4. Spis wyborców służy do przeprowadzania głosowania w wyborach, które

zostały zarządzone.

§ 5. W zależności od zarządzonych wyborów spis wyborców składa się z części

A lub części A i części B.

§ 6. Spis wyborców składa się z:

1) części A – w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta

Rzeczypospolitej oraz w wyborach do rad powiatów i sejmików województw;

2) części A i części B – w wyborach do Parlamentu Europejskiego

w Rzeczypospolitej Polskiej, w wyborach do rad gmin oraz w wyborach wójta.

22.02.2018

©Telksinoe s. 17/259

§ 7. Część A spisu wyborców obejmuje obywateli polskich. W tej części spisu

wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer

ewidencyjny PESEL i adres zamieszkania wyborcy.

§ 8. Część B spisu wyborców obejmuje obywateli Unii Europejskiej niebędących

obywatelami polskimi, uprawnionych do korzystania z praw wyborczych

w wyborach, które zostały zarządzone w Rzeczypospolitej Polskiej. W tej części spisu

wyborców wymienia się nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia,

obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, numer paszportu lub

innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz adres zamieszkania wyborcy.

§ 9. W spisie wyborców wymienia się dane, o których mowa odpowiednio w § 7

i 8.

§ 10. Spis wyborców, z zastrzeżeniem art. 34 § 1 i art. 35 § 1, jest sporządzany

i aktualizowany przez gminę, jako zadanie zlecone, na podstawie rejestru wyborców.

§ 11. Spis wyborców sporządza się w 2 egzemplarzach, oddzielnie dla każdego

obwodu głosowania, według miejsca zamieszkania wyborców, najpóźniej w 21 dniu

przed dniem wyborów.

§ 12. Jeden egzemplarz spisu wyborców przekazuje się w przeddzień wyborów

przewodniczącemu właściwej obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie.

Art. 27. (uchylony)

Art. 28. § 1. Wyborca, na jego pisemny wniosek wniesiony do urzędu gminy

najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów, jest dopisywany do spisu wyborców

w wybranym przez siebie obwodzie głosowania na obszarze gminy:

1) właściwej ze względu na miejsce jego stałego zamieszkania albo

2) w której czasowo przebywa.

§ 2. Przepisu § 1 pkt 2 nie stosuje się w wyborach do organów stanowiących

jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta.

§ 3. W wyborach uzupełniających do Senatu przepis § 1 pkt 2 ma zastosowanie

tylko do wyborców stale zamieszkałych na obszarze okręgu wyborczego, w którym

przeprowadza się wybory uzupełniające.

§ 4. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wyborcy nigdzie niezamieszkałego,

przebywającego na obszarze gminy.

22.02.2018

©Telksinoe s. 18/259

§ 5. We wniosku, o którym mowa w § 1, podaje się dane wymienione

w art. 26 § 7 i 8.

Art. 29. § 1. Spis wyborców w jednostkach, o których mowa w art. 12 § 4 i 7,

sporządza się na podstawie wykazów osób, które będą w nich przebywać w dniu

wyborów, z zastrzeżeniem § 2.

§ 2. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

oraz w wyborach wójta do spisu wyborców, o którym mowa w § 1, wpisuje się jedynie

osoby stale zamieszkałe, odpowiednio, na obszarze danej jednostki samorządu

terytorialnego lub gminy, w której przeprowadzane są wybory wójta.

§ 3. Wykazy osób, o których mowa w § 1, osoba kierująca daną jednostką

przekazuje do urzędu gminy najpóźniej w 5 dniu przed dniem wyborów.

§ 4. W wykazie osób, które będą przebywały w zakładzie karnym, nie umieszcza

się osób pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.

Art. 30. § 1. Żołnierze pełniący zasadniczą lub okresową służbę wojskową oraz

pełniący służbę w charakterze kandydatów na żołnierzy zawodowych lub odbywający

ćwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a także ratownicy odbywający zasadniczą służbę

w obronie cywilnej poza miejscem stałego zamieszkania są dopisywani, na swój

wniosek, do wybranego przez nich spisu wyborców sporządzonego dla miejscowości,

w której odbywają służbę, z zastrzeżeniem § 2. Wniosek składa się między 21

a 14 dniem przed dniem wyborów, chyba że osoby, o których mowa w zdaniu

pierwszym, przybyły do miejsca ich aktualnego zakwaterowania po tym terminie. We

wniosku podaje się dane wymienione w art. 26 § 7.

§ 2. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

oraz w wyborach wójta do spisu wyborców, o którym mowa w § 1, wpisuje się jedynie

osoby stale zamieszkałe, odpowiednio, na obszarze danej jednostki samorządu

terytorialnego lub gminy, w której przeprowadzane są wybory wójta.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do policjantów z jednostek

skoszarowanych, funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej,

Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej pełniących służbę w systemie

skoszarowanym.

§ 4. Dowódcy jednostek wojskowych, komendanci oddziałów obrony cywilnej

i dowódcy jednostek policyjnych oraz przełożeni funkcjonariuszy Służby Ochrony

22.02.2018

©Telksinoe s. 19/259

Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Więziennej są

obowiązani zapewnić żołnierzom, ratownikom, policjantom oraz funkcjonariuszom

możliwość wykonania uprawnień wynikających z przepisu § 1.

§ 5. Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych

oraz Minister Sprawiedliwości, każdy w zakresie swojej właściwości, po zasięgnięciu

opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określą sposób realizacji obowiązków,

o których mowa w § 4, uwzględniając konieczność zapewnienia wyborcom, o których

mowa w § 1 i 3, możliwości wykonywania funkcji członków obwodowych komisji

wyborczych i mężów zaufania.

Art. 31. O dopisaniu lub wpisaniu do spisu wyborców osób, o których mowa

w art. 28, art. 29 § 1 i art. 30 § 1 i 3, niezwłocznie zawiadamia się urząd gminy

właściwy ze względu na miejsce ich stałego zamieszkania lub ostatniego

zameldowania na pobyt stały.

Art. 32. § 1. Wyborca zmieniający miejsce pobytu przed dniem wyborów

otrzymuje na wniosek zgłoszony pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej,

przed sporządzeniem spisu wyborców – na podstawie rejestru wyborców, a po

sporządzeniu spisu wyborców – na podstawie spisu wyborców, zaświadczenie

o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów.

§ 2. Zaświadczenie, o którym mowa w § 1, wydaje urząd gminy.

§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się w wyborach do organów stanowiących jednostek

samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta.

§ 4. W wyborach uzupełniających do Senatu przepis § 1 ma zastosowanie tylko

do wyborców stale zamieszkałych na obszarze okręgu wyborczego, w którym

przeprowadza się wybory uzupełniające.

Art. 33. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:

1) sposób sporządzenia i udostępniania spisu wyborców, ustalając w szczególności:

a) wzór spisu wyborców,

b) metody aktualizacji spisu wyborców,

c) wzór wniosku o udostępnienie spisu wyborców,

d) wzory wykazów wyborców przebywających w zakładach leczniczych,

domach pomocy społecznej, zakładach karnych i aresztach śledczych oraz

22.02.2018

©Telksinoe s. 20/259

oddziałach zewnętrznych takich zakładów i aresztów, w których utworzono

obwody głosowania,

e) wzór zawiadomienia o dopisaniu lub o wpisaniu wyborcy do spisu

wyborców w innym obwodzie głosowania

– uwzględniając odrębność przy sporządzaniu spisu wyborców dla obwodów

utworzonych w zakładzie leczniczym, domu pomocy społecznej, zakładzie

karnym lub areszcie śledczym oraz oddziale zewnętrznym takiego z akładu

i aresztu, przypadki, w których następuje dopisanie lub wykreślenie ze spisu

wyborców, miejsce, czas i formę udostępnienia spisu wyborców;

2) wzór zaświadczenia o prawie do głosowania oraz sposób wydawania

i ewidencjonowania zaświadczeń, mając na względzie konieczność zapewnienia

identyfikacji osoby, której zaświadczenie dotyczy oraz zabezpieczenia

zaświadczenia przed sfałszowaniem.

Art. 34. § 1. Wyborcy przebywający na polskich statkach morskich

znajdujących się w podróży w dniu wyborów wpisywani są do spisu wyborców

sporządzanego przez kapitana statku.

§ 2. Wpisu dokonuje się na podstawie wniosku wyborcy zgłoszonego najpóźniej

w 3 dniu przed dniem wyborów. Wniosek powinien zawierać nazwisko i imię

(imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL lub numer ważnego

polskiego paszportu oraz adres zamieszkania. W przypadku obywateli Unii

Europejskiej niebędących obywatelami polskimi wniosek powinien zawierać numer

innego ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość, a także miejsce i datę jego

wydania.

§ 3. Przepis art. 32 § 1 stosuje się odpowiednio do wyborców przebywających na

polskich statkach morskich, z tym że zaświadczenie wydaje kapitan statku, który

sporządził spis wyborców.

§ 4. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:

1) wzór spisu wyborców, o którym mowa w § 1, oraz sposób jego sporządzania

i aktualizacji,

2) wzór zawiadomienia o wpisaniu wyborcy do spisu wyborców w innym obwodzie

głosowania oraz sposób powiadamiania urzędów gmin o objętych spisem

wyborców osobach stale zamieszkałych w kraju,

22.02.2018

©Telksinoe s. 21/259

3) wzór zaświadczenia o prawie do głosowania oraz sposób wydawania

i ewidencjonowania tych zaświadczeń

– mając na względzie konieczność zapewnienia możliwości weryfikacji danych

zawartych w spisie wyborców, bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania tych

danych, ich przekazywania i odbioru, zabezpieczenia zaświadczenia przed

sfałszowaniem oraz zasadę, zgodnie z którą można być wpisanym tylko do jednego

spisu wyborców.

Art. 35. § 1. Wyborcy przebywający za granicą i posiadający ważne polskie

paszporty lub w przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami

polskimi posiadający ważny paszport lub inny dokument stwierdzający tożsamość

wpisywani są do spisu wyborców sporządzanego przez właściwego terytorialnie

konsula.

§ 2. Wpisu dokonuje się na podstawie osobistego zgłoszenia wniesionego ustnie,

pisemnie, telefonicznie, telegraficznie, telefaksem lub w formie elektronicznej.

Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia,

numer ewidencyjny PESEL, oznaczenie miejsca pobytu wyborcy za granicą, numer

ważnego polskiego paszportu a także miejsce i datę jego wydania, a w przypadku

obywateli polskich czasowo przebywających za granicą – miejsce wpisania wyborcy

do rejestru wyborców. W przypadku obywateli Unii Europejskiej niebędących

obywatelami polskimi, zgłoszenie powinno zawierać numer innego ważnego

dokumentu stwierdzającego tożsamość, a także miejsce i datę jego wydania.

Zgłoszenia można dokonać najpóźniej w 3 dniu przed dniem wyborów.

§ 3. Przepis art. 32 § 1 stosuje się odpowiednio do wyborców przebywających za

granicą i posiadających ważne polskie paszporty, z tym że zaświadczenie wydaje

konsul, który sporządził spis wyborców.

§ 4. Minister właściwy do spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:

1) wzór spisu wyborców, o którym mowa w § 1, oraz sposób jego sporządzania

i aktualizacji,

2) wzór zawiadomienia o wpisaniu wyborcy do spisu wyborców w innym obwodzie

głosowania oraz sposób powiadamiania urzędów gmin o objętych spisem

wyborców osobach stale zamieszkałych w kraju,

22.02.2018

©Telksinoe s. 22/259

3) wzór zaświadczenia o prawie do głosowania oraz sposób wydawania

i ewidencjonowania tych zaświadczeń

– mając na względzie konieczność zapewnienia możliwości weryfikacji danych

zawartych w spisie wyborców, bezpieczeństwa wprowadzania i przetwarzania tych

danych, ich przekazywania i odbioru, zabezpieczenia zaświadczenia przed

sfałszowaniem oraz zasadę, zgodnie z którą można być wpisanym tylko do jednego

spisu wyborców.

§ 5. Na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw, na

terytorium których można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego za

dokument równorzędny z ważnym polskim paszportem uważa się ważny dowód

osobisty Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 36. § 1. Między 21 a 8 dniem przed dniem wyborów każdy wyborca może

sprawdzić w urzędzie gminy, w której spis wyborców został sporządzony, czy został

w spisie uwzględniony.

§ 2. Spis wyborców jest udostępniany do wglądu w urzędzie gminy.

§ 3. Wójt powiadamia wyborców, w sposób zwyczajowo przyjęty,

o sporządzeniu spisu wyborców oraz o miejscu i czasie jego udostępniania.

§ 4. Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio do innych niż gmina organów, które

sporządziły spis wyborców.

Art. 37. § 1. Każdy może wnieść odpowiednio do wójta albo do organu, który

sporządził spis wyborców, reklamację w sprawie nieprawidłowości sporządzenia

spisu.

§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, stosuje się odpowiednio przepisy

art. 22, z tym że terminy rozpatrzenia reklamacji i wniesienia skargi do sądu

rejonowego wynoszą 2 dni, z zastrzeżeniem § 3.

§ 3. Reklamacje w sprawach spisu wyborców dotyczącego osób, o których

mowa w art. 34 § 1 i art. 35 § 1, rozpatrują niezwłocznie odpowiednio kapitan statku

albo konsul. Od decyzji podjętych w tych sprawach nie przysługuje środek prawny.

Rozdział 5a

Przekazywanie informacji o wyborach wyborcom

Art. 37a. § 1. Wyborca niepełnosprawny wpisany do rejestru wyborców w danej

gminie ma prawo do uzyskiwania informacji o:

22.02.2018

©Telksinoe s. 23/259

1) właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania;

2) lokalach obwodowych komisji wyborczych znajdujących się najbliżej miejsca

zamieszkania wyborcy niepełnosprawnego, w tym o lokalach, o których mowa

w art. 16 § 1 pkt 3;

3) warunkach dopisania wyborcy do spisu wyborców w obwodzie głosowania,

o którym mowa w art. 28 § 1;

4) terminie wyborów oraz godzinach głosowania;

5) komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych

kandydatach i listach kandydatów;

6) warunkach oraz formach głosowania.

§ 2. Informacje, o których mowa w § 1, przekazuje wójt lub upoważniony przez

niego pracownik urzędu gminy w godzinach pracy urzędu, w tym telefonicznie, lub

w drukowanych materiałach informacyjnych przesyłanych na wniosek wyborcy

niepełnosprawnego, w tym w formie elektronicznej.

§ 3. Informacje, o których mowa w § 1, są przekazywane wyborcy

niepełnosprawnemu po podaniu przez wyborcę jego nazwiska, imienia (imion) oraz

adresu stałego zamieszkania.

§ 4. Informacje, o których mowa w § 1, wójt podaje również niezwłocznie do

publicznej wiadomości poprzez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej oraz

w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie.

Art. 37b. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza zamieszcza na stronie

internetowej portalu, o którym mowa w art. 160 § 2 pkt 1, informacje o uprawnieniach

przysługujących wyborcom niepełnosprawnym na podstawie kodeksu, w formie

uwzględniającej różne rodzaje niepełnosprawności.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza sporządza w alfabecie Braille’a materiał

informacyjny o uprawnieniach przysługujących wyborcom niepełnosprawnym na

podstawie kodeksu i przekazuje go zainteresowanym na żądanie.

Art. 37c. § 1. Obwieszczenia wyborcze umieszczane w lokalu wyborczym jak

i poza nim oraz wyniki głosowania w obwodach głosowania i okręgach wyborczych

powinny być zamieszczane w miejscach łatwo dostępnych dla osób

niepełnosprawnych o ograniczonej sprawności ruchowej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 24/259

§ 2. Na prośbę wyborcy niepełnosprawnego członek obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie jest obowiązany przekazać

ustnie treść obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych

biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach i listach

kandydatów.

Art. 37d. § 1. Komisarz wyborczy, najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów,

przekazuje wyborcom w stałych obwodach głosowania, w formie druku

bezadresowego umieszczanego w oddawczych skrzynkach pocztowych, informację

o terminie wyborów, godzinach głosowania, sposobie głosowania oraz warunkach

ważności głosu w danych wyborach, a także o możliwości głosowania

korespondencyjnego przez wyborców niepełnosprawnych i głosowania przez

pełnomocnika.

§ 2. Działania informacyjne, o których mowa w § 1, komisarz wyborczy

wykonuje za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia

23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1481 oraz z 2018 r. poz.

106).

§ 3. Wzór informacji, o której mowa w § 1, w odniesieniu do danych wyborów

określa Państwowa Komisja Wyborcza i przesyła do komisarzy wyborczych na 40 dni

przed dniem wyborów.

Rozdział 6

Przepisy wspólne dla głosowania

Art. 38. § 1. Głosować można osobiście, z zastrzeżeniem przepisów rozdziału 7.

§ 2. Głosowaniem osobistym jest również głosowanie korespondencyjne przez

wyborców niepełnosprawnych.

Art. 39. § 1. Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji wyborczej ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie, zwanym dalej „lokalem wyborczym”.

§ 2. Głosowanie odbywa się bez przerwy od godziny 700 do godziny 2100.

§ 2a. W jednym pomieszczeniu może znajdować się jeden lokal wyborczy.

§ 3. (uchylony)

§ 4. O godzinie zakończenia głosowania przewodniczący obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie zarządza zakończenie

22.02.2018

©Telksinoe s. 25/259

głosowania. Od tej chwili mogą głosować tylko wyborcy, którzy przybyli do lokalu

wyborczego przed godziną zakończenia głosowania.

§ 5. Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych w zakładach leczniczych

i domach pomocy społecznej może się rozpocząć później niż o godzinie określonej

w § 2 i 3.

§ 6. Głosowanie w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach

morskich oraz za granicą odbywa się między godziną 700 a 2100 czasu miejscowego

w każdym dniu głosowania. Jeżeli głosowanie miałoby być zakończone w dniu

następnym po dniu głosowania w kraju, głosowanie przeprowadza się w dniu

poprzedzającym.

§ 7. Obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

może zarządzić wcześniejsze zakończenie głosowania w odrębnych obwodach

głosowania oraz w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich,

jeżeli wszyscy wyborcy wpisani do spisu wyborców oddali swe głosy. Zarządzenie

wcześniejszego zakończenia głosowania może nastąpić nie wcześniej niż o godzinie

1800. O zarządzeniu zakończenia głosowania przewodniczący obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie niezwłocznie zawiadamia

osobę kierującą jednostką, o której mowa w art. 12 § 4 i 7, wójta oraz właściwą

komisję wyborczą wyższego stopnia.

Art. 39a. W lokalu wyborczym umieszcza się w miejscu widocznym dla

wyborców godło państwowe.

Art. 40. § 1. Głosowanie odbywa się przy pomocy urzędowych kart do

głosowania.

§ 2. Na karcie do głosowania zamieszcza się informację o sposobie głosowania

oraz warunkach ważności głosu.

§ 3. Karta do głosowania jest jedną kartką zadrukowaną jednostronnie. Wielkość

i rodzaj czcionek oraz wielkość kratek przeznaczonych na postawienie znaku „x” są

jednakowe dla oznaczeń wszystkich list i nazwisk kandydatów.

§ 3a. Karta do głosowania w wyborach do Sejmu, wyborach do Parlamentu

Europejskiego, wyborach do rady gminy w gminie liczącej powyżej

20 000 mieszkańców, wyborach do rady dzielnicy miasta stołecznego Warszawy,

wyborach do rady powiatu, wyborach do sejmiku województwa może w razie

22.02.2018

©Telksinoe s. 26/259

potrzeby składać się z odpowiedniej liczby zadrukowanych jednostronnie, trwale

połączonych kartek przy czym:

1) na pierwszej kartce karty do głosowania umieszcza się odpowiedni tytuł („Karta

do głosowania w wyborach…”) oraz czytelną informację o sposobie głosowania

i warunkach ważności głosu;

2) na drugiej kartce karty do głosowania umieszcza się spis treści zawierający

nazwy zarejestrowanych komitetów wyborczych w kolejności wylosowanych

numerów, ze wskazaniem numeru kartki karty do głosowania, na której znajduje

się lista kandydatów danego komitetu wyborczego, oraz symbol graficzny

komitetu wyborczego;

3) na trzeciej i kolejnych kartkach karty do głosowania umieszcza się poszczególne

listy kandydatów każdego z komitetów wyborczych, z uwzględnieniem

wymagań określonych w § 3 zdanie drugie oraz symbol graficzny komitetu

wyborczego.

§ 3b. (uchylony)

§ 4. Na karcie do głosowania oznacza się miejsce na umieszczenie pieczęci

obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie oraz

drukuje się, w przypadku wyborów:

1) Prezydenta Rzeczypospolitej – odcisk pieczęci Państwowej Komisji Wyborczej;

2) do Sejmu, do Senatu i do Parlamentu Europejskiego – odcisk pieczęci okręgowej

komisji wyborczej;

3) do rad i wyborów wójta – odcisk pieczęci terytorialnej komisji wyborczej.

§ 5. Wzór kart do głosowania ustala Państwowa Komisja Wyborcza.

§ 6. Karty do głosowania są dokumentami z wyborów w rozumieniu art. 8.

Art. 40a. § 1. Wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładek

na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a.

§ 2. (uchylony)

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza po zasięgnięciu opinii ministra właściwego

do spraw zabezpieczenia społecznego, określi, w drodze uchwały, wzory nakładek na

karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a, kierując się możliwością

praktycznego zastosowania tych nakładek przez wyborców niepełnosprawnych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 27/259

Art. 41. Dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw

lub nazwisk albo poczynienie innych znaków lub dopisków na karcie do głosowania,

w tym w kratce lub poza nią, nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu.

Art. 41a. § 1. Urna wyborcza jest wykonana z przezroczystego materiału.

§ 2. Urna wyborcza jest wykonana w taki sposób, aby:

1) w czasie głosowania nie było możliwe wrzucenie kart do urny w inny sposób niż

przez przeznaczony do tego otwór;

2) nie było możliwe wyjęcie kart z urny przed otwarciem urny, o którym mowa

w art. 71 § 1, ani wysypanie się kart z urny.

§ 3. Wzory urn wyborczych ustala Państwowa Komisja Wyborcza

uwzględniając rodzaj i wielkość obwodów głosowania.

Art. 42. § 1. Przed rozpoczęciem głosowania obwodowa komisja wyborcza ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie sprawdza, czy urna jest pusta, po czym

zamyka się urnę wyborczą i opieczętowuje ją pieczęcią komisji oraz sprawdza, czy na

miejscu znajduje się spis wyborców i potrzebna liczba kart do głosowania właściwych

dla przeprowadzanych wyborów, jak również czy w lokalu wyborczym znajduje się

odpowiednia liczba łatwo dostępnych miejsc zapewniających tajność głosowania.

§ 2. Od chwili opieczętowania do końca głosowania urny wyborczej nie wolno

otwierać.

§ 3. Od chwili rozpoczęcia głosowania aż do jego zakończenia w lokalu

wyborczym muszą być równocześnie obecni członkowie obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie w liczbie stanowiącej co

najmniej 2/3 jej pełnego składu, w tym przewodniczący komisji lub jego zastępca.

§ 4. (uchylony)

§ 5. Od podjęcia przez obwodową komisję wyborczą ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie czynności, o których mowa w § 1, do rozpoczęcia głosowania

oraz od zamknięcia lokalu wyborczego do podpisania protokołu, o którym mowa

w art. 75 § 1, czynności obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie i obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników

głosowania w obwodzie w obwodach głosowania na obszarze kraju mogą być

rejestrowane przez mężów zaufania z wykorzystaniem własnych urządzeń

rejestrujących.

22.02.2018

©Telksinoe s. 28/259

§ 6. Materiały zawierające zarejestrowany przebieg czynności, o których mowa

w § 5, na wniosek męża zaufania, rejestrującego te czynności, mogą zostać

zakwalifikowane jako dokumenty z wyborów w rozumieniu art. 8.

§ 7. (uchylony)

Art. 43. (uchylony)

Art. 44. § 1. Obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania

w obwodzie, po uzgodnieniu z właściwą komisją wyborczą wyższego stopnia, może

zarządzić stosowanie w głosowaniu drugiej urny wyborczej.

§ 2. Urna, o której mowa w § 1, jest urną pomocniczą przeznaczoną wyłącznie

do wrzucania kart do głosowania przez wyborców w obwodach głosowania

w zakładach leczniczych i w domach pomocy społecznej.

§ 3. W przypadku wyrażenia przez wyborcę woli skorzystania z urny

pomocniczej wrzucenie do niej karty do głosowania wymaga obecności przy tej

czynności co najmniej dwóch osób wchodzących w skład obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie, zgłoszonych przez różne

komitety wyborcze.

§ 4. Do postępowania z urną pomocniczą i głosowania przy jej użyciu mają

zastosowanie przepisy niniejszego rozdziału.

Art. 45. (uchylony)

Art. 46. Zabroniony jest wstęp do lokalu wyborczego osobom uzbrojonym.

Art. 47. § 1. Głosowania nie wolno przerywać. Gdyby wskutek nadzwyczajnych

wydarzeń głosowanie było przejściowo uniemożliwione, obwodowa komisja

wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie może zarządzić jego

przerwanie, przedłużenie albo odroczenie do dnia następnego. Uchwałę w sprawie

przedłużenia albo odroczenia do dnia następnego głosowania obwodowa komisja

wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie podejmuje po uzyskaniu

zgody właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia. Uchwała w tej sprawie

powinna być natychmiast podana do publicznej wiadomości, przekazana właściwej

komisji wyborczej wyższego stopnia, wójtowi oraz przesłana Państwowej Komisji

Wyborczej za pośrednictwem komisji wyborczej wyższego stopnia.

22.02.2018

©Telksinoes. 29/259

§ 2. Jeżeli wskutek nadzwyczajnych wydarzeń zachodzi konieczność zamknięcia

lokalu wyborczego obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania

w obwodzie:

1) zapieczętowuje otwór urny wyborczej i oddaje urnę wraz z zapieczętowanym

spisem wyborców na przechowanie przewodniczącemu komisji;

2) ustala protokolarnie:

a) liczbę niewykorzystanych kart do głosowania i umieszcza je

w opieczętowanym pakiecie oraz oddaje je na przechowanie

przewodniczącemu komisji,

b) liczbę osób uprawnionych do głosowania, czyli liczbę osób ujętych w spisie

wyborców,

c) liczbę kart wydanych – na podstawie podpisów osób w spisie wyborców.

§ 3. Po wykonaniu czynności, o których mowa w § 2, przewodniczący

obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie zamyka

lokal wyborczy i opieczętowuje wejście do lokalu pieczęcią komisji. Pieczęć komisji

oddaje się w takim przypadku na przechowanie zastępcy przewodniczącego lub

innemu członkowi komisji. Wójt zapewnia ochronę lokalu komisji w czasie przerwy

w głosowaniu.

§ 4. W przypadku, o którym mowa w § 2, przed rozpoczęciem głosowania

obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie stwierdza

protokolarnie, czy pieczęcie na wejściu do lokalu wyborczym, na urnie, a także na

pakietach z kartami do głosowania oraz ze spisem wyborców są nienaruszone.

§ 5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe

wymagania w zakresie ochrony lokalu komisji w czasie przerwy w głosowaniu, w tym

również zasady udzielania przez Policję pomocy wójtom w celu prawidłowej ochrony

tych lokali.

§ 6. Szczegółowy sposób wykonywania przez obwodową komisję wyborczą ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie czynności, o których mowa w § 1–4,

określa, w drodze uchwały, Państwowa Komisja Wyborcza, zapewniając

poszanowanie zasad przeprowadzania wyborów oraz ochronę urny, a także kopert

zwrotnych i innych dokumentów związanych z wyborami.

22.02.2018

©Telksinoe s. 30/259

§ 7. Przepisy § 1–4 i przepisy wydane na podstawie § 6 stosuje się do obwodów

głosowania utworzonych na polskim statku morskim i za granicą, z tym że obowiązek

zapewnienia ochrony lokalu wyborczego, o którym mowa w § 3, spoczywa

odpowiednio na kapitanie statku i konsulu.

§ 8. Minister właściwy do spraw gospodarki morskiej, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe

wymagania oraz obowiązki kapitana polskiego statku morskiego w zakresie ochrony

lokalu wyborczego w czasie przerwy w głosowaniu, w tym również zasady udzielania

pomocy w celu prawidłowej ochrony tych lokali.

§ 9. Minister właściwy do spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe

wymagania oraz obowiązki konsula w zakresie ochrony lokalu wyborczego w czasie

przerwy w głosowaniu, w tym również zasady udzielania pomocy w celu prawidłowej

ochrony tych lokali.

Art. 48. § 1. (uchylony)

§ 2. W lokalu wyborczym umieszcza się tylko urzędowe obwieszczenia

wyborcze.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza może postanowić o umieszczeniu w lokalu

wyborczym oraz w miejscu zapewniającym tajność głosowania zwięzłej informacji

o sposobie głosowania właściwym dla przeprowadzanych wyborów. Informację tę

sporządza, według wzoru ustalonego przez Państwową Komisję Wyborczą, dyrektor

właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego i zapewnia

umieszczenie jej we wszystkich lokalach wyborczych.

Art. 49. § 1. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie czuwa nad zapewnieniem tajności

głosowania oraz nad utrzymaniem porządku i spokoju w czasie głosowania.

§ 2. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie ma prawo zażądać opuszczenia lokalu wyborczego przez

osoby naruszające porządek i spokój.

§ 3. Na żądanie przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie komendant właściwego miejscowo

komisariatu Policji obowiązany jest zapewnić konieczną pomoc.

22.02.2018

©Telksinoe s. 31/259

§ 4. W przypadku naruszenia porządku w lokalu wyborczym nie stosuje się

przepisu art. 46.

Art. 50. § 1. Międzynarodowi obserwatorzy wyborów, zaproszeni przez

Państwową Komisję Wyborczą po porozumieniu z ministrem właściwym do spraw

zagranicznych, mają prawo obserwować przebieg wyborów oraz pracę organów

wyborczych, w tym obwodowych komisji wyborczych.

§ 2. Obserwatorzy, o których mowa w § 1, posiadają uprawnienia mężów

zaufania, z wyjątkiem prawa do wnoszenia uwag do protokołów.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza wydaje zaświadczenia obserwatorom,

o których mowa w § 1.

Art. 51. § 1. Głosować może tylko wyborca wpisany do spisu wyborców, jego

pełnomocnik, a także wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami § 2–4.

§ 2. Obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

dopisuje w dniu głosowania do spisu wyborców:

1) osobę przedkładającą zaświadczenie o prawie do głosowania, załączając

zaświadczenie do spisu, jeżeli przepisy dotyczące danych wyborów przewidują

możliwość uzyskania takiego zaświadczenia;

2) osobę pominiętą w spisie, jeżeli udokumentuje, iż stale zamieszkuje na terenie

danego obwodu głosowania, a urząd gminy potwierdzi, że nie otrzymał

zawiadomienia o utracie przez nią prawa wybierania lub o wpisaniu do spisu

wyborców w innym obwodzie;

3) osobę skreśloną ze spisu dla danego obwodu głosowania w związku z wpisaniem

tej osoby do spisu wyborców w jednostce, o której mowa w art. 12 § 4, jeżeli

udokumentuje, iż opuściła tę jednostkę przed dniem wyborów.

§ 3. W wyborach do Sejmu i do Senatu, wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej

oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej

obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie dopisuje

w dniu głosowania do spisu wyborców również obywatela polskiego stale

zamieszkującego za granicą, a głosującego w kraju na podstawie ważnego polskiego

paszportu, jeżeli udokumentuje, iż stale zamieszkuje za granicą. W takim przypadku

komisja odnotowuje numer paszportu oraz miejsce i datę jego wydania w rubryce

22.02.2018

©Telksinoe s. 32/259

spisu „uwagi” oraz umieszcza w paszporcie na ostatniej wolnej stronie przeznaczonej

na adnotacje wizowe odcisk swojej pieczęci i wpisuje datę głosowania.

§ 4. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjęcia wyborcy do

jednostki, o której mowa w art. 12 § 4, przed dniem wyborów.

Art. 52. § 1. Przed przystąpieniem do głosowania wyborca okazuje obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie dokument

umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości.

§ 2. Po wykonaniu czynności, o której mowa w § 1, wyborca otrzymuje od

komisji kartę do głosowania właściwą dla przeprowadzanych wyborów, opatrzoną jej

pieczęcią. Wyborca potwierdza otrzymanie karty do głosowania własnym podpisem

w przeznaczonej na to rubryce spisu wyborców.

§ 2a. Jeżeli otrzymujący kartę do głosowania, o której mowa w § 2, będący osobą

niepełnosprawną o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności

w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej

oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046 i 1948 oraz

z 2017 r. poz. 777, 935, 1428 i 2494) nie może w związku z tym potwierdzić

otrzymania karty do głosowania członek obwodowej komisji wyborczej ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie wydający kartę do głosowania wraz

z przewodniczącym lub zastępcą przewodniczącego stwierdza fakt wydania oraz

przyczynę braku podpisu osoby otrzymującej kartę.

§ 3. Wyborca głosujący za granicą otrzymuje kartę do głosowania wyłącznie po

okazaniu obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

ważnego polskiego paszportu lub w przypadku obywatela Unii Europejskiej

niebędącego obywatelem polskim innego ważnego dokumentu stwierdzającego

tożsamość. Na terenie państw Unii Europejskiej oraz państw, do których można

wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego stosuje się przepisy art. 35 § 5.

§ 4. Wyborcę przedkładającego komisji zaświadczenie o prawie do głosowania

dopuszcza się do głosowania po uprzednim wpisaniu go do spisu wyborców.

Zaświadczenie o prawie do głosowania załącza się do spisu wyborców.

§ 5. Po otrzymaniu karty do głosowania wyborca udaje się do miejsca w lokalu

wyborczym zapewniającego tajność głosowania.

§ 5a. Tajność głosowania zapewnia się w szczególności przez przygotowanie

w lokalu wyborczym odpowiedniej liczby łatwo dostępnych miejsc umożliwiających

22.02.2018

©Telksinoe s. 33/259

każdemu wyborcy nieskrępowane zapoznanie się z kartą do głosowania oraz jej

wypełnienie w sposób niewidoczny dla innych osób.

§ 6. Wyborca wrzuca kartę do urny znajdującej się w dostępnym i widocznym

miejscu lokalu wyborczego, w taki sposób, aby strona zadrukowana była niewidoczna.

§ 6a. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie wyznacza członka komisji, który przebywając

w bezpośredniej bliskości urny zapewnia jej nienaruszalność oraz przestrzeganie przez

wyborców zasad, o których mowa w § 6.

§ 7. Od podjęcia przez obwodową komisję wyborczą ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie czynności, o których mowa w art. 42 § 1, do podpisania

protokołu, o którym mowa w art. 75 § 1, prowadzi się transmisję z lokalu wyborczego

za pośrednictwem publicznie dostępnej sieci elektronicznego przekazywania danych.

Szczegółowe informacje o dostępie do transmisji podaje się co najmniej na 24 godziny

przed rozpoczęciem głosowania na stronie internetowej Państwowej Komisji

Wyborczej.

§ 7a. W przypadku gdy transmisja, o której mowa w § 7, nie jest możliwa

z przyczyn technicznych w trakcie pracy obwodowej komisji wyborczej w lokalu

wyborczym, czynności podejmowane przez komisję są rejestrowane za pomocą

urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk, a następnie udostępnia na stronie internetowej

Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 8. Materiały zawierające transmitowany lub zarejestrowany przebieg

czynności, o których mowa w § 7, są dokumentami z wyborów w rozumieniu art. 8.

§ 9. (uchylony)

§ 10. Państwowa Komisja Wyborcza określa warunki techniczne transmisji,

o której mowa w § 7, oraz rejestracji, o której mowa w § 7a.

Art. 53. Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać inna

osoba, z wyłączeniem członków komisji wyborczych i mężów zaufania.

Rozdział 6a

Głosowanie korespondencyjne przez wyborców niepełnosprawnych

Art. 53a. § 1. Wyborca niepełnosprawny o znacznym lub umiarkowanym

stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r.

22.02.2018

©Telksinoe s. 34/259

o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

może głosować korespondencyjnie.

§ 2. (uchylony)

§ 3. (uchylony)

§ 4. Głosowanie korespondencyjne jest wyłączone w przypadku głosowania

w obwodach głosowania utworzonych w jednostkach, o których mowa w art. 12 § 4

i 7, oraz w obwodach głosowania utworzonych za granicą i na polskich statkach

morskich, a także w przypadku udzielenia przez wyborcę niepełnosprawnego

pełnomocnictwa do głosowania.

Art. 53b. § 1. Zamiar głosowania korespondencyjnego wyborca

niepełnosprawny zgłasza komisarzowi wyborczemu do 15 dnia przed dniem

wyborów.

§ 2. Zgłoszenie, o którym mowa w § 1, może być dokonane ustnie, pisemnie,

telefaksem lub w formie elektronicznej.

§ 2a. Zgłoszenie, o którym mowa w § 1, komisarz wyborczy niezwłocznie

przekazuje właściwemu urzędnikowi wyborczemu.

§ 3. Zgłoszenie, o którym mowa w § 1, powinno zawierać nazwisko i imię

(imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL wyborcy

niepełnosprawnego, oświadczenie o wpisaniu tego wyborcy do rejestru wyborców

w danej gminie, oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie, a także wskazanie

adresu, na który ma być wysłany pakiet wyborczy.

§ 3a. Do zgłoszenia, o którym mowa w § 1, dołącza się kopię aktualnego

orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności.

§ 4. (uchylony)

§ 5. (uchylony)

§ 6. (uchylony)

§ 7. W zgłoszeniu, o którym mowa w § 1, wyborca niepełnosprawny może

zażądać dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania

sporządzonej w alfabecie Braille’a.

§ 8. Jeżeli głosowanie korespondencyjne ma dotyczyć wyborów Prezydenta

Rzeczypospolitej albo wyborów wójta zgłoszenie zamiaru głosowania

korespondencyjnego dotyczy również ponownego głosowania.

22.02.2018

©Telksinoe s. 35/259

§ 9. W przypadkach, o których mowa w art. 295 § 1 i 2, zgłoszenie zamiaru

głosowania korespondencyjnego jest wspólne dla wszystkich przeprowadzanych

w danym dniu wyborów.

§ 10. W przypadku gdy wyborca niepełnosprawny zgłosił zamiar głosowania

korespondencyjnego, zaświadczenia o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu

wyborów nie wydaje się po wysłaniu do wyborcy pakietu wyborczego, chyba że

wyborca zwrócił pakiet wyborczy w stanie nienaruszonym.

Art. 53c. § 1. Jeżeli zgłoszenie, o którym mowa w art. 53b § 1, nie spełnia

wymogów, o których mowa w art. 53b § 2–3a, urzędnik wyborczy wzywa wyborcę

niepełnosprawnego do uzupełnienia zgłoszenia w terminie 1 dnia od dnia doręczenia

wezwania.

§ 2. Zgłoszenie złożone po terminie, o którym mowa w art. 53b § 1,

niespełniające wymogów, o których mowa w art. 53b § 2–3a, lub nieuzupełnione

w terminie, o którym mowa w § 1, a także złożone przez wyborcę niepełnosprawnego,

który wystąpił z wnioskiem o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania lub

otrzymał zaświadczenie o prawie do głosowania w miejscu pobytu w dniu wyborów,

pozostawia się bez rozpoznania, o czym informuje się wyborcę.

Art. 53d. § 1. Wyborcę niepełnosprawnego, który zgłosił zamiar głosowania

korespondencyjnego, umieszcza się w spisie wyborców w obwodzie głosowania

właściwym dla obwodowej komisji wyborczej, o której mowa w art. 12a, na terenie

gminy, w której wyborca jest wpisany do rejestru wyborców.

§ 2. (uchylony)

Art. 53e. § 1. Wyborca niepełnosprawny, który zgłosił zamiar głosowania

korespondencyjnego, otrzymuje, nie później niż 7 dni przed dniem wyborów, pakiet

wyborczy.

§ 2. W przypadkach, o których mowa w art. 295 § 1 i 2, wyborca

niepełnosprawny, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego, otrzymuje

pakiety wyborcze odrębne dla danych wyborów.

§ 3. (uchylony)

§ 4. Pakiet wyborczy doręcza wyborcy niepełnosprawnemu urzędnik wyborczy

za pośrednictwem operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada

2012 r. – Prawo pocztowe. Do przesyłki pakietu wyborczego w zakresie

22.02.2018

©Telksinoe s. 36/259

nieuregulowanym stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo

pocztowe dotyczące przesyłki poleconej.

§ 5. (uchylony)

§ 6. Pakiet wyborczy doręcza się wyłącznie do rąk własnych wyborcy

niepełnosprawnego, po okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość i pisemnym

pokwitowaniu odbioru.

§ 7. Jeżeli odbierający nie może potwierdzić odbioru, osoba doręczająca pakiet

wyborczy sama stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje odbierającego i przyczynę

braku jego podpisu.

§ 8. W przypadku nieobecności wyborcy niepełnosprawnego pod wskazanym

adresem doręczający umieszcza zawiadomienie o terminie powtórnego doręczenia

w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania

wyborcy. Termin powtórnego doręczenia nie może być dłuższy niż 1 dzień od dnia

pierwszego doręczenia.

§ 9. Pakiety wyborcze niedoręczone w trybie określonym w § 4 i 6–8 są

przekazywane obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania

w obwodzie do zakończenia głosowania. Jeżeli przekazanie pakietów wyborczych

obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie do

zakończenia głosowania nie było możliwe pakiety takie przekazywane są właściwemu

dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego.

§ 9a. Urzędnik wyborczy niezwłocznie informuje wójta o wysłanych pakietach

wyborczych.

§ 10. Informację o wysłaniu pakietu wyborczego umieszcza się w rubryce spisu

wyborców „uwagi” odpowiadającej pozycji, pod którą umieszczono nazwisko

wyborcy niepełnosprawnego, który zgłosił zamiar głosowania korespondencyjnego.

§ 11. Urzędnik wyborczy prowadzi wykaz pakietów wyborczych, w którym

odnotowuje się fakt przygotowania oraz wysłania danego pakietu wyborczego.

§ 12. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu

opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, wzór

i sposób prowadzenia oraz aktualizacji wykazu pakietów wyborczych, tak aby

zapewnić sprawność i rzetelność postępowania.

Art. 53f. (uchylony)

22.02.2018

©Telksinoe s. 37/259

Art. 53g. § 1. W skład pakietu wyborczego wchodzi:

1) koperta zwrotna;

2) karta lub karty do głosowania;

3) koperta na kartę do głosowania;

4) instrukcja głosowania korespondencyjnego;

5) nakładka lub nakładki na kartę lub karty do głosowania sporządzone w alfabecie

Braille’a – jeżeli wyborca zażądał ich przesłania;

6) oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania.

§ 1a. obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

opieczętowuje karty do głosowania swoją pieczęcią.

§ 2. Na formularzu oświadczenia, o którym mowa w § 1 pkt 6, umieszcza się

imię (imiona), nazwisko oraz numer ewidencyjny PESEL wyborcy

niepełnosprawnego.

§ 3. Na kopercie na pakiet wyborczy oraz na kopercie zwrotnej umieszcza się

oznaczenie „przesyłka wyborcza”.

§ 4. Na kopercie zwrotnej umieszcza się adres właściwej obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie.

§ 5. Na kopercie na kartę do głosowania umieszcza się oznaczenie „koperta na

kartę do głosowania”.

§ 6. Na kopercie zwrotnej i kopercie na kartę do głosowania nie można

umieszczać żadnych innych oznaczeń poza wymienionymi w § 3–5 oraz art. 53k § 3.

§ 6a. Czynności, o których mowa w § 1a–6, wykonuje obwodowa komisja

wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie w obecności urzędnika

wyborczego.

§ 7. Państwowa Komisja Wyborcza określi, w drodze uchwały, wzór i rozmiar

koperty na pakiet wyborczy, koperty zwrotnej, koperty na kartę do głosowania,

oświadczenia, o którym mowa w§1 pkt 6 oraz instrukcji głosowania

korespondencyjnego, uwzględniając konieczność zapewnienia tajności głosowania

oraz zwięzłości i komunikatywności instrukcji.

Art. 53h. § 1. Wyborca niepełnosprawny głosujący korespondencyjnie po

wypełnieniu karty do głosowania wkłada ją do koperty na kartę do głosowania, którą

zakleja, a następnie kopertę tę wkłada do koperty zwrotnej łącznie z podpisanym

22.02.2018

©Telksinoe s. 38/259

oświadczeniem, o którym mowa w art. 53g § 1 pkt 6, i przesyła ją do właściwej

obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie.

§ 2. Wyborca niepełnosprawny może przekazać kopertę zwrotną

przedstawicielowi operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada

2012 r. – Prawo pocztowe.

§ 3. (uchylony)

§ 4. Koperty zwrotne dostarczane są do właściwych obwodowych komisji

wyborczych ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie w godzinach głosowania.

§ 5. Wyborca niepełnosprawny może w godzinach głosowania osobiście

dostarczyć kopertę zwrotną do obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie, w obwodzie głosowania, w którym jest wpisany do spisu

wyborców.

§ 6. Koperty na kartę do głosowania wyjęte z kopert zwrotnych dostarczonych

do obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

wrzucane są do urny wyborczej.

Art. 53i. § 1. Koperty zwrotne niedostarczone do obwodowej komisji wyborczej

ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie do zakończenia głosowania

przekazywane są właściwemu dyrektorowi delegatury Krajowego Biura Wyborczego.

§ 2. (uchylony)

Art. 53j. § 1. Minister właściwy do spraw łączności, po zasięgnięciu opinii

ministra właściwego do spraw administracji publicznej oraz Państwowej Komisji

Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb odbierania kopert zwrotnych od wyborców niepełnosprawnych oraz

dostarczania ich do obwodowych komisji wyborczych ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie,

2) tryb przekazywania pakietów wyborczych właściwemu dyrektorowi delegatury

Krajowego Biura Wyborczego, w sytuacji, o której mowa w art. 53e § 9 zdanie

drugie,

3) tryb przekazywania kopert zwrotnych właściwemu dyrektorowi delegatury

Krajowego Biura Wyborczego, w sytuacji, o której mowa w art. 53i § 1

– mając na względzie zapewnienie poszanowania zasad przeprowadzania wyborów

oraz zapewnienie bezpieczeństwa tych przesyłek.

22.02.2018

©Telksinoe s. 39/259

§ 2. (uchylony)

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza określi, w drodze uchwały:

1) sposób postępowania z kopertami zwrotnymi dostarczonymi do obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie do zakończenia

głosowania,

2) sposób postępowania z kopertami zwrotnymi dostarczonymi do obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie po zakończeniu

głosowania,

3) sposób postępowania z kopertami zwrotnymi zawierającymi niezaklejone

koperty na kartę do głosowania,

4) sposób postępowania z kopertami zwrotnymi niezawierającymi podpisanego

oświadczenia, o którym mowa w art. 53g § 1 pkt 6,

5) sposób postępowania z pakietami wyborczymi nieodebranymi przez wyborcę

niepełnosprawnego

– mając na względzie zapewnienie poszanowania zasad przeprowadzania wyborów

oraz konieczność zabezpieczenia pakietów wyborczych, a w szczególności kopert

zwrotnych i kart do głosowania.

§ 4. (uchylony)

§ 5. (uchylony)

Art. 53k. § 1. Zadania polegające na przyjmowaniu, przemieszczaniu

i doręczaniu przesyłek pakietów wyborczych oraz przesyłek kopert zwrotnych

wykonuje, z wyjątkiem określonym w art. 53h § 5, operator wyznaczony

w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe.

§ 2. Przesyłki, o których mowa w § 1, są przesyłkami listowymi w rozumieniu

ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe.

§ 3. Przesyłki, o których mowa w § 1, są zwolnione z opłat pocztowych.

Informację o zwolnieniu z opłat pocztowych umieszcza się na kopercie, w której

znajduje się pakiet wyborczy, oraz na kopercie zwrotnej.

Art. 53l. W ponownym głosowaniu w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej

oraz ponownych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej termin, o którym mowa

w art. 53b § 1, ulega skróceniu do 10 dnia przed dniem wyborów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 40/259

Rozdział 7

Głosowanie przez pełnomocnika

Art. 54. § 1. Wyborca niepełnosprawny o znacznym lub umiarkowanym stopniu

niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji

zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych może udzielić

pełnomocnictwa do głosowania w jego imieniu w wyborach, zwanego dalej

„pełnomocnictwem do głosowania”.

§ 2. (uchylony)

§ 3. Przepis § 1 stosuje się również do wyborcy, który najpóźniej w dniu

głosowania kończy 75 lat.

§ 4. Głosowanie za pośrednictwem pełnomocnika jest wyłączone w przypadku

głosowania w obwodach głosowania utworzonych w jednostkach, o których mowa

w art. 12 § 4 i 7, oraz w obwodach głosowania utworzonych za granicą i na polskich

statkach morskich, a także w przypadku zgłoszenia przez wyborcę niepełnosprawnego

zamiaru głosowania korespondencyjnego.

§ 5. (uchylony)

Art. 55. § 1. Pełnomocnikiem może być tylko osoba wpisana do rejestru

wyborców w tej samej gminie, co udzielający pełnomocnictwa do głosowania lub

posiadająca zaświadczenie o prawie do głosowania, jeżeli przepisy szczególne

dotyczące danych wyborów przewidują możliwość uzyskania takiego zaświadczenia,

z zastrzeżeniem § 4.

§ 2. Pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć tylko od jednej osoby,

z zastrzeżeniem § 3.

§ 3. Pełnomocnictwo do głosowania można przyjąć od dwóch osób, jeżeli co

najmniej jedną z nich jest wstępny, zstępny, małżonek, brat, siostra lub osoba

pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do

pełnomocnika.

§ 4. Pełnomocnikiem nie może być osoba wchodząca w skład obwodowej

komisji wyborczej właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej

pełnomocnictwa do głosowania, a także mężowie zaufania, jak również kandydaci

w danych wyborach.

22.02.2018

©Telksinoe s. 41/259

Art. 56. § 1. Pełnomocnictwa do głosowania udziela się przed wójtem lub przed

innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta do sporządzania

aktów pełnomocnictwa do głosowania.

§ 2. Akt pełnomocnictwa do głosowania sporządza się na wniosek wyborcy

wniesiony do wójta gminy, w której wyborca jest wpisany do rejestru wyborców,

najpóźniej w 9 dniu przed dniem wyborów. Wniosek powinien zawierać: nazwisko

i imię (imiona), imię ojca, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL oraz adres

zamieszkania zarówno wyborcy, jak i osoby, której ma być udzielone pełnomocnictwo

do głosowania, a także wyraźne oznaczenie wyborów, których dotyczy

pełnomocnictwo do głosowania.

§ 3. Do wniosku, o którym mowa w § 2, załącza się:

1) kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu

stopnia niepełnosprawności osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania;

2) pisemną zgodę osoby mającej być pełnomocnikiem, zawierającą jej nazwisko

i imię (imiona) oraz adres zamieszkania, a także nazwisko i imię (imiona) osoby

udzielającej pełnomocnictwa do głosowania;

3) kopię zaświadczenia o prawie do głosowania wydanego osobie mającej być

pełnomocnikiem – w przypadku gdy osoba ta nie jest wpisana do rejestru

wyborców w tej samej gminie co udzielający pełnomocnictwa do głosowania

i przepisy szczególne dotyczące danych wyborów przewidują możliwość

uzyskania takiego zaświadczenia.

§ 4. Akt pełnomocnictwa do głosowania po sprawdzeniu, na podstawie

dostępnych urzędowo dokumentów, danych zawartych we wniosku niezwłocznie

sporządza się w trzech egzemplarzach, z których po jednym otrzymują udzielający

pełnomocnictwa do głosowania i pełnomocnik, a trzeci egzemplarz pozostaje

w urzędzie gminy.

§ 5. Akt pełnomocnictwa do głosowania jest sporządzany w miejscu

zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa do głosowania wskazanym we

wniosku, o którym mowa w § 2, z zastrzeżeniem § 6.

§ 6. Akt pełnomocnictwa do głosowania może być sporządzony na obszarze

gminy poza miejscem zamieszkania wyborcy udzielającego pełnomocnictwa do

głosowania, jeżeli wyborca zwróci się o to we wniosku, o którym mowa w § 2.

22.02.2018

©Telksinoe s. 42/259

§ 7. Gmina prowadzi wykaz sporządzonych aktów pełnomocnictwa do

głosowania, w którym odnotowuje się fakt sporządzenia danego aktu.

Art. 57. § 1. Jeżeli wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania

nie spełnia warunków, o których mowa w art. 54, art. 55 lub art. 56 § 2 i 3, wójt,

w terminie 3 dni od dnia otrzymania wniosku, wzywa wyborcę do usunięcia wad

wniosku w terminie 3 dni.

§ 2. Jeżeli wad nie można usunąć albo nie zostały one usunięte w terminie wójt

odmawia sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania. Odmowę sporządzenia

aktu pełnomocnictwa do głosowania, wraz z uzasadnieniem, doręcza się niezwłocznie

wyborcy.

§ 3. (uchylony)

Art. 58. § 1. Wyborca ma prawo do cofnięcia udzielonego pełnomocnictwa do

głosowania. Cofnięcie pełnomocnictwa do głosowania następuje przez złożenie

najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów stosownego oświadczenia wójtowi gminy,

w której sporządzono akt pełnomocnictwa do głosowania, lub doręczenie takiego

oświadczenia właściwej obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie w dniu głosowania.

§ 2. Pełnomocnictwo do głosowania wygasa z mocy prawa w przypadku:

1) śmierci lub utraty prawa wybierania przez udzielającego pełnomocnictwa do

głosowania lub pełnomocnika;

2) braku przesłanek, o których mowa w art. 55 § 1, lub wystąpienia przesłanki,

o której mowa w art. 55 § 4;

3) wcześniejszego głosowania osobistego przez osobę udzielającą pełnomocnictwa

do głosowania.

§ 3. Fakt cofnięcia lub wygaśnięcia pełnomocnictwa do głosowania przed

przekazaniem spisu wyborców przewodniczącemu właściwej obwodowej komisji

wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie odnotowuje w spisie

wyborców wójt, a po przekazaniu spisu – obwodowa komisja wyborcza właściwa dla

obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania.

Art. 59. § 1. Do głosowania przez pełnomocnika stosuje się odpowiednio

przepisy art. 52 § 2–6 oraz art. 53, z zastrzeżeniem § 3–5.

22.02.2018

©Telksinoe s. 43/259

§ 2. Przed przystąpieniem do głosowania pełnomocnik okazuje obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie dokument

umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości oraz akt pełnomocnictwa do głosowania.

§ 3. Obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

odnotowuje nazwisko i imię (imiona) pełnomocnika wyborcy w spisie wyborców

w rubryce „uwagi” odpowiadającej pozycji, pod którą umieszczono nazwisko

wyborcy, wraz z oznaczeniem „pełnomocnik”, a akt pełnomocnictwa do głosowania

załącza do spisu wyborców.

§ 4. Pełnomocnik potwierdza otrzymanie karty do głosowania własnym

czytelnym podpisem w rubryce spisu przeznaczonej na potwierdzenie otrzymania

karty do głosowania przez wyborcę udzielającego pełnomocnictwa do głosowania.

§ 5. Jeżeli pełnomocnictwo do głosowania zostało cofnięte lub wygasło

obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie odmawia

wydania pełnomocnikowi karty do głosowania i zatrzymuje akt pełnomocnictwa do

głosowania.

Art. 60. § 1. Czynności związane ze sporządzeniem aktu pełnomocnictwa do

głosowania są zadaniem zleconym gminy i są wolne od opłat.

§ 2. Pełnomocnik nie może pobierać od udzielającego pełnomocnictwa do

głosowania żadnych opłat za głosowanie w jego imieniu w wyborach.

§ 3. Zakazane jest udzielanie pełnomocnictwa do głosowania w zamian za

jakąkolwiek korzyść majątkową lub osobistą.

Art. 61. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu

opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia,

szczegółowy tryb postępowania w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do

głosowania, wzory: wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania,

zgody na przyjęcie pełnomocnictwa do głosowania i aktu pełnomocnictwa do

głosowania, a także wzór i sposób prowadzenia oraz aktualizacji wykazu

sporządzanych aktów pełnomocnictwa do głosowania, tak aby zapewnić sprawność

i rzetelność postępowania oraz wiarygodność aktu pełnomocnictwa do głosowania.

Rozdział 7a

(uchylony)

22.02.2018

©Telksinoe s. 44/259

Rozdział 8

(uchylony)

Rozdział 9

Ustalanie wyników głosowania w obwodzie

Art. 69. § 1. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania obwodowa komisja

wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie ustala wyniki głosowania

w obwodzie.

§ 2. (uchylony)

§ 3. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie ustala wyniki głosowania w obwodzie odpowiednio do

przeprowadzanych wyborów.

§ 3a. Czynności obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników

głosowania w obwodzie związane z ustalaniem wyników głosowania w obwodzie

wykonują wspólnie wszyscy obecni członkowie komisji.

§ 4. Warunki ważności głosu określają przepisy szczególne kodeksu.

Art. 70. § 1. Niezwłocznie po zakończeniu głosowania przewodniczący

obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie wspólnie

z przewodniczącym obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie zapieczętowuje otwór urny wyborczej.

§ 1a. Po wykonaniu czynności, o której mowa w § 1, przewodniczący

obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

przekazuje przewodniczącemu obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników

głosowania w obwodzie w obecności członków każdej z komisji obwodowej spis

wyborców, urnę wyborczą wraz ze znajdującymi się w niej kartami do głosowania,

egzemplarze protokołu głosowania w obwodzie, niewykorzystane karty do

głosowania, otrzymane w trakcie głosowania zaświadczenia o prawie do głosowania,

akty pełnomocnictwa do głosowania oraz pieczęć komisji. Członkowie obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie wraz z członkami

obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie

w obecności przewodniczącego każdej z komisji obwodowej ustalają liczbę

niewykorzystanych kart do głosowania, zaświadczeń o prawie do głosowania oraz

aktów pełnomocnictwa do głosowania.

22.02.2018

©Telksinoe s. 45/259

§ 1b. Z przekazania, o którym mowa w § 1a, sporządza się protokół przekazania,

w którym wymienia się nazwę komisji oraz miejsce, datę i godzinę wydania, a także

liczbę niewykorzystanych kart do głosowania, zaświadczeń o prawie do głosowania

oraz aktów pełnomocnictwa do głosowania oraz inne istotne informacje. Protokół

podpisują wszyscy obecni przy przekazaniu członkowie każdej z komisji obwodowej,

w tym obowiązkowo przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds.

przeprowadzenia głosowania w obwodzie oraz przewodniczący obwodowej komisji

wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie. Każdy członek komisji

i mąż zaufania może zażądać otrzymania kopii protokołu, o którym mowa w zdaniu

pierwszym. Z chwilą podpisania protokołu, o którym mowa w zdaniu pierwszym,

obwodowa komisja wyborcza ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie kończy

pracę. Protokół, o którym mowa w zdaniu pierwszym, przekazuje się właściwej

komisji wyborczej wyższego stopnia wraz z protokołem, o którym mowa

w art. 75 § 1.

§ 2. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie ustala, na podstawie spisu wyborców, liczbę osób uprawnionych do

głosowania oraz liczbę wyborców, którym wydano karty do głosowania.

§ 3. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie umieszcza niewykorzystane karty do głosowania w zapieczętowanych

pakietach.

Art. 71. § 1. Po wykonaniu czynności, o których mowa w art. 70,

przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie otwiera urnę wyborczą, po czym komisja liczy wyjęte z urny karty do

głosowania i ustala liczbę kart ważnych i liczbę kart nieważnych oraz, odpowiednio

do przeprowadzonych wyborów, liczbę głosów ważnych oddanych na poszczególnych

kandydatów albo na poszczególne listy kandydatów i każdego kandydata z tych list,

a także liczbę głosów nieważnych.

§ 1a. Wszystkie czynności obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników

głosowania w obwodzie wykonywane są wspólnie przez członków komisji w liczbie

stanowiącej co najmniej 2/3 jej pełnego składu, w tym przewodniczącego lub jego

zastępcy.

§ 2. Kart do głosowania przedartych całkowicie na dwie lub więcej części nie

bierze się pod uwagę przy obliczeniach, o których mowa w § 1.

22.02.2018

©Telksinoe s. 46/259

§ 3. Jeżeli liczba kart ważnych do głosowania wyjętych z urny jest mniejsza lub

większa od liczby kart wydanych, komisja podaje w protokole przypuszczalną

przyczynę tej niezgodności.

Art. 71a. (uchylony)

Art. 72. § 1. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie, o której mowa w art. 12a, ustalając wyniki głosowania w obwodzie

uwzględnia również głosy oddane korespondencyjnie wyjęte z kopert zwrotnych.

§ 2. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie ustala również liczbę wysłanych pakietów wyborczych, a także liczbę

kart do głosowania wyjętych z kopert zwrotnych dostarczonych do obwodowej

komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie do zakończenia

głosowania i podaje je w protokole głosowania w obwodzie właściwym dla

przeprowadzanych wyborów.

§ 3. Jeżeli w kopercie zwrotnej brak jest podpisanego oświadczenia, o którym

mowa w art. 53g § 1 pkt 6, lub gdy koperta na kartę do głosowania nie jest zaklejona,

koperty na kartę do głosowania nie wrzuca się do urny, a karty nie bierze się pod

uwagę przy ustalaniu wyników głosowania w obwodzie.

§ 4. (uchylony)

Art. 73. Karty do głosowania inne niż urzędowo ustalone lub nieopatrzone

pieczęcią obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

są nieważne.

Art. 74. Liczba kart ważnych do głosowania stanowi liczbę osób, które wzięły

udział w głosowaniu w danym obwodzie.

Art. 75. § 1. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół głosowania w obwodzie

właściwy dla przeprowadzanych wyborów.

§ 2. W protokole, o którym mowa w § 1, wymienia się odpowiednio dane,

o których mowa w art. 70 § 2, oraz, odpowiednio do przeprowadzanych wyborów,

liczbę głosów nieważnych z wyszczególnieniem przyczyn nieważności i liczby

głosów odpowiadających każdej z tych przyczyn, liczbę głosów ważnych ogółem z

22.02.2018

©Telksinoe s. 47/259

wyszczególnieniem liczby głosów oddanych na poszczególnych kandydatów albo na

poszczególne listy kandydatów i każdego kandydata z tych list.

§ 2a. Protokół, o którym mowa w § 1, sporządza się przed wprowadzeniem

danych do sieci elektronicznego przekazywania danych. Dane wpisane do protokołu

po jego podpisaniu przez osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej ds.

ustalenia wyników głosowania w obwodzie obecne przy jego sporządzaniu

i opatrzeniu pieczęcią komisji są następnie wprowadzane do sieci elektronicznego

przekazywania danych.

§ 3. W protokole wymienia się ponadto liczby, o których mowa w art. 70 § 3

i art. 71 § 1, a także liczbę wyborców głosujących przez pełnomocnika.

§ 4. W protokole podaje się czas rozpoczęcia i zakończenia głosowania oraz

omawia zarządzenia i inne podjęte decyzje, jak również inne istotne okoliczności

związane z przebiegiem głosowania.

§ 5. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład obwodowej komisji

wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie obecne przy jego

sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.

§ 6. (uchylony)

§ 7. Członkom obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag z wymienieniem

konkretnych zarzutów, z tym że nie zwalnia to ich z obowiązku podpisania protokołu

głosowania w obwodzie. Adnotację o wniesieniu uwag zamieszcza się w protokole.

§ 8. Wzory protokołów, o których mowa w § 1, ustala Państwowa Komisja

Wyborcza.

Art. 76. § 1. Protokół głosowania przekazuje się:

1) w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej

oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej

pełnomocnikowi, o którym mowa w art. 173, wyznaczonemu przez właściwą

komisję wyborczą wyższego stopnia;

2) w wyborach do rady gminy oraz w wyborach wójta – gminnej komisji

wyborczej;

3) w wyborach do rady powiatu i do sejmiku województwa – powiatowej komisji

wyborczej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 48/259

§ 2. Pełnomocnik, o którym mowa w § 1 pkt 1, sprawdza pod względem

zgodności arytmetycznej poprawność ustalenia wyników głosowania w obwodzie

i potwierdza obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie poprawność ustalonych wyników bądź wskazuje na niezgodność

arytmetyczną danych w protokole, którą obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia

wyników głosowania w obwodzie obowiązana jest wyjaśnić i odpowiednio poprawić

oraz podać do publicznej wiadomości w trybie określonym w art. 77 skorygowane

wyniki głosowania.

§ 3. Komisje wyborcze, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, sprawdzają pod

względem zgodności arytmetycznej poprawność ustalenia wyników głosowania

w obwodzie. W przypadku stwierdzenia niezgodności arytmetycznych danych w

protokole obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie obowiązana jest ją wyjaśnić i odpowiednio poprawić oraz podać do

publicznej wiadomości w trybie określonym w art. 77 skorygowane wyniki

głosowania.

§ 4. Tryb przekazywania i przyjmowania oraz sposób postępowania

z protokołem, o którym mowa w § 1, określa Państwowa Komisja Wyborcza.

Art. 77. § 1. Niezwłocznie po sporządzeniu protokołu głosowania w obwodzie,

przed jego przekazaniem właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia, obwodowa

komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie podaje do

publicznej wiadomości wyniki głosowania w obwodzie poprzez wywieszenie

w lokalu wyborczym, w miejscu łatwo dostępnym dla wyborców, kopii tego

protokołu. Kopię protokołu otrzymuje każdy członek komisji i mąż zaufania. Protokół,

o którym mowa w zdaniu pierwszym, umieszcza się na stronie internetowej

Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 2. Dane o wynikach głosowania w obwodzie wprowadza się do sieci

elektronicznego przekazywania danych dopiero po sporządzeniu protokołu zgodnie

z wymaganiami art. 75.

§ 3. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników

głosowania w obwodzie lub jego zastępca przekazuje niezwłocznie wójtowi kopię

protokołu głosowania w obwodzie. Wyborcom, w ciągu 30 dni od dnia przekazania,

przysługuje wgląd do kopii protokołu, o którym mowa w zdaniu pierwszym,

w siedzibie gminy, do której przekazano kopię protokołu.

22.02.2018

©Telksinoe s. 49/259

Art. 78. § 1. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia

wyników głosowania w obwodzie lub jego zastępca niezwłocznie po dokonaniu

czynności określonych w art. 77 przekazuje właściwej komisji wyborczej wyższego

stopnia, w zapieczętowanej kopercie, jeden egzemplarz protokołu głosowania

w obwodzie wraz z wyjaśnieniami komisji do zgłoszonych zarzutów, o których mowa

w art. 75 § 7 i art. 103b § 1 pkt 3. W tym celu przewodniczący obwodowej komisji

wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie lub jego zastępca osobiście

transportuje te dokumenty do siedziby właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia

albo wydaje je w siedzibie obwodowej komisji wyborczej osobie upoważnionej

w formie pisemnej do odbioru protokołów przez przewodniczącego właściwej komisji

wyborczej wyższego stopnia.

§ 2. Osoba przekazująca kopertę z dokumentami, o których mowa w § 1, oraz

osoba upoważniona do jej odebrania sporządzają protokół przekazania, w którym

wymienia się nazwę komisji, od której pochodzą te dokumenty, oraz miejsce, datę

i godzinę wydania.

§ 3. Koperta nie może zostać otwarta na żadnym etapie czynności określonych

w § 2 ani nie może być przetrzymywana w jakimkolwiek miejscu poza siedzibą

obwodowej komisji wyborczej lub siedzibą właściwej komisji wyborczej wyższego

stopnia.

§ 4. Wyniki głosowania z obwodów utworzonych za granicą przekazuje się

okręgowej komisji wyborczej właściwej dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego

Warszawy, a wyniki głosowania z obwodów utworzonych na polskich statkach

morskich – okręgowej komisji wyborczej właściwej dla siedziby armatora.

§ 5. Zasady i tryb przekazywania komisji wyborczej wyższego stopnia wyników

głosowania i protokołów głosowania z obwodów głosowania, o których mowa w § 4,

określa Państwowa Komisja Wyborcza po zasięgnięciu opinii odpowiednio ministra

właściwego do spraw zagranicznych oraz ministra właściwego do spraw gospodarki

morskiej.

Art. 79. § 1. Po sporządzeniu protokołu głosowania obwodowa komisja

wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie składa do opakowań

zbiorczych osobno: ważne, nieważne i niewykorzystane karty do głosowania. Po

dokładnym zamknięciu opakowanie zbiorcze zapieczętowuje się, przy użyciu pieczęci

komisji, w sposób uniemożliwiający jego otwarcie bez naruszenia odcisku pieczęci.

22.02.2018

©Telksinoe s. 50/259

§ 2. Po dokonaniu czynności, o których mowa w art. 78, przewodniczący

obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie

niezwłocznie, w sposób ustalony przez Państwową Komisję Wyborczą, przekazuje

w depozyt odpowiednio urzędnikowi wyborczemu, konsulowi albo kapitanowi statku

dokumenty z głosowania, opakowania zbiorcze zawierające karty do głosowania,

o których mowa w § 1, oraz pieczęć komisji. Należyte przechowanie dokumentów

z głosowania, opakowań zbiorczych zawierających karty do głosowania, o których

mowa w § 1, oraz pieczęć komisji, gwarantujące właściwe ich zabezpieczenie,

zapewnia odpowiednio urzędnik wyborczy, konsul, kapitan statku w sposób ustalony

przez Państwową Komisję Wyborczą.

§ 3. Dokumenty, o których mowa w § 2, oraz opakowania zbiorcze zawierające

karty do głosowania, o których mowa w § 1, są udostępniane właściwemu sądowi

w związku z postępowaniami w sprawach protestów wyborczych oraz na żądanie

sądów, prokuratury lub Policji, prowadzących postępowanie karne.

§ 4. Otwarcie opakowania zbiorczego, o którym mowa w § 1, i wyjęcie z niego

kart do głosowania może nastąpić jedynie w przypadku, gdy jest to konieczne

w związku ze stosowaniem niniejszego kodeksu lub innej ustawy, a o otwarciu

postanowił właściwy organ wyborczy, sąd lub prokurator. Z czynności otwarcia

opakowania zbiorczego i wyjęcia z niego kart do głosowania sporządza się protokół,

w którym wymienia się datę, miejsce i podstawę tej czynności oraz osoby biorące

w niej udział; osoby te podpisują protokół.

Art. 80. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza oraz obwodowe komisje wyborcze

ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie podają w trakcie głosowania liczbę osób

ujętych w spisach wyborców oraz liczbę wyborców, którym wydano karty do

głosowania.

§ 2. Obwodowe komisje wyborcze ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

przekazują Państwowej Komisji Wyborczej w trakcie głosowania dane liczbowe,

o których mowa w art. 70 § 2.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza ustala tryb i sposób udostępniania oraz

przekazywania danych, o których mowa w § 1 i 2.

Art. 81. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza może po zakończeniu głosowania,

a przed ustaleniem wyników wyborów podawać do publicznej wiadomości cząstkowe

22.02.2018

©Telksinoe s. 51/259

nieoficjalne wyniki głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach

Prezydenta Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego

w Rzeczypospolitej Polskiej, ustalone na podstawie otrzymanych drogą elektroniczną

informacji o wynikach głosowania w obwodach.

§ 2. Tryb i sposób podawania wyników, o których mowa w § 1, określa

Państwowa Komisja Wyborcza.

Rozdział 10

Protesty wyborcze

Art. 82. § 1. Przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub

wyborowi określonej osoby może być wniesiony protest z powodu:

1) dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale

XXXI Kodeksu karnego, mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie

wyników głosowania lub wyników wyborów lub

2) naruszenia przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników

głosowania lub wyników wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów.

§ 2. Protest przeciwko ważności wyborów z powodu dopuszczenia się

przestępstwa przeciwko wyborom, o którym mowa w § 1, lub naruszenia przez

właściwy organ wyborczy przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia

wyników głosowania lub wyników wyborów może wnieść wyborca, którego nazwisko

w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów

głosowania.

§ 3. Protest przeciwko ważności wyborów w okręgu wyborczym lub przeciwko

wyborowi posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego, radnego lub wójta

może wnieść wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie

wyborców w jednym z obwodów głosowania na obszarze danego okręgu wyborczego.

§ 4. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej może wnieść

wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców

w jednym z obwodów głosowania.

§ 5. Prawo wniesienia protestu przysługuje również przewodniczącemu

właściwej komisji wyborczej i pełnomocnikowi wyborczemu.

Art. 83. § 1. Protest wyborczy wnosi się do sądu wskazanego w przepisach

szczególnych kodeksu.

22.02.2018

©Telksinoe s. 52/259

§ 2. Zasady wnoszenia protestów i tryb ich rozpatrywania, a także orzekania

o ważności wyborów określają przepisy szczególne kodeksu.

Rozdział 11

Komitety wyborcze

Art. 84. § 1. Prawo zgłaszania kandydatów w wyborach przysługuje komitetom

wyborczym. Komitety wyborcze wykonują również inne czynności wyborcze,

a w szczególności prowadzą na zasadzie wyłączności kampanię wyborczą na rzecz

kandydatów.

§ 2. W wyborach do Sejmu i do Senatu oraz w wyborach do Parlamentu

Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej komitety wyborcze mogą być tworzone

przez partie polityczne i koalicje partii politycznych oraz przez wyborców.

§ 3. W wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej komitety wyborcze mogą być

tworzone wyłącznie przez wyborców.

§ 4. W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

oraz w wyborach wójta komitety wyborcze mogą być tworzone przez partie polityczne

i koalicje partii politycznych, stowarzyszenia i organizacje społeczne, zwane dalej

„organizacjami”, oraz przez wyborców.

Art. 85. § 1. Czynności określone w kodeksie, związane z utworzeniem

komitetu wyborczego mogą być wykonywane od dnia ogłoszenia aktu o zarządzeniu

wyborów do dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia

o utworzeniu komitetu wyborczego.

§ 2. Czynności podjęte przed dniem ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów są

nieważne.

Art. 86. § 1. Funkcję komitetu wyborczego partii politycznej pełni organ partii

upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz.

§ 2. Organ partii politycznej, o którym mowa w § 1, zawiadamia właściwy organ

wyborczy o utworzeniu komitetu i o zamiarze samodzielnego zgłaszania kandydatów

oraz o powołaniu:

1) pełnomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrzeżeniem art. 127, do

występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;

2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 127.

§ 3. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 2, podaje się również:

22.02.2018

©Telksinoe s. 53/259

1) nazwę komitetu wyborczego utworzoną zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95

oraz adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod którym partia polityczna

jest wpisana do ewidencji partii politycznych;

2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika wyborczego, o którym mowa w § 2 pkt 1;

3) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika finansowego, o którym mowa w § 2 pkt 2.

Art. 87. § 1. Partie polityczne mogą tworzyć koalicje wyborcze w celu

wspólnego zgłaszania kandydatów. Partia polityczna może wchodzić w skład tylko

jednej koalicji wyborczej.

§ 2. Czynności wyborcze w imieniu koalicji wyborczej wykonuje koalicyjny

komitet wyborczy utworzony przez organy partii politycznych upoważnione do

reprezentowania partii na zewnątrz.

§ 3. W skład koalicyjnego komitetu wyborczego wchodzi co najmniej 10 osób

wskazanych przez organy partii politycznych, o których mowa w § 2.

§ 4. Koalicyjny komitet wyborczy powołuje:

1) pełnomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrzeżeniem art. 127, do

występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;

2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 127.

§ 5. Pełnomocnik wyborczy, o którym mowa w § 4 pkt 1, zawiadamia właściwy

organ wyborczy o utworzeniu koalicyjnego komitetu wyborczego oraz o powołaniu

pełnomocników, o których mowa w § 4.

§ 6. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 5, podaje się również:

1) nazwę koalicyjnego komitetu wyborczego utworzoną zgodnie z przepisami

art. 92 i art. 95 oraz adres siedziby komitetu i numery ewidencyjne, pod którymi

partie polityczne tworzące koalicję wyborczą są wpisane do ewidencji partii

politycznych;

2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika wyborczego, o którym mowa w § 4 pkt 1;

3) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika finansowego, o którym mowa w § 4 pkt 2.

22.02.2018

©Telksinoe s. 54/259

Art. 88. § 1. Funkcję komitetu wyborczego organizacji pełni organ organizacji

upoważniony do reprezentowania jej na zewnątrz.

§ 2. Organ, o którym mowa w § 1, powołuje:

1) pełnomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrzeżeniem art. 127, do

występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;

2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 127.

§ 3. Organ, o którym mowa w § 1, zawiadamia właściwy organ wyborczy

o utworzeniu komitetu wyborczego oraz o powołaniu pełnomocników, o których

mowa w § 2.

§ 4. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 3, podaje się również:

1) nazwę komitetu wyborczego utworzoną zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95

oraz adres siedziby komitetu i numer ewidencyjny, pod którym organizacja jest

wpisana do rejestru organizacji;

2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika wyborczego, o którym mowa w § 2 pkt 1;

3) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika finansowego, o którym mowa w § 2 pkt 2.

Art. 89. § 1. Obywatele, w liczbie co najmniej 15, mający prawo wybierania

mogą tworzyć komitet wyborczy wyborców.

§ 2. Komitet wyborczy wyborców powołuje:

1) pełnomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrzeżeniem art. 127, do

występowania na rzecz i w imieniu komitetu wyborczego;

2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 127.

§ 3. Pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego powołuje się

spośród osób wchodzących w skład komitetu wyborczego.

§ 4. Pełnomocnik wyborczy, o którym mowa w § 2 pkt 1, zawiadamia właściwy

organ wyborczy o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców. W zawiadomieniu

podaje się imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numer y ewidencyjne PESEL

obywateli tworzących komitet wyborczy wyborców.

§ 5. W zawiadomieniu, o którym mowa w § 4, podaje się również:

1) nazwę komitetu wyborczego utworzoną zgodnie z przepisami art. 92 i art. 95

oraz adres siedziby komitetu;

22.02.2018

©Telksinoe s. 55/259

2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika wyborczego, o którym mowa w § 2 pkt 1;

3) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika finansowego, o którym mowa w § 2 pkt 2.

Art. 90. § 1. W celu zgłoszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej

obywatele w liczbie co najmniej 15, mający prawo wybierania, tworzą komitet

wyborczy. Komitet ten na zasadzie wyłączności prowadzi kampanię wyborczą na

rzecz zgłoszonego kandydata.

§ 2. Zgłoszenie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej musi być poparte

podpisami co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu.

§ 3. Komitet wyborczy powołuje:

1) pełnomocnika wyborczego uprawnionego, z zastrzeżeniem art. 127, do

występowania na rzecz komitetu i w imieniu komitetu wyborczego;

2) pełnomocnika finansowego, o którym mowa w art. 127.

§ 4. Pełnomocnikiem wyborczym lub pełnomocnikiem finansowym nie może

być kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 5. Pełnomocnik wyborczy, o którym mowa w § 3 pkt 1, zawiadamia

Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców.

W zawiadomieniu podaje się imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery

ewidencyjne PESEL obywateli tworzących komitet wyborczy.

§ 6. W zawiadomieniu o utworzeniu komitetu wyborczego podaje się:

1) nazwę komitetu wyborczego oraz adres jego siedziby;

2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego.

Art. 91. Szczegółowe zasady tworzenia komitetów wyborczych oraz zgłaszania

ich właściwym organom wyborczym określają przepisy szczególne kodeksu.

Art. 92. § 1. Nazwa komitetu wyborczego partii politycznej zawiera wyrazy

„Komitet Wyborczy” oraz nazwę partii politycznej lub skrót nazwy tej partii ,

wynikające z wpisu do ewidencji partii politycznych.

§ 2. Nazwa koalicyjnego komitetu wyborczego zawiera wyrazy „Koalicyjny

Komitet Wyborczy” oraz nazwę koalicji wyborczej lub skrót nazwy tej koalicji

wyborczej. Nazwą koalicji wyborczej mogą być również nazwy partii politycznych

22.02.2018

©Telksinoe s. 56/259

tworzących koalicję wyborczą lub skróty nazw tych partii, wynikające z wpisu tych

partii do ewidencji partii politycznych. Nazwa koalicji wyborczej może składać się

z co najwyżej 45 znaków drukarskich, wliczając spacje.

§ 3. Nazwa komitetu wyborczego organizacji zawiera wyrazy „Komitet

Wyborczy” oraz nazwę organizacji lub skrót nazwy tej organizacji, wynikające

z wpisu do rejestru organizacji prowadzonego przez właściwy organ.

§ 4. Nazwa komitetu wyborczego wyborców zawiera wyrazy „Komitet

Wyborczy Wyborców” oraz nazwę komitetu wyborczego lub skrót jego nazwy

odróżniające się wyraźnie od nazw i skrótów nazw innych komitetów wyborczych.

§ 5. Nazwa komitetu wyborczego wyborców utworzonego w celu udziału

w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej zawiera wyrazy „Komitet Wyborczy

Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej” oraz imię i nazwisko kandydata.

§ 6. Nazwa i skrót nazwy komitetu wyborczego powinny odróżniać się wyraźnie

od nazw i skrótów nazw innych komitetów wyborczych.

Art. 93. § 1. Wzorcem symbolu graficznego komitetu wyborczego partii

politycznej może być wzorzec symbolu graficznego tej partii, wynikający z wpisu do

ewidencji partii politycznych.

§ 2. Wzorcem symbolu graficznego koalicyjnego komitetu wyborczego mogą

być wzorce symboli graficznych partii politycznych tworzących koalicję wyborczą lub

wzorzec symbolu graficznego jednej z tych partii, wynikające z wpisów tych partii do

ewidencji partii politycznych.

§ 3. Wzorzec symbolu graficznego komitetu wyborczego wyborców musi

odróżniać się wyraźnie od wzorców symboli graficznych innych komitetów

wyborczych.

Art. 94. Nazwa, skrót nazwy i wzorzec symbolu graficznego komitetu

wyborczego korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla dóbr osobistych.

Art. 95. § 1. Nie stanowi wady zawiadomienia o utworzeniu komitetu

wyborczego partii politycznej lub komitetu wyborczego organizacji, wpisanych

odpowiednio do ewidencji lub rejestru prowadzonych przez właściwy organ,

określenie w nim nazwy lub skrótu nazwy tych samych lub niedostatecznie różniących

się od nazw lub skrótów nazw innych komitetów wyborczych. Organ, który wydał

wcześniej postanowienie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu komitetu

22.02.2018

©Telksinoe s. 57/259

wyborczego, w którym podano tę samą lub niedostatecznie różniącą się nazwę lub

skrót nazwy, po porozumieniu z pełnomocnikiem wyborczym tego komitetu zmienia

postanowienie, określając w nim nową nazwę lub skrót nazwy komitetu. W razie

braku porozumienia organ, który wydał postanowienie, uchyla je i wzywa

pełnomocnika wyborczego do usunięcia wady w terminie 3 dni. Przepisy art. 97 § 2

i 3 stosuje się odpowiednio.

§ 2. Nazwa i skrót nazwy komitetu wyborczego utworzonego przez wyborców

zrzeszonych w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą być

tożsame z nazwą i skrótem nazwy tej organizacji. Do zawiadomienia o utworzeniu

takiego komitetu dołącza się dokument właściwego organu statutowego organizacji

mniejszości narodowej potwierdzający utworzenie komitetu wyborczego przez

wyborców będących członkami tej organizacji.

§ 3. Nazwa i skrót nazwy komitetu wyborczego wyborców muszą być różne od

nazw lub skrótu nazw partii politycznych lub organizacji, wpisanych odpowiednio do

ewidencji lub rejestru, prowadzonych przez właściwy organ.

Art. 96. Można być pełnomocnikiem wyborczym lub pełnomocnikiem

finansowym tylko jednego komitetu wyborczego.

Art. 97. § 1. Jeżeli zawiadomienie, o którym mowa w art. 86 § 2, art. 87 § 5,

art. 88 § 3, art. 89 § 4 i art. 90 § 5 spełnia warunki określone w kodeksie, właściwy

organ wyborczy, w terminie 3 dni od dnia jego doręczenia, postanawia o przyjęciu

zawiadomienia. Postanowienie o przyjęciu zawiadomienia doręcza się niezwłocznie

pełnomocnikowi wyborczemu.

§ 2. Jeżeli zawiadomienie wykazuje wady, właściwy organ wyborczy,

w terminie 3 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wzywa pełnomocnika

wyborczego do ich usunięcia w terminie 5 dni. W przypadku nieusunięcia wad

w terminie właściwy organ wyborczy, odmawia przyjęcia zawiadomienia.

Postanowienie o odmowie przyjęcia zawiadomienia, wraz z uzasadnieniem, doręcza

się niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.

§ 3. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do właściwego

organu na postanowienie o odmowie przyjęcia zawiadomienia.

22.02.2018

©Telksinoe s. 58/259

Art. 98. Komitet wyborczy może wykonywać czynności wyborcze po wydaniu

przez właściwy organ wyborczy postanowienia o przyjęciu zawiadomienia, o którym

mowa w art. 97.

Art. 99. Właściwy organ wyborczy podaje do publicznej wiadomości

w Biuletynie Informacji Publicznej informację o przyjęciu zawiadomień, o których

mowa w art. 97.

Art. 100. § 1. Komitet wyborczy, z zastrzeżeniem § 2 i 3, ulega rozwiązaniu

z mocy prawa po upływie 60 dni od dnia:

1) przyjęcia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez właściwy

organ wyborczy albo

2) bezskutecznego upływu terminu do wniesienia skargi albo odwołania, o których

mowa w art. 145 § 1 i 5, albo

3) wydania orzeczenia, o którym mowa w art. 145 § 2 albo 5, uwzględniającego

skargę albo odwołanie na postanowienie właściwego organu wyborczego

w przedmiocie odrzucenia sprawozdania.

§ 2. Komitet wyborczy, któremu przysługuje prawo do dotacji podmiotowej,

o której mowa w art. 150 lub art. 151, ulega rozwiązaniu z mocy prawa po upływie

6 miesięcy od dnia otrzymania dotacji.

§ 3. Jeżeli wniesiono protest przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów

w okręgu wyborczym lub ważności wyboru określonej osoby, komitet wyborczy,

który zarejestrował listy kandydatów lub kandydata, nie ulega rozwiązaniu przed

uprawomocnieniem się orzeczenia sądu.

Art. 101. § 1. Komitet wyborczy może ulec rozwiązaniu przed dniem wyborów

w trybie przepisów o jego utworzeniu, z zastrzeżeniem § 3. O rozwiązaniu komitetu

zawiadamia się niezwłocznie organ wyborczy, który przyjął zawiadomi enie

o utworzeniu komitetu, a jeżeli rozwiązanie komitetu nastąpiło po zarejestrowaniu

listy kandydatów lub kandydata, także właściwą komisję wyborczą.

§ 2. Po przyjęciu przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu

koalicyjnego komitetu wyborczego zmiany składu koalicji wyborczej są

niedopuszczalne. Oświadczenie jednostronne uczestnika koalicji wyborczej o

wystąpieniu z koalicji wyborczej nie rodzi skutków prawnych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 59/259

§ 3. Komitet wyborczy wyborców ulega rozwiązaniu z mocy prawa, jeżeli liczba

osób, które utworzyły komitet wyborczy będzie mniejsza od określonej w kodeksie

minimalnej liczby wymaganej dla utworzenia danego komitetu wyborczego

wyborców.

Art. 102. § 1. Pełnomocnik wyborczy w terminie 7 dni od dnia przyjęcia przez

właściwy organ wyborczy zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego

zawiadamia ten organ o adresie strony internetowej na której komitet wyborczy

umieszcza informacje określone w kodeksie.

§ 2. Właściwy organ wyborczy podaje informację o adresach stron

internetowych, o których mowa w § 1, w Biuletynie Informacji Publicznej.

§ 3. Obowiązek, o którym mowa w § 1, nie dotyczy komitetów wyborczych,

które zgłaszają kandydata lub kandydatów wyłącznie do rady gminy lub rady powiatu.

Art. 103. (uchylony)

Rozdział 11a

Mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni

Art. 103a. § 1. Pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego upoważniona ma

prawo wyznaczyć po jednym mężu zaufania do komisji wyborczych, o których mowa

w art. 152 § 2. Jeżeli jednak komitet wyborczy nie zarejestrował kandydatów lub list

kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych, mężów zaufania reprezentujących

ten komitet można wyznaczyć tylko do obwodowych komisji wyborczych na obszarze

okręgu, w którym komitet ten zarejestrował kandydata lub listę kandydatów.

§ 2. Pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego upoważniona może

wyznaczyć jednego męża zaufania przy Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 3. Mężem zaufania może być osoba mająca czynne prawo wyborcze do Sejmu,

która nie kandyduje w wyborach ani nie jest komisarzem wyborczym,

pełnomocnikiem wyborczym, pełnomocnikiem finansowym, urzędnikiem

wyborczym lub członkiem komisji wyborczej.

§ 4. Pełnomocnik wyborczy lub osoba przez niego upoważniona wydaje mężowi

zaufania zaświadczenie, którego wzór określa Państwowa Komisja Wyborcza.

Mężowi zaufania wyznaczonemu do obwodowej komisji wyborczej w obwodzie

głosowania utworzonym za granicą zaświadczenie może być także przekazane,

22.02.2018

©Telksinoe s. 60/259

najpóźniej w dniu wyborów, telefaksem lub w formie elektronicznej za

pośrednictwem konsula.

§ 5. Funkcja męża zaufania wygasa w przypadku:

1) zrzeczenia się funkcji;

2) śmierci;

3) podpisania zgody na zgłoszenie do komisji wyborczej, kandydowanie

w wyborach bądź objęcie funkcji pełnomocnika, komisarza wyborczego,

urzędnika wyborczego;

4) odwołania.

Art. 103b. § 1. Mąż zaufania ma prawo:

1) być obecny podczas wszystkich czynności komisji, do której został wyznaczony,

w szczególności być obecny przy przekazywaniu protokołu przez obwodową

komisję wyborczą, przekazywaniu danych z protokołu przez rejonową komisję

wyborczą, sprawdzaniu pod względem arytmetycznej poprawności ustalenia

wyników głosowania przez pełnomocników, o których mowa w art. 173, oraz

sprawdzaniu prawidłowości ustalenia wyników głosowania i wprowadzania

danych do sieci elektronicznego przesyłania danych;

2) być obecnym w lokalu wyborczym w czasie przygotowania do głosowania,

głosowania, ustalania wyników głosowania i sporządzania protokołu;

3) wnosić do protokołu uwagi, z wymienieniem konkretnych zarzutów;

4) być obecnym przy przewożeniu i przekazywaniu protokołu do właściwej komisji

wyborczej wyższego stopnia.

§ 2. O wniesieniu uwag, o których mowa w § 1 pkt 3, zamieszcza się

w protokole adnotację.

Art. 103c. § 1. Zarejestrowane w Rzeczypospolitej Polskiej stowarzyszenie

i fundacja, do których celów statutowych należy troska o demokrację, prawa

obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego, ma prawo wyznaczyć po

jednym obserwatorze społecznym do komisji wyborczych, o których mowa

w art. 152 § 2.

§ 2. Do obserwatorów społecznych stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu

o mężach zaufania, z wyjątkiem art. 103b § 1 pkt 3 i 4.

22.02.2018

©Telksinoe s. 61/259

Rozdział 12

Kampania wyborcza

Art. 104. Kampania wyborcza rozpoczyna się z dniem ogłoszenia aktu

właściwego organu o zarządzeniu wyborów i ulega zakończeniu na 24 godziny przed

dniem głosowania.

Art. 105. § 1. Agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie do

głosowania w określony sposób, w tym w szczególności do głosowania na kandydata

określonego komitetu wyborczego.

§ 2. Agitację wyborczą można prowadzić od dnia przyjęcia przez właściwy

organ zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego na zasadach, w formach

i w miejscach, określonych przepisami kodeksu.

Art. 106. § 1. Agitację wyborczą może prowadzić każdy komitet wyborczy

i każdy wyborca, w tym zbierać podpisy popierające zgłoszenia kandydatów po

uzyskaniu pisemnej zgody pełnomocnika wyborczego.

§ 2. Podpisy, o których mowa w § 1, można zbierać w miejscu, czasie i w sposób

wykluczający stosowanie jakichkolwiek nacisków zmierzających do ich wymuszenia.

§ 3. Zbieranie lub składanie podpisów w zamian za korzyść majątkową lub

osobistą jest zabronione.

Art. 107. § 1. W dniu głosowania oraz na 24 godziny przed tym dniem

prowadzenie agitacji wyborczej, w tym zwoływanie zgromadzeń, organizowanie

pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień oraz rozpowszechnianie

materiałów wyborczych jest zabronione.

§ 2. Agitacja wyborcza w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym

ten lokal się znajduje, jest zabroniona.

Art. 108. § 1. Zabrania się prowadzenia agitacji wyborczej:

1) na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu

terytorialnego oraz sądów;

2) na terenie zakładów pracy w sposób i formach zakłócających normalne

funkcjonowanie;

3) na terenie jednostek wojskowych i innych jednostek organizacyjnych podległych

Ministrowi Obrony Narodowej oraz oddziałów obrony cywilnej, a także

22.02.2018

©Telksinoe s. 62/259

skoszarowanych jednostek podległych ministrowi właściwemu do spraw

wewnętrznych.

§ 2. Zabroniona jest agitacja wyborcza na terenie szkół wobec uczniów.

§ 3. Za agitację wyborczą nie uznaje się prowadzonych przez szkołę zajęć

z zakresu edukacji obywatelskiej polegającej na upowszechnianiu wśród uczniów

wiedzy o prawach i obowiązkach obywateli, znaczeniu wyborów w funkcjonowaniu

demokratycznego państwa prawnego oraz zasadach organizacji wyborów.

§ 4. Na podmiotach wymienionych w § 1 i 3 spoczywa obowiązek właściwego

oznaczenia terenu i znajdujących się na nim budynków.

Art. 108a. § 1. Zabrania się komitetom wyborczym, kandydatom oraz

wyborcom prowadzącym agitację wyborczą na rzecz komitetów wyborczych lub

kandydatów organizowania loterii fantowych, innego rodzaju gier losowych oraz

konkursów, w których wygranymi są nagrody pieniężne lub przedmioty o wartości

wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo używanych w celach reklamowych lub

promocyjnych.

§ 2. Zabrania się podawania lub dostarczania, w ramach prowadzonej agitacji

wyborczej, napojów alkoholowych nieodpłatnie lub po cenach sprzedaży netto

możliwych do uzyskania, nie wyższych od ceny nabycia lub kosztów wytworzenia.

§ 3. Zabrania się w ramach prowadzonej agitacji wyborczej, nieodpłatnego

rozdawania przedmiotów o wartości wyższej niż wartość przedmiotów zwyczajowo

używanych w celach reklamowych lub promocyjnych.

Art. 109. § 1. Materiałem wyborczym jest każdy pochodzący od komitetu

wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek

z zarządzonymi wyborami.

§ 2. Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie komitetu

wyborczego, od którego pochodzą.

§ 3. Materiały wyborcze podlegają ochronie prawnej.

Art. 110. § 1. Na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej,

tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach

energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła

wyborcze wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości,

obiektu albo urządzenia.

22.02.2018

©Telksinoe s. 63/259

§ 2. Przy ustawianiu własnych urządzeń ogłoszeniowych w celu prowadzenia

kampanii wyborczej należy stosować obowiązujące przepisy porządkowe. Przepis

art. 109 stosuje się odpowiednio.

§ 3. Plakaty i hasła wyborcze należy umieszczać w taki sposób, aby można je

było usunąć bez powodowania szkód.

§ 4. (utracił moc)2)

§ 5. Policja lub straż gminna jest obowiązana usuwać na koszt komitetów

wyborczych plakaty i hasła wyborcze, których sposób umieszczenia może zagrażać

życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia bądź bezpieczeństwu w ruchu

drogowym.

§ 6. Plakaty i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu

prowadzenia agitacji wyborczej pełnomocnicy wyborczy obowiązani są usunąć

w terminie 30 dni po dniu wyborów.

§ 6a. Obowiązek, o którym mowa w § 6, nie dotyczy sytuacji, w której plakaty

i hasła wyborcze oraz urządzenia ogłoszeniowe ustawione w celu prowadzenia

agitacji wyborczej znajdują się na nieruchomościach, obiektach lub urządzeniach

niebędących własnością Skarbu Państwa, państwowych osób prawnych, jednostek

samorządu terytorialnego, ich związków lub stowarzyszeń, komunalnych osób

prawnych oraz spółek, w których większość akcji lub udziałów ma Skarb Państwa,

jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki, oraz fundacji utworzonych przez

organy władzy publicznej, a pozostawienie plakatów i haseł wyborczych oraz

urządzeń ogłoszeniowych po upływie terminu, o którym mowa w § 6, nastąpi za zgodą

właściciela.

§ 7. Wójt postanawia o usunięciu plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń

ogłoszeniowych nieusuniętych przez obowiązanych do tego pełnomocników

wyborczych w terminie, o którym mowa w § 6. Koszty usunięcia ponoszą obowiązani.

Art. 111. § 1. Jeżeli rozpowszechniane, w tym również w prasie w rozumieniu

ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. poz. 24, z późn. zm.3)),

2)

Na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, o którym mowa w odnośniku Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki..

3)

Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1988 r. poz. 324, z 1989 r. poz. 187,

z 1990 r. poz. 173, z 1991 r. poz. 442, z 1996 r. poz. 542, z 1997 r. poz. 554 i 770, z 1999 r.

poz. 999, z 2001 r. poz. 1198, z 2002 r. poz. 1271, z 2004 r. poz. 1181, z 2005 r. poz. 377, z 2007 r.

22.02.2018

©Telksinoe s. 64/259

materiały wyborcze, w szczególności plakaty, ulotki i hasła, a także wypowiedzi lub

inne formy prowadzonej agitacji wyborczej, zawierają informacje nieprawdziwe,

kandydat lub pełnomocnik wyborczy zainteresowanego komitetu wyborczego ma

prawo wnieść do sądu okręgowego wniosek o wydanie orzeczenia:

1) zakazu rozpowszechniania takich informacji;

2) przepadku materiałów wyborczych zawierających takie informacje;

3) nakazania sprostowania takich informacji;

4) nakazania publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;

5) nakazania przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone;

6) nakazania uczestnikowi postępowania wpłacenia kwoty do 100 000 złotych na

rzecz organizacji pożytku publicznego.

§ 2. Sąd okręgowy rozpoznaje wniosek, o którym mowa w § 1, w ciągu

24 godzin w postępowaniu nieprocesowym. Sąd może rozpoznać sprawę w przypadku

usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy lub uczestnika postępowania, którzy

o terminie rozprawy zostali prawidłowo powiadomieni. Postanowienie kończące

postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza wraz z uzasadnieniem osobie

zainteresowanej, o której mowa w § 1, i zobowiązanemu do wykonania postanowienia

sądu.

§ 3. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin

zażalenie do sądu apelacyjnego, który rozpoznaje je w ciągu 24 godzin. Od

postanowienia sądu apelacyjnego nie przysługuje skarga kasacyjna i podlega ono

natychmiastowemu wykonaniu.

§ 4. Publikacja sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin następuje najpóźniej

w ciągu 48 godzin, na koszt zobowiązanego. W orzeczeniu sąd wskazuje prasę

w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, w której nastąpić

ma publikacja, oraz termin publikacji.

§ 5. W razie odmowy lub niezamieszczenia sprostowania, odpowiedzi lub

przeprosin przez zobowiązanego w sposób określony w postanowieniu sądu sąd, na

wniosek zainteresowanego, zarządza opublikowanie sprostowania, odpowiedzi lub

przeprosin w trybie egzekucyjnym, na koszt zobowiązanego.

poz. 590, z 2010 r. poz. 1228 i 1551, z 2011 r. poz. 459, 934, 1204 i 1660, z 2012 r. poz. 1136 oraz

z 2013 r. poz. 771.

22.02.2018

©Telksinoe s. 65/259

§ 5a. Do sprostowania, odpowiedzi lub przeprosin publikowanych

w programach nadawców radiowych lub telewizyjnych stosuje się przepisy ustawy

z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji dotyczące działalności reklamowej

w programach telewizyjnych i radiowych, z tym że czas przeznaczony na ich

publikację nie jest wliczany do dopuszczalnego wymiaru czasu emisji reklam

określonego w art. 16 tej ustawy.

§ 6. W sprawach, o których mowa w § 1, 4 i 5, przepisu art. 104 nie stosuje się.

Art. 112. Informacje, komunikaty, apele i hasła wyborcze, ogłaszane w prasie

drukowanej na koszt komitetów wyborczych muszą zawierać wskazanie, przez kogo

są opłacane i od kogo pochodzą. Odpowiedzialnym za umieszczenie tego wskazania

jest redaktor w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe.

Art. 113. Wykonanie uprawnień wynikających z kodeksu nie ogranicza

możliwości dochodzenia przez osoby pokrzywdzone lub poszkodowane uprawnień na

podstawie przepisów innych ustaw, wobec osób, których działanie lub zaniechania

w toku kampanii wyborczej naruszyło cudze dobra osobiste lub majątkowe.

Art. 114. Wójt niezwłocznie po rozpoczęciu kampanii wyborczej zapewni na

obszarze gminy odpowiednią liczbę miejsc przeznaczonych na bezpłatne

umieszczanie urzędowych obwieszczeń wyborczych i plakatów wszystkich

komitetów wyborczych oraz poda wykaz tych miejsc do publicznej wiadomości

w sposób zwyczajowo przyjęty oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.

Art. 115. § 1. Na 24 godziny przed dniem głosowania aż do zakończenia

głosowania zabrania się podawania do publicznej wiadomości wyników

przedwyborczych badań (sondaży) opinii publicznej dotyczących przewidywanych

zachowań wyborczych i wyników wyborów oraz wyników sondaży wyborczych

przeprowadzanych w dniu głosowania.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Rozdział 13

Kampania wyborcza w programach nadawców radiowych i telewizyjnych

Art. 116. § 1. Komitety wyborcze mają prawo prowadzenia agitacji w yborczej

w programach publicznych i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych,

w formie audycji wyborczych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 66/259

§ 2. W wyborach ponownych oraz w wyborach uzupełniających agitację

wyborczą, o której mowa w § 1, prowadzi się, jeżeli przeprowadza się głosowanie,

a przepisy szczególne kodeksu tak stanowią.

Art. 116a. § 1. Audycją wyborczą jest część programu radiowego lub

telewizyjnego, niepochodząca od nadawcy, stanowiąca odrębną całość ze względu na

treść lub formę.

§ 2. Audycje wyborcze jednego komitetu wyborczego nie mogą zawierać treści

stanowiących agitację wyborczą na rzecz innego komitetu wyborczego lub jego

kandydatów.

§ 3. Przez pojęcie rozpowszechniania audycji wyborczych rozumie się zarówno

rejestrację i emisję wystąpień przedstawicieli komitetów wyborczych bądź

kandydatów, jak i rejestrację oraz emisję audycji wyborczych przygotowanych przez

komitety wyborcze.

Art. 117. § 1. Komitetom wyborczym, których kandydaci zostali zarejestrowani

przysługuje, w okresie od 15 dnia przed dniem wyborów do dnia zakończenia

kampanii wyborczej, prawo do rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych,

w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych na koszt tych

nadawców.

§ 2. (uchylony)

§ 3. (uchylony)

§ 4. Czas antenowy przysługujący jednemu komitetowi wyborczemu nie może

być odstępowany innemu komitetowi wyborczemu.

§ 5. (uchylony)

§ 6. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji po zasięgnięciu opinii Państwowej

Komisji Wyborczej oraz właściwych zarządów publicznych nadawców radiowych

i telewizyjnych oraz właściwych rad programowych, określi, w drodze roz-

porządzenia:

1) czas przeznaczony na rozpowszechnianie nieodpłatnie audycji wyborczych

w każdym z programów ogólnokrajowych i programów regionalnych,

2) ramowy podział czasu rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych

w okresie od 15 dnia przed dniem głosowania do dnia zakończenia kampanii

wyborczej,

22.02.2018

©Telksinoe s. 67/259

3) tryb postępowania w sprawach podziału czasu rozpowszechniania nieodpłatnie

audycji wyborczych,

4) zakres rejestracji oraz sposób przygotowania i emisji audycji wyborczych,

uwzględniając typ i rodzaj nośnika zapisu audycji wyborczej,

5) sposób rozpowszechniania informacji o terminach emisji audycji wyborczych

– mając na względzie rodzaj przeprowadzanych wyborów oraz konieczność

zapewnienia najwyższego standardu technicznego emitowanych audycji wyborczych,

a także powszechnej dostępności audycji wyborczych i informacji o terminach ich

emisji.

Art. 118. § 1. Audycje wyborcze komitetu wyborczego dostarczane są do

publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych nie później niż na 24 godziny przed

dniem ich rozpowszechnienia.

§ 2. Czas audycji wyborczych dostarczonych przez komitety wyborcze nie może

przekraczać czasu ustalonego dla nich na podstawie przepisów wydanych na

podstawie art. 117 § 6.

§ 3. W przypadku stwierdzenia przez publicznego nadawcę radiowego lub

telewizyjnego, że dostarczone przez komitet wyborczy materiały audycji wyborczych

przekraczają czas ustalony dla tych audycji, wzywa bezzwłocznie komitet wyborczy

do skrócenia czasu audycji. W razie bezskutecznego wezwania nadawca przerywa

emisję audycji wyborczej w chwili, kiedy upłynął czas audycji przysługujący danemu

komitetowi.

Art. 119. § 1. Niezależnie od prawa, o którym mowa w art. 117 § 1, każdy

komitet wyborczy może od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy

zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego do dnia zakończenia kampanii

wyborczej rozpowszechniać odpłatnie audycje wyborcze w programach publicznych

i niepublicznych nadawców radiowych i telewizyjnych.

§ 2. Publiczni nadawcy rozpowszechniają odpłatnie audycje wyborcze na

jednakowych warunkach dla wszystkich komitetów wyborczych.

§ 3. Niepubliczni nadawcy rozpowszechniający odpłatnie audycje wyborcze

rozpowszechniają je na jednakowych warunkach dla wszystkich komitetów

wyborczych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 68/259

§ 4. Wysokość opłat pobieranych za rozpowszechnianie odpłatnie audycji

wyborczych nie może przekraczać stawek pobieranych za reklamy i musi być ustalana

według cennika obowiązującego w dniu ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.

§ 5. Do audycji wyborczych rozpowszechnianych odpłatnie stosuje się przepisy

ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji dotyczące działalności

reklamowej w programach telewizyjnych i radiowych, z tym że czas przeznaczony na

rozpowszechnianie tych audycji nie jest wliczany do dopuszczalnego wymiaru czasu

emisji reklam określonego w art. 16 tej ustawy.

§ 6. Do audycji wyborczych rozpowszechnianych odpłatnie przepisów

art. 118 nie stosuje się.

Art. 120. § 1.4) Telewizja Polska Spółka Akcyjna, zwana dalej „Telewizją

Polską”, ma obowiązek przeprowadzenia debat pomiędzy przedstawicielami tych

komitetów wyborczych w wyborach do Sejmu lub w wyborach do Parlamentu

Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, które zarejestrowały swoje listy

kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych, a w przypadku wyborów

Prezydenta Rzeczypospolitej – pomiędzy kandydatami. Czas debat nie jest wliczany

do czasu antenowego, o którym mowa w art. 117 i art. 119.

§ 2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji określi w drodze rozporządzenia, po

zasięgnięciu opinii Zarządu Telewizji Polskiej, szczegółowe zasady i tryb

przeprowadzenia debat, o których mowa w § 1, w tym czas trwania debat i program

ogólnokrajowy, w którym debaty będą przeprowadzane, sposób przygotowania

i emisji debat, oraz sposób upowszechnienia informacji o terminie emisji debat – tak,

aby zapewnić poszanowanie zasady równości w prezentowaniu stanowisk i opinii

uczestników debaty.

Art. 121. Szczegółowe zasady i tryb prowadzenia agitacji wyborczej

w programach publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych określają przepisy

szczególne kodeksu.

Art. 122. § 1. Publiczni nadawcy radiowi i telewizyjni zapewniają Państwowej

Komisji Wyborczej oraz komisarzom wyborczym, w okresie od dnia ogłoszenia aktu

o zarządzeniu wyborów do dnia głosowania włącznie, możliwość przedstawienia

4)

Uwzględnia wyrok Trybunału Konstytucyjnego, o którym mowa w odnośniku Błąd! Nie

zdefiniowano zakładki..

22.02.2018

©Telksinoe s. 69/259

nieodpłatnie, odpowiednio, w programach ogólnokrajowych oraz regionalnych

informacji, wyjaśnień i komunikatów związanych z zarządzonymi wyborami oraz

obowiązującymi w danych wyborach przepisami prawnymi.

§ 2. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasięgnięciu opinii Państwowej

Komisji Wyborczej i zarządów publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych,

określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania w sprawach, o których mowa

w § 1, uwzględniając konieczność zapewnienia powszechnej informacji

o zarządzonych wyborach, zasadach ich przeprowadzenia oraz terminach

wynikających z kalendarza wyborczego.

Rozdział 14

Finansowanie wyborów z budżetu państwa

Art. 123. Wydatki związane z organizacją i przeprowadzeniem wyborów

pokrywane są z budżetu państwa w części Rezerwy celowe zgodnie z zasadami

określonymi w niniejszym rozdziale.

Art. 124. § 1. Z budżetu państwa pokrywane są wydatki związane z:

1) zadaniami Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura Wyborczego

przewidzianymi w kodeksie;

2) zadaniami komisarzy wyborczych i komisji wyborczych niższego stopnia oraz

zapewnieniem ich obsługi przez wyznaczone do tych celów organy i jednostki

organizacyjne;

3) zadaniami organów administracji rządowej oraz podległych im urzędów

centralnych i jednostek organizacyjnych, a także innych organów państwowych;

4) zadaniami zleconymi jednostkom samorządu terytorialnego;

5) refundacją wydatków, o których mowa w art. 154 § 6;

6) zadaniami zleconymi archiwom państwowym;

7) zadaniami urzędników wyborczych.

§ 2. Środki finansowe na zadania zlecone wykonywane przez jednostki

samorządu terytorialnego są przekazywane w terminach umożliwiających ich

wykonywanie.

§ 3. Informację o wydatkach, o których mowa w § 1 pkt 1–4, Szef Krajowego

Biura Wyborczego podaje do publicznej wiadomości w terminie 5 miesięcy od dnia

wyborów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 70/259

§ 4. Zasady planowania finansowego oraz realizacji wydatków, o których mowa

w § 1 i 2, a także sprawozdawczości finansowej określają przepisy ustawy z dnia

27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1870).

§ 5. W budżecie państwa zapewnia się ponadto corocznie w części Rezerwy

celowe środki na przeprowadzenie wyborów przedterminowych i uzupełniających.

§ 6. Dysponentem środków finansowych, o których mowa w § 1, jest Szef

Krajowego Biura Wyborczego.

Rozdział 15

Finansowanie kampanii wyborczej

Art. 125. Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne.

Art. 126. Wydatki ponoszone przez komitety wyborcze w związku

z zarządzonymi wyborami są pokrywane z ich źródeł własnych.

Art. 127. § 1. Za gospodarkę finansową komitetu wyborczego odpowiedzialny

jest i prowadzi ją jego pełnomocnik finansowy.

§ 2. Pełnomocnikiem finansowym nie może być:

1) kandydat na posła, kandydat na senatora, kandydat na posła do Parlamentu

Europejskiego albo kandydat na Prezydenta Rzeczypospolitej;

2) pełnomocnik wyborczy, z zastrzeżeniem art. 403 § 5 pkt 1;

3) funkcjonariusz publiczny w rozumieniu art. 115 § 13 Kodeksu karnego.

§ 3. Można być pełnomocnikiem finansowym tylko jednego komitetu

wyborczego.

Art. 128. Komitety wyborcze prowadzą rachunkowość na zasadach określonych

w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047)

dla jednostek nieprowadzących działalności gospodarczej.

Art. 129. § 1. Komitet wyborczy może pozyskiwać i wydatkować środki jedynie

na cele związane z wyborami.

§ 2. Zabrania się pozyskiwania środków przez komitet wyborczy:

1) przed dniem przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia

o utworzeniu komitetu;

2) po dniu wyborów.

§ 3. Zabrania się wydatkowania środków przez komitet wyborczy:

22.02.2018

©Telksinoe s. 71/259

1) przed dniem przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia

o utworzeniu komitetu;

2) po dniu złożenia sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 142 § 1.

Art. 130. § 1. Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe komitetu

wyborczego ponosi pełnomocnik finansowy.

§ 2. Bez pisemnej zgody pełnomocnika finansowego nie można zaciągać

żadnych zobowiązań finansowych w imieniu i na rzecz komitetu wyborczego.

§ 3. W przypadku gdy z majątku pełnomocnika finansowego nie można pokryć

roszczeń wobec komitetu wyborczego, odpowiedzialność za zobowiązania

majątkowe:

1) komitetu wyborczego partii politycznej albo organizacji ponosi partia polityczna

albo organizacja, która utworzyła komitet wyborczy;

2) koalicyjnego komitetu wyborczego ponoszą solidarnie partie polityczne

wchodzące w skład koalicji wyborczej;

3) komitetu wyborczego wyborców ponoszą solidarnie osoby wchodzące w skład

komitetu.

§ 4. Odpowiedzialność za zobowiązania majątkowe, o której mowa w § 1–3,

obejmuje także zobowiązania związane z rozliczeniem korzyści majątkowych

przyjętych przez komitet wyborczy z naruszeniem przepisów kodeksu, z wyłączeniem

korzyści, o których mowa w art. 149 § 4.

Art. 131. § 1. Zabronione jest udzielanie korzyści majątkowych przez jeden

komitet wyborczy innemu komitetowi wyborczemu.

§ 2. Zabronione jest przeprowadzanie przez komitet wyborczy zbiórek

publicznych.

Art. 132. § 1. Środki finansowe komitetu wyborczego partii politycznej mogą

pochodzić wyłącznie z funduszu wyborczego tej partii, tworzonego na podstawie

przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2011 r.

poz. 924, z 2015 r. poz. 1064 i 1485 oraz z 2016 r. poz. 1157).

§ 2. Środki finansowe koalicyjnego komitetu wyborczego mogą pochodzić

wyłącznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodzących w skład koalicji

wyborczej.

§ 3. Środki finansowe:

22.02.2018

©Telksinoe s. 72/259

1) komitetu wyborczego organizacji,

2) komitetu wyborczego wyborców

– mogą pochodzić wyłącznie z wpłat obywateli polskich mających miejsce stałego

zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz kredytów bankowych

zaciąganych wyłącznie na cele związane z wyborami.

§ 4. Środki finansowe komitetu wyborczego kandydata na Prezydenta

Rzeczypospolitej mogą pochodzić wyłącznie z wpłat obywateli polskich mających

miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, z funduszy

wyborczych partii politycznych oraz z kredytów bankowych zaciąganych na cele

związane z wyborami.

§ 5. Komitetom wyborczym nie wolno przyjmować korzyści majątkowych

o charakterze niepieniężnym, z wyjątkiem:

1) nieodpłatnego rozpowszechniania plakatów i ulotek wyborczych przez osoby

fizyczne;

2) pomocy w pracach biurowych udzielanej przez osoby fizyczne;

3) wykorzystania przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych,

udostępnianych nieodpłatnie przez osoby fizyczne;

4) nieodpłatnego udostępniania miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych przez

osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy.

§ 6. Poręczycielem kredytu, o którym mowa w § 3 i 4, może być wyłącznie

obywatel polski mający miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej

Polskiej, z tym że zobowiązanie poręczyciela nie może przekroczyć kwoty ró wnej

sumie wpłat określonej w art. 134 § 2. Poręczenie kredytu jest niezbywalne.

Art. 133. § 1. Komitet wyborczy partii politycznej oraz koalicyjny komitet

wyborczy, mogą nieodpłatnie korzystać w czasie kampanii wyborczej z lokali partii

politycznej, jak również z jej sprzętu biurowego.

§ 2. Komitet wyborczy wyborców może nieodpłatnie korzystać w czasie

kampanii wyborczej z lokalu osoby wchodzącej w skład komitetu wyborczego, jak

również z jej sprzętu biurowego.

§ 3. Komitet wyborczy organizacji może nieodpłatnie korzystać w czasie

kampanii wyborczej z lokalu tej organizacji, jak również z jej sprzętu biurowego.

22.02.2018

©Telksinoe s. 73/259

Art. 134. § 1. Środki finansowe komitetu wyborczego są gromadzone wyłącznie

na jednym rachunku bankowym. Zawiadomienie, o którym mowa w art. 97, stanowi

podstawę do otwarcia rachunku bankowego, dokonania wpisu do Rejestru Gospodarki

Narodowej (REGON) oraz nadania numeru identyfikacji podatkowej (NIP) na

zasadach określonych w przepisach o ewidencji i identyfikacji podatników

i płatników.

§ 2. Suma wpłat od obywatela polskiego na rzecz danego komitetu wyborczego

nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego

na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za

pracę (Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265), obowiązującego w dniu

poprzedzającym dzień ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.

§ 3. Kandydat na posła, kandydat na senatora, kandydat na Prezydenta

Rzeczypospolitej oraz kandydat na posła do Parlamentu Europejskiego będący

obywatelem polskim może wpłacić na rzecz komitetu wyborczego sumę

nieprzekraczającą 45-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na

podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień

ogłoszenia aktu o zarządzeniu wyborów.

§ 4. W przypadku gdy suma wpłat od obywatela polskiego na rzecz danego

komitetu wyborczego przekroczy kwoty określone odpowiednio w § 2 albo 3,

wówczas nadwyżka sumy ponad dopuszczalny limit podlega przepadkowi na rzecz

Skarbu Państwa na zasadach określonych w art. 149.

§ 5. Środki finansowe mogą być wpłacane na rzecz komitetu wyborczego jedynie

czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą.

§ 6. Umowa rachunku bankowego zawarta w imieniu komitetu wyborczego musi

zawierać zastrzeżenie o wymaganym w kodeksie sposobie dokonywania wpłat na

rzecz komitetu wyborczego oraz dopuszczalnym źródle pozyskiwania środków

finansowych przez komitet wyborczy, a także o dopuszczalnym terminie

dokonywania wpłat.

Art. 135. § 1. Komitety wyborcze mogą wydatkować na agitację wyborczą

wyłącznie kwoty ograniczone limitami ustalonymi w przepisach szczególnych

kodeksu.

§ 2. Wydatki komitetu wyborczego, który w danych wyborach zgłosił

kandydatów do więcej niż jednego wybieranego organu, przeznaczone na agitację

22.02.2018

©Telksinoe s. 74/259

wyborczą, są ograniczone łącznym limitem, powstającym przez zsumowanie limitów

ustalonych w przepisach szczególnych kodeksu.

Art. 136. Wydatki komitetu wyborczego na agitację wyborczą prowadzoną

w formach i na zasadach właściwych dla reklamy, w tym w prasie w rozumieniu

ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, nie mogą przekraczać 80% limitu,

o którym mowa w art. 135.

Art. 137. (uchylony)

Art. 138. § 1. W przypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych środków na cele

kampanii wyborczej nad poniesionymi wydatkami komitet wyborczy partii

politycznej przekazuje ją na fundusz wyborczy tej partii.

§ 2. W przypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych środków na cele kampanii

wyborczej nad poniesionymi wydatkami koalicyjny komitet wyborczy przekazuje ją

na fundusze wyborcze partii wchodzących w skład koalicji wyborczej w proporcji

ustalonej w umowie koalicyjnej, a w razie braku stosownych postanowień w umowie

– na rzecz organizacji pożytku publicznego. O przekazaniu nadwyżki pełnomocnik

finansowy informuje właściwy organ wyborczy w terminie 7 dni od dnia jej

przekazania.

§ 3. W przypadku uzyskania nadwyżki pozyskanych środków na cele kampanii

wyborczej nad poniesionymi wydatkami przez komitety wyborcze, o których mowa

w art. 88–90, komitety te przekazują ją na rzecz organizacji pożytku publicznego.

O przekazaniu nadwyżki pełnomocnik finansowy informuje właściwy organ

wyborczy.

§ 4. Wysokość nadwyżki ustala się po wydaniu przez właściwy organ wyborczy

ostatecznego postanowienia o przyjęciu bądź odrzuceniu sprawozdania finansowego,

z uwzględnieniem zobowiązań majątkowych, o których mowa w art. 130 § 2.

§ 5. Przekazanie nadwyżki następuje w terminie 14 dni od dnia:

1) doręczenia postanowienia o przyjęciu sprawozdania finansowego albo

2) bezskutecznego upływu terminu do wniesienia skargi lub odwołania, o których

mowa w art. 145, albo

3) uprawomocnienia się orzeczenia wydanego przez sąd – w przypadku złożenia

skargi lub odwołania, o których mowa w art. 145, albo

22.02.2018

©Telksinoe s. 75/259

4) uprawomocnienia się wydanego przez sąd orzeczenia w sprawie przepadku na

rzecz Skarbu Państwa korzyści majątkowych przyjętych przez komitet wyborczy

z naruszeniem przepisów kodeksu – w przypadku, o którym mowa

w art. 149 § 5.

Art. 139. Wszelkie wezwania i informacje pisemne dostarczane przez komitet

wyborczy wyborców oraz komitet wyborczy organizacji, mające na celu pozyskanie

środków na wybory, muszą zawierać informację o treści przepisów art. 132 § 3–5,

art. 134 § 3, art. 149 § 1 i art. 506.

Art. 140. § 1. Komitet jest obowiązany prowadzić rejestry:

1) zaciągniętych kredytów, zawierający nazwę banku udzielającego kredytu

i wszystkie istotne warunki jego uzyskania, w szczególności: datę udzielenia

kredytu, jego wysokość, oprocentowanie i inne koszty uzyskania, zobowiązania

poręczycieli oraz ustalony termin spłaty;

2) wpłat o wartości przekraczającej łącznie od jednej osoby fizycznej kwotę

minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie ustawy z dnia

10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,

obowiązującego w dniu poprzedzającym dzień ogłoszenia postanowienia

o zarządzeniu wyborów, ze wskazaniem imienia, nazwiska oraz miejscowości

zamieszkania takiej osoby.

§ 2. Rejestry, o których mowa w § 1, komitet jest obowiązany umieszczać na

swojej stronie internetowej i uaktualniać w taki sposób, aby informacje o kredytach

i wpłatach ujawniane były w terminie 7 dni od dnia udzielenia kredytu lub dokonania

wpłaty.

§ 3. Rejestry, o których mowa w § 1, powinny być umieszczone na stronie

internetowej komitetu co najmniej do dnia:

1) podania sprawozdania finansowego przez Państwową Komisję Wyborczą do

publicznej wiadomości albo

2) przedłożenia sprawozdania finansowego komisarzowi wyborczemu.

§ 4. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia wzory rejestrów,

o których mowa w § 1, sposób ich prowadzenia, a także sposób ich przekazania

organom wyborczym, w szczególności:

22.02.2018

©Telksinoe s. 76/259

1) zakres danych zawartych w rejestrach,

2) metody aktualizacji rejestrów,

3) sposób prezentacji informacji zawartych w rejestrach na stronie internetowej

komitetu

– mając na względzie przejrzystość i czytelność danych zawartych w rejestrach.

§ 5. Obowiązek o którym mowa w § 1, nie dotyczy komitetów wyborczych,

które zgłaszają kandydata lub kandydatów wyłącznie do rady gminy lub rady powiatu.

Art. 141. § 1. Do finansowania komitetów wyborczych partii politycznych

w sprawach nieuregulowanych w kodeksie stosuje się przepisy ustawy z dnia

27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.

§ 2. Od dnia przyjęcia przez właściwy organ wyborczy zawiadomienia, o którym

mowa odpowiednio w art. 86 § 2 albo art. 87 § 5, do dnia wyborów partia polityczna,

która samodzielnie utworzyła komitet wyborczy lub wchodzi w skład koalicji

wyborczej, nie może prowadzić i finansować agitacji wyborczej na rzecz

upowszechniania celów programowych partii politycznej.

Art. 142. § 1. Pełnomocnik finansowy, w terminie 3 miesięcy od dnia wyborów,

przedkłada organowi wyborczemu, któremu komitet wyborczy złożył zawiadomienie

o utworzeniu komitetu, sprawozdanie o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach

finansowych komitetu, w tym o uzyskanych kredytach bankowych i warunkach ich

uzyskania, zwane dalej „sprawozdaniem finansowym”.

§ 2. Jeżeli sprawozdanie finansowe przedkładane jest Państwowej Komisji

Wyborczej, do sprawozdania dołącza się sprawozdanie zawierające opinię biegłego

rewidenta.

§ 3. Sprawozdania zawierającego opinię biegłego rewidenta nie sporządza się,

jeżeli pełnomocnik finansowy, w terminie 30 dni od dnia wyborów, zawiadomi

właściwy organ wyborczy, że komitet wyborczy nie miał przychodów, nie poniósł

wydatków ani nie ma zobowiązań finansowych.

§ 4. Biegłego rewidenta, o którym mowa w § 2, wybiera Państwowa Komisja

Wyborcza spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Biegłych

Rewidentów w liczbie uzgodnionej z Państwową Komisją Wyborczą.

22.02.2018

©Telksinoe s. 77/259

§ 5. Komisarz wyborczy, badając sprawozdanie finansowe, może zlecać

sporządzenie przez biegłego rewidenta ekspertyz lub sprawozdania zawierającego

opinię biegłego rewidenta.

§ 6. Koszty sporządzenia sprawozdania zawierającego opinię biegłego

rewidenta, o którym mowa w § 2 i 5, pokrywane są z budżetu państwa w części

Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe.

§ 7. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, wzór

sprawozdania finansowego oraz szczegółowy zakres zawartych w nim informacji,

a także wykaz rodzajów dokumentów, jakie należy załączyć do sprawozdania, tak aby

umożliwiały weryfikację podanych w sprawozdaniu informacji.

Art. 143. § 1. W wyborach do Sejmu i do Senatu, wyborach do Parlamentu

Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyborach Prezydenta

Rzeczypospolitej Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości

w Biuletynie Informacji Publicznej sprawozdanie finansowe komitetu wyborczego

w terminie 30 dni od dnia jego złożenia.

§ 2. Sprawozdania finansowe, o których mowa w § 1, Państwowa Komisja

Wyborcza ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor

Polski” po upływie terminu, o którym mowa w § 1.

§ 3. Sprawozdania finansowe przedkładane komisarzowi wyborczemu są

udostępniane przez niego na wniosek zainteresowanych podmiotów. Komisarz

wyborczy podaje do publicznej wiadomości, w formie komunikatu w dzienniku

o zasięgu co najmniej wojewódzkim, informację o miejscu, czasie i sposobie ich

udostępniania do wglądu.

§ 4. Wykaz wpłat obywateli polskich na rzecz komitetu wyborczego organizacji

i komitetu wyborczego wyborców Państwowa Komisja Wyborcza i komisarz

wyborczy udostępniają do wglądu na wniosek, w trybie i na zasadach określonych

przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U.

z 2016 r. poz. 922).

§ 5. Pozostałe rodzaje dokumentów załączone do sprawozdań finansowych

udostępniane są do wglądu podmiotom wymienionym w art. 144 § 7 w okresie

przewidzianym na złożenie zastrzeżeń do sprawozdań finansowych, a pozostałym

22.02.2018

©Telksinoe s. 78/259

podmiotom udostępniane są po tym okresie na podstawie ustawy z dnia 6 września

2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Art. 144. § 1. Organ wyborczy, któremu złożono sprawozdanie finansowe,

w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia sprawozdania finansowego:

1) przyjmuje sprawozdanie bez zastrzeżeń;

2) przyjmuje sprawozdanie, wskazując na jego uchybienia, w szczególności

w przypadku gdy pozyskane, przyjęte lub wydatkowane z naruszeniem

przepisów, o których mowa w pkt 3 lit. a, d i e środki finansowe nie przekraczają

1% ogólnej kwoty przychodów komitetu wyborczego, albo

3) odrzuca sprawozdanie w przypadku stwierdzenia:

a) pozyskania lub wydatkowania środków komitetu wyborczego

z naruszeniem przepisów art. 129 albo limitu, o którym mowa w art. 135,

b) przeprowadzania zbiórek publicznych wbrew zakazowi, o którym mowa

w art. 131 § 2,

c) przyjęcia przez komitet wyborczy partii politycznej albo koalicyjny komitet

wyborczy środków finansowych pochodzących z innego źródła niż Fundusz

Wyborczy,

d) przyjęcia przez komitet wyborczy wyborców albo komitet wyborczy

organizacji korzyści majątkowych z naruszeniem przepisów art. 132 § 3–6,

e) przyjęcia przez komitet wyborczy partii politycznej albo koalicyjny komitet

wyborczy korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym

z naruszeniem przepisu art. 132 § 5.

§ 2. Odrzucenie sprawozdania finansowego następuje również w przypadku

poręczenia kredytu z naruszeniem przepisów art. 132 § 6, a także dokonania

czynności skutkującej zmniejszeniem wartości zobowiązań komitetu przez inną osobę

aniżeli wymieniona w art. 132 § 6 lub dokonanej z naruszeniem limitu wpłat,

o którym mowa w art. 134 § 2.

§ 3. W razie zaistnienia wątpliwości co do prawidłowości sprawozdania

finansowego właściwy organ wyborczy wzywa komitet wyborczy do usunięcia wad

sprawozdania lub udzielenia wyjaśnień w określonym terminie.

§ 4. Organ wyborczy, badając sprawozdanie finansowe, może zlecać

sporządzenie ekspertyz lub opinii.

22.02.2018

©Telksinoe s. 79/259

§ 5. Organy administracji publicznej udzielają Państwowej Komisji Wyborczej

lub komisarzom wyborczym, na ich żądanie, pomocy niezbędnej w badaniu

sprawozdania finansowego.

§ 6. Organy kontroli, rewizji i inspekcji działające w administracji rządowej

i samorządzie terytorialnym współpracują z Państwową Komisją Wyborczą oraz

komisarzami wyborczymi i są obowiązane do udostępniania Państwowej Komisji

Wyborczej oraz komisarzom wyborczym, na ich wniosek, wyników postępowań

kontrolnych prowadzonych przez te organy.

§ 7. W terminie 30 dni, odpowiednio, od dnia ogłoszenia sprawozdania

finansowego albo od dnia ogłoszenia komunikatu, o którym mowa w art. 143 § 3

zdanie drugie:

1) partie polityczne,

2) komitety wyborcze, które brały udział w danych wyborach,

3) stowarzyszenia i fundacje, które w swoich statutach przewidują działania

związane z analizą finansowania kampanii wyborczych

– mogą zgłaszać Państwowej Komisji Wyborczej lub komisarzom wyborczym

umotywowane pisemne zastrzeżenia do sprawozdań finansowych komitetów

wyborczych.

§ 8. Organ wyborczy, w terminie 60 dni od dnia zgłoszenia zastrzeżenia,

o którym mowa w § 7, udziela pisemnej odpowiedzi na zastrzeżenie.

Art. 145. § 1. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu

wyborczego przez Państwową Komisję Wyborczą pełnomocnik finansowy ma prawo,

w terminie 14 dni od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania,

wnieść do Sądu Najwyższego skargę na postanowienie Państwowej Komisji

Wyborczej w przedmiocie odrzucenia sprawozdania.

§ 2. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę i wydaje w tej sprawie orzeczenie

w terminie 60 dni od dnia doręczenia skargi. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi

finansowemu i Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 3. Rozpatrzenie skargi przez Sąd Najwyższy następuje w składzie 7 sędziów,

w postępowaniu nieprocesowym.

§ 4. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny.

§ 5. W przypadku odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego

przez komisarza wyborczego pełnomocnik finansowy ma prawo, w terminie 14 dni od

22.02.2018

©Telksinoe s. 80/259

dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu sprawozdania, wnieść do sądu

okręgowego odwołanie od postanowienia. Rozpoznanie odwołania przez sąd

okręgowy następuje w postępowaniu nieprocesowym, w terminie 30 dni od dnia

doręczenia odwołania. Od orzeczenia sądu okręgowego nie przysługuje środek

prawny.

§ 6. Jeżeli Sąd Najwyższy albo sąd okręgowy uzna skargę, o której mowa w § 1,

lub odwołanie, o którym mowa w § 5, pełnomocnika finansowego za zasadne,

odpowiednio Państwowa Komisja Wyborcza albo komisarz wyborczy niezwłocznie

postanawia o przyjęciu sprawozdania finansowego.

§ 7. Po bezskutecznym upływie terminu do wniesienia skargi, o której mowa

w § 1, lub odwołania, o którym mowa w § 5, albo po wydaniu orzeczenia, o którym

mowa w § 2 lub 5, uznającego odwołanie lub skargę pełnomocnika finans owego za

niezasadne, organ, któremu przedłożono sprawozdanie finansowe, przekazuje

postanowienie o jego odrzuceniu naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu

miejscowo ze względu na siedzibę komitetu wyborczego.

Art. 146. Organ wyborczy, któremu złożono sprawozdanie finansowe, podaje do

publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej, w formie komunikatu,

informację o przyjętych i odrzuconych sprawozdaniach finansowych komitetów

wyborczych.

Art. 147. § 1. W razie niezłożenia w terminie sprawozdania finansowego przez:

1) komitet wyborczy partii politycznej – partii politycznej nie przysługuje prawo do

dotacji, o której mowa w art. 150 lub art. 151, oraz prawo do subwencji, o której

mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych;

2) koalicyjny komitet wyborczy – partii politycznej wchodzącej w skład koalicji

wyborczej nie przysługuje prawo do dotacji, o której mowa w art. 150 lub

art. 151, oraz prawo do subwencji, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia

27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych;

3) komitet wyborczy wyborców – nie przysługuje mu prawo do dotacji, o której

mowa w art. 150 lub art. 151.

§ 2. Do sprawozdania finansowego złożonego po terminie stosuje się

odpowiednio przepisy art. 142–145.

22.02.2018

©Telksinoe s. 81/259

Art. 148. § 1. W razie odrzucenia przez Państwową Komisję Wyborczą

sprawozdania finansowego lub odrzucenia skargi, o której mowa w art. 145 § 1,

przysługująca partii politycznej lub komitetowi wyborczemu wyborców dotacja,

o której mowa w art. 150 lub art. 151, pomniejszona zostaje o kwotę stanowiącą

równowartość trzykrotności wysokości środków pozyskanych lub wydatkowanych

z naruszeniem przepisów, o których mowa w art. 144 § 1 pkt 3.

§ 2. W razie odrzucenia przez Państwową Komisję Wyborczą sprawozdania

finansowego lub odrzucenia skargi, o której mowa w art. 145 § 1, przysługująca partii

politycznej subwencja, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.

o partiach politycznych, pomniejszona zostaje o kwotę stanowiącą równowartość

trzykrotności wysokości środków pozyskanych lub wydatkowanych z naruszeniem

przepisów, o których mowa w art. 144 § 1 pkt 3.

§ 3. Pomniejszenie wysokości dotacji lub subwencji, o którym mowa w § 1 i 2,

nie może przekraczać 75% wysokości dotacji, o której mowa w art. 150 § 1 albo

art. 151 § 1, lub 75% wysokości subwencji, o której mowa w art. 28 ustawy z dnia

27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.

Art. 149. § 1. Korzyści majątkowe przyjęte przez komitet wyborczy

z naruszeniem przepisów kodeksu podlegają przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa.

Jeżeli korzyść majątkowa została zużyta lub utracona, przepadkowi podlega jej

równowartość.

§ 2. Korzyścią majątkową, która podlega przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa,

jest również wartość dokonanej czynności skutkującej zmniejszeniem wartości

zobowiązań komitetu wyborczego przez inną osobę aniżeli wymieniona w art. 132 § 6

lub dokonanej z naruszeniem zasad, o których mowa w art. 132 § 6 lub art. 134 § 2.

§ 3. Przepis § 1 nie dotyczy korzyści majątkowych udzielonych komitetowi

wyborczemu z naruszeniem przepisów kodeksu, które komitet wyborczy zwrócił

w terminie 30 dni od dnia udzielenia.

§ 4. Przepis § 1 nie dotyczy korzyści majątkowych udzielonych komitetowi

wyborczemu z naruszeniem przepisów kodeksu, które to korzyści lub ich

równowartość zostały, w terminie 14 dni od dnia doręczenia komitetowi wyborczemu

postanowienia o przyjęciu lub o odrzuceniu jego sprawozdania finansowego,

a w przypadku złożenia skargi lub odwołania, o których mowa w art. 145 § 1 i 5 –

w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wydanego przez właściwy

22.02.2018

©Telksinoe s. 82/259

sąd, dobrowolnie wpłacone na rachunek bankowy urzędu skarbowego właściwego dla

siedziby komitetu. Korzyści majątkowe o charakterze niepieniężnym komitet

wyborczy przekazuje temu urzędowi skarbowemu. Potwierdzenie wpłacenia albo

przekazania korzyści majątkowej lub jej równowartości komitet wyborczy

przedstawia właściwemu organowi wyborczemu.

§ 5. Przyjęcie korzyści majątkowych z naruszeniem przepisów kodeksu

stwierdza właściwy organ wyborczy w postanowieniu o przyjęciu lub o odrzuceniu

sprawozdania finansowego.

§ 6. W przypadku niewykonania czynności, o których mowa w § 4 zdanie

pierwsze i drugie, albo jednej z tych czynności naczelnik urzędu skarbowego

właściwy miejscowo dla siedziby komitetu wyborczego, na wniosek Państwowej

Komisji Wyborczej lub komisarza wyborczego, występuje do sądu przeciwko

podmiotom, o których mowa w art. 130 § 1, o orzeczenie przepadku korzyści

majątkowej lub jej równowartości oraz wydanie tej korzyści majątkowej lub zapłatę

jej równowartości.

§ 7. Sądem właściwym do orzekania w sprawach, o których mowa w § 1, jest sąd

okręgowy właściwy ze względu na siedzibę organu skarbowego, o którym mowa

w § 6.

§ 8. Sąd okręgowy rozpatruje sprawy, o których mowa w § 6, w postępowaniu

nieprocesowym.

§ 9. Egzekucja korzyści majątkowej lub jej równowartości następuje w trybie

przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Organem egzekucyjnym

jest naczelnik urzędu skarbowego, o którym mowa w § 6.

§ 10. Przejęte rzeczy ruchome, wierzytelności i inne prawa majątkowe naczelnik

urzędu skarbowego spienięża według przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r.

o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r. poz. 599, 868, 1228,

1244, 1579 i 1860), dotyczących egzekucji należności pieniężnych.

Art. 150. § 1. Partii politycznej, której komitet wyborczy uczestniczył

w wyborach, partii politycznej wchodzącej w skład koalicji wyborczej, a także

komitetowi wyborczemu wyborców uczestniczących w wyborach do Sejmu i do

Senatu przysługuje prawo do dotacji z budżetu państwa, zwanej dalej „dotacją

podmiotową”, za każdy uzyskany mandat posła i senatora. Wydatki związane

22.02.2018

©Telksinoe s. 83/259

z dotacją podmiotową pokrywane są z budżetu państwa w części Budżet, finanse

publiczne i instytucje finansowe.

§ 2. Wysokość dotacji podmiotowej oblicza się według wzoru:

Dp = × M,

560

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

Dp – wysokość przysługującej dotacji podmiotowej,

W– sumę wydatków na kampanię wyborczą komitetów wyborczych (do

wysokości przysługujących komitetom wyborczym limitów wydatków

przewidzianych w wyborach do Sejmu i do Senatu), które uzyskały co

najmniej 1 mandat,

M– liczbę mandatów posłów i senatorów uzyskanych przez dany komitet

wyborczy.

§ 3. Dotacja podmiotowa przysługuje wyłącznie do wysokości wydatków

uwidocznionej w sprawozdaniu finansowym.

§ 4. Dotacja podmiotowa przysługuje w wysokości, o której mowa w § 2 i 3,

także za każdy mandat posła i senatora uzyskany w wyborach ponownych do Sejmu

i do Senatu oraz w wyborach uzupełniających do Senatu.

§ 5. Wysokość dotacji podmiotowej przysługującej partii politycznej

wchodzącej w skład koalicji wyborczej ustala się dzieląc kwotę obliczoną zgodnie

z § 2 między partie wchodzące w skład koalicji w proporcjach określonych w umowie

zawiązującej koalicję wyborczą. Proporcje określone w tej umowie nie mogą być

zmienione. Jeżeli partie polityczne wchodzące w skład koalicji wyborczej nie określiły

w umowie zawiązującej koalicję proporcji, to należną koalicji dotację podmiotową

każdej z nich wypłaca się w równych częściach.

§ 6. Przekazania dotacji podmiotowej na wskazany przez podmioty, o których

mowa w § 1, rachunek bankowy dokonuje minister właściwy do spraw finansów

publicznych na podstawie informacji Państwowej Komisji Wybo rczej

o uprawnionych do otrzymania dotacji podmiotowej oraz o liczbie mandatów

uzyskanych przez dany komitet wyborczy. Dotacja podmiotowa jest wypłacana

w terminie 9 miesięcy od dnia wyborów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 84/259

§ 7. W przypadku podziału, połączenia albo likwidacji partii politycznych

odnośnie do ich prawa do dotacji podmiotowej stosuje się odpowiednio przepisy

art. 37 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.

Art. 151. § 1. Partii politycznej, której komitet wyborczy uczestniczył

w wyborach, partii politycznej wchodzącej w skład koalicji wyborczej, a także

komitetowi wyborczemu wyborców uczestniczącym w wyborach do Parlamentu

Europejskiego przysługuje prawo do dotacji z budżetu państwa, zwanej dalej „dotacją

podmiotową”, za każdy uzyskany mandat posła do Parlamentu Europejskiego.

Wydatki związane z dotacją podmiotową są pokrywane z budżetu państwa w części

Budżet, finanse publiczne i instytucje finansowe.

§ 2. Wysokość dotacji podmiotowej oblicza się według wzoru:

Dp =× M,

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

Dp – wysokość przysługującej dotacji podmiotowej,

W– kwotę złotych równą liczbie wyborców, którzy oddali głosy,

L– liczbę wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej posłów do Parlamentu

Europejskiego,

M– liczbę mandatów uzyskanych przez dany komitet wyborcz y.

§ 3. Dotacja podmiotowa przysługuje wyłącznie do wysokości wydatków

uwidocznionej w sprawozdaniu finansowym przyjętym przez Państwową Komisję

Wyborczą.

§ 4. Wysokość dotacji podmiotowej przysługującej partii politycznej

wchodzącej w skład koalicji wyborczej ustala się dzieląc kwotę obliczoną zgodnie

z § 2 między partie wchodzące w skład koalicji w proporcjach określonych w umowie

zawiązującej koalicję wyborczą. Proporcje określone w tej umowie nie mogą być

zmienione. Jeżeli partie polityczne wchodzące w skład koalicji wyborczej nie określiły

w umowie zawiązującej koalicję proporcji, to należną koalicji dotację podmiotową

każdej z nich wypłaca się w równych częściach.

§ 5. Przekazania dotacji podmiotowej na wskazany przez podmioty, o których

mowa w § 1, rachunek bankowy dokonuje minister właściwy do spraw finansów

publicznych na podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej

o uprawnionych do otrzymania dotacji podmiotowej oraz o liczbie mandatów

22.02.2018

©Telksinoe s. 85/259

uzyskanych przez dany komitet wyborczy. Dotacja podmiotowa jest wypłacana

w terminie 9 miesięcy od dnia wyborów.

§ 6. W przypadku podziału, połączenia albo likwidacji partii politycznych

odnośnie do ich prawa do dotacji podmiotowej stosuje się odpowiednio przepisy

art. 37 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.

DZIAŁ II

Organy wyborcze

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 152. § 1. Stałymi organami wyborczymi są Państwowa Komisja Wyborcza

oraz komisarze wyborczy.

§ 2. Organami wyborczymi powoływanymi w związku z zarządzonymi

wyborami są odpowiednio okręgowe, rejonowe i terytorialne komisje wyborcze oraz

obwodowe komisje wyborcze.

§ 3. Terytorialnymi komisjami wyborczymi są wojewódzkie, powiatowe

i gminne komisje wyborcze.

§ 4. Właściwość rzeczową oraz miejscową komisji wyborczych, o których mowa

w § 2 i 3, określają przepisy szczególne kodeksu.

Art. 153. § 1. Można być członkiem tylko jednej komisji wyborczej. Nie mogą

być członkami komisji kandydaci w wyborach, komisarze wyborczy, pełnomocnicy

wyborczy, pełnomocnicy finansowi, urzędnicy wyborczy oraz mężowie zaufania.

§ 2. Członkostwo w komisji wyborczej wygasa z dniem podpisania zgody na

kandydowanie w wyborach bądź objęcia funkcji komisarza wyborczego,

pełnomocnika, urzędnika wyborczego lub męża zaufania, o których mowa w § 1.

§ 3. Komisarze wyborczy, członkowie Państwowej Komisji Wyborczej,

okręgowej, rejonowej i terytorialnej komisji wyborczej nie mogą prowadzić agitacji

wyborczej na rzecz poszczególnych kandydatów lub list kandydatów. Urzędnicy

wyborczy nie mogą prowadzić agitacji wyborczej, o której mowa w zdaniu

pierwszym, z wyjątkiem agitacji na rzecz własnej kandydatury.

§ 4. Członkowie obwodowej komisji wyborczej nie mogą prowadzić agitacji

wyborczej na rzecz poszczególnych kandydatów oraz list kandydatów:

22.02.2018

©Telksinoe s. 86/259

1) w lokalu wyborczym;

2) w trakcie czynności podejmowanych przez obwodową komisję wyborczą;

3) w trakcie przygotowań do prac obwodowej komisji wyborczej.

Art. 154. § 1. Członkom komisji wyborczych przysługują:

1) diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów;

2) zryczałtowane diety za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji

w przypadku członków okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji

wyborczych oraz za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz

ustaleniem wyników głosowania w przypadku członków obwodowych komisji

wyborczych.

§ 2. W przypadku gdy członek okręgowej, rejonowej lub terytorialnej komisji

wyborczej nie brał udziału we wszystkich posiedzeniach komisji, przysługująca mu

dieta, o której mowa w § 1 pkt 2, ulega obniżeniu proporcjonalnie do liczby posiedzeń

komisji, w których nie brał udziału.

§ 3. Członkom Państwowej Komisji Wyborczej, a także przewodniczącym

okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych, którzy pełnią funkcje

z urzędu jako komisarze wyborczy, nie przysługują zryczałtowane diety, o których

mowa w § 1 pkt 2.

§ 3a. Przepis § 1 pkt 1 stosuje się odpowiednio do członków Państwowej

Komisji Wyborczej oraz komisarzy wyborczych.

§ 4. Członkowi obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w związku

z wykonywaniem zadań przysługuje do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem

prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy,

z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.

§ 5. Komisarze wyborczy, członkowie Państwowej Komisji Wyborczej,

okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz urzędnicy

wyborczy korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy

publicznych i ponoszą odpowiedzialność jak funkcjonariusze publiczni.

§ 5a. Członkowie obwodowych komisji wyborczych w trakcie:

1) przebywania w lokalu wyborczym,

2) czynności podejmowanych przez obwodową komisję wyborczą,

3) przygotowań do prac obwodowej komisji wyborczej

22.02.2018

©Telksinoe s. 87/259

– korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych

i ponoszą odpowiedzialność jak funkcjonariusze publiczni.

§ 6. Członkom komisji wyborczych przysługuje na podstawie przepisów ustawy

z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób

zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2013 r. poz. 737)

zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu zadań tych komisji.

§ 7. Państwowa Komisja Wyborcza, określi, w drodze uchwały:

1) wysokość oraz szczegółowe zasady, na których przysługują diety, zwrot kosztów

podróży i noclegów oraz zryczałtowane diety, o których mowa w § 1,

2) warunki obniżania wysokości diet członków komisji wyborczych w przypadku

nieuczestniczenia w wykonywaniu części zadań komisji,

3) sposoby dokumentowania dni zwolnienia od pracy, o których mowa w § 4

– biorąc pod uwagę zakres obowiązków członków komisji wyborczych.

Art. 155. (uchylony)

Art. 156. § 1. Obsługę i techniczno-materialne warunki pracy obwodowych

i terytorialnych komisji wyborczych oraz wykonania zadań związanych z organizacją

i przeprowadzeniem wyborów na obszarze gminy, powiatu lub województwa,

zapewnia odpowiednio wójt, starosta lub marszałek województwa z zastrzeżeniem

art. 191e § 1, art. 437, art. 458a, art. 467a i art. 484. Zadania wykonywane w tym

zakresie są zadaniami zleconymi jednostek samorządu terytorialnego.

§ 2. Jednostki organizacyjne sprawujące trwały zarząd nieruchomości

państwowych i komunalnych są obowiązane udostępnić bezpłatnie pomieszczenia:

1) na wniosek dyrektora właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura

Wyborczego – z przeznaczeniem na siedziby okręgowych i terytorialnych

komisji wyborczych;

2) na wniosek wójta – z przeznaczeniem na siedziby obwodowych komisji

wyborczych.

§ 3. Pomieszczenia przeznaczone na siedziby organów wyborczych powinny być

łatwo dostępne dla osób niepełnosprawnych.

§ 4. Na siedziby komisji wyborczych można również wyznaczyć pomieszczenia

innych podmiotów niż wymienione w § 2, po uprzednim porozumieniu

z zarządzającymi tymi pomieszczeniami.

22.02.2018

©Telksinoe s. 88/259

§ 5. Przepisy § 1–4 stosuje się odpowiednio do kapitanów polskich statków

morskich oraz konsulów.

Rozdział 2

Państwowa Komisja Wyborcza

Art. 157. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza jest stałym najwyższym organem

wyborczym właściwym w sprawach przeprowadzania wyborów i referendów.

[§ 2. W skład Państwowej Komisji Wyborczej wchodzi:

1) 3 sędziów Trybunału Konstytucyjnego, wskazanych przez Prezesa Trybunału

Konstytucyjnego;

2) 3 sędziów Sądu Najwyższego, wskazanych przez Pierwszego Prezesa Sądu

Najwyższego;

3) 3 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazanych przez Prezesa

Naczelnego Sądu Administracyjnego.]

<§ 2. W skład Państwowej Komisji Wyborczej wchodzą: Nowe brzmienie

§ 2, 2a i 3 oraz

1) jeden sędzia Trybunału Konstytucyjnego, wskazany przez Prezesa dodane § 2b i 2c

w art. 157 wejdą

Trybunału Konstytucyjnego; w życie z

2) jeden sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazany przez Prezesa pierwszym dniem

kadencji Sejmu

Naczelnego Sądu Administracyjnego; następującej po

kadencji, w

3) 7 osób mających kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego, czasie której

niniejsza ustawa

wskazanych przez Sejm.> weszła w życie

(Dz. U. z 2018 r.

[§ 2a. Kadencja członka Państwowej Komisji Wyborczej wynosi 9 lat.]

poz. 130).

<§ 2a. Wymaganie, o którym mowa w § 2 pkt 3, nie dotyczy osoby, która:

1) ma co najmniej trzyletni staż pracy na stanowisku prokuratora, Prezesa

Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jej wiceprezesa lub

radcy albo wykonywania w Polsce zawodu adwokata, radcy prawnego lub

notariusza;

2) pracowała w polskiej szkole wyższej, w Polskiej Akademii Nauk,

w instytucie badawczym lub innej placówce naukowej, mając tytuł naukowy

profesora albo stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych.>

<§ 2b. Kadencja członków Państwowej Komisji Wyborczej, o których

mowa w § 2 pkt 1 i 2, wynosi 9 lat.

22.02.2018

©Telksinoe s. 89/259

§ 2c. Kadencja członka Państwowej Komisji Wyborczej, o którym mowa

w § 2 pkt 3, odpowiada kadencji Sejmu, z zastrzeżeniem art. 158 § 1a.>

[§ 3. Sędziów, o których mowa w § 2, powołuje w skład Państwowej Komisji

Wyborczej Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia.]

<§ 3. Członków Państwowej Komisji Wyborczej powołuje Prezydent

Rzeczypospolitej w drodze postanowienia.>

§ 4. W skład Państwowej Komisji Wyborczej może wchodzić lub zostać

powołany także sędzia w stanie spoczynku.

<§ 4a. Kandydatów na członków Państwowej Komisji Wyborczej

powoływanych na podstawie § 2 pkt 3 wskazują kluby parlamentarne lub

poselskie, z tym że liczba tych członków musi odzwierciedlać proporcjonalnie

reprezentację w Sejmie klubów parlamentarnych lub poselskich.

§ 4b. Liczba członków powołanych w skład Państwowej Komisji Wyborczej,

spośród wskazanych przez jeden klub parlamentarny lub poselski, nie może być

większa niż 3, z zastrzeżeniem § 4c.

§ 4c. W przypadku gdy w danej kadencji Sejmu są dwa kluby Dodane § 4a–4e

w art. 157 wejdą

parlamentarne lub poselskie, pozostałego kandydata do części Państwowej w życie z

Komisji Wyborczej, o której mowa w § 2 pkt 3, wyłania się w drodze losowania pierwszym dniem

kadencji Sejmu

przeprowadzonego przez Prezydium Sejmu spośród osób zgłoszonych przez następującej po

kadencji, w

kluby parlamentarne lub poselskie; każdy z nich może zgłosić do losowania jedną czasie której

niniejsza ustawa

osobę. weszła w życie

(Dz. U. z 2018 r.

§ 4d. Po powołaniu członków Państwowej Komisji Wyborczej, o którychpoz. 130).

mowa w § 2 pkt 3, zmiany w liczbie i składzie klubów parlamentarnych lub

poselskich zachodzące w trakcie tej samej kadencji Sejmu nie mają wpływu na

skład Komisji.

§ 4e. Członkowie Państwowej Komisji Wyborczej, o których mowa

w § 2 pkt 3, nie mogą należeć do partii politycznych ani prowadzić działalności

publicznej niedającej się pogodzić z pełnioną funkcją. >

§ 5. Państwowa Komisja Wyborcza wybiera ze swojego składu i odwołuje

przewodniczącego oraz dwóch zastępców przewodniczącego.

drugie w § 5 w

przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej może pełnić wyłącznie osobaart. 157 wejdzie

powołana w trybie § 2 pkt 1 lub 2.> w życie z

pierwszym dniem

kadencji Sejmu

następującej po

kadencji, w

czasie której

22.02.2018 niniejsza ustawa

weszła w życie

(Dz. U. z 2018 r.

poz. 130).

©Telksinoe s. 90/259

§ 6. Funkcję sekretarza Państwowej Komisji Wyborczej pełni Szef Krajowego

Biura Wyborczego, który uczestniczy w jej posiedzeniach z głosem doradczym.

§ 7. Postanowienie, o którym mowa w § 3, podaje się do publicznej wiadomości

oraz ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Art. 158. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w Państwowej Komisji Wyborczej

przed upływem kadencji następuje w przypadku:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) o którym mowa w art. 153 § 2;

3) śmierci członka Komisji;

4) ukończenia 70 lat przez członka Komisji;

[5) odwołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej na uzasadniony wniosek Prezesa,

który wskazał sędziego jako członka Komisji.]

<5) odwołania członka Komisji przez Prezydenta Rzeczypospolitej na Nowe brzmienie

pkt 5 w § 1 i

uzasadniony wniosek podmiotu wskazującego.> dodane § 1a i 3 w

<§ 1a. Członkostwo osób powołanych w myśl art. 157 § 2 pkt 3 wygasa art. 158 wejdą w

życie z

z mocy prawa po upływie 150 dni od dnia wyborów do Sejmu.> pierwszym dniem

kadencji Sejmu

§ 2. Uzupełnienie składu Państwowej Komisji Wyborczej następuje w trybie i na następującej po

kadencji, w

zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu, jednak nie później niż w terminie czasie której

niniejsza ustawa

5 dni od dnia wygaśnięcia członkostwa w Państwowej Komisji Wyborczej. Przepis weszła w życie

art. 157 § 7 stosuje się odpowiednio. (Dz. U. z 2018 r.

poz. 130).

<§ 3. Jeżeli członkostwo osoby powołanej w myśl art. 157 § 2 pkt 3 wygasło

przed upływem kadencji Sejmu, pierwszeństwo wskazania innej osoby na jej

miejsce przysługuje temu samemu klubowi parlamentarnemu lub poselskiemu. >

Art. 158a. § 1. Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej:

1) reprezentuje Komisję;

2) organizuje pracę Komisji;

3) zwołuje, co najmniej raz na dwa miesiące, posiedzenia Komisji, przewodniczy

obradom i czuwa nad ich przebiegiem;

4) nadzoruje wykonanie uchwał Komisji;

5) zleca wykonanie określonych zadań Krajowemu Biuru Wyborczemu i nadzoruje

ich wykonanie;

6) wykonuje czynności zlecone przez Komisję.

22.02.2018

©Telksinoe s. 91/259

§ 2. W czasie nieobecności przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej

czynności wymienione w § 1 wykonują zastępcy przewodniczącego. Z upoważnienia

przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej, zastępcy przewodniczącego

mogą wykonywać również inne czynności.

§ 3. Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej ustala podział czynności

między zastępcami i informuje o tym pozostałych członków Państwowej Komisji

Wyborczej.

Art. 159. § 1. Członkowie Państwowej Komisji Wyborczej pełnią swoje funkcje

w Komisji niezależnie od swoich obowiązków służbowych.

§ 2. Osobom wchodzącym w skład Państwowej Komisji Wyborczej przysługuje

wynagrodzenie miesięczne ustalane na podstawie kwoty bazowej przyjmowanej do

ustalenia wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe,

z zastosowaniem mnożników:

1) dla przewodniczącego – 3,5;

2) dla zastępcy przewodniczącego – 3,2;

3) dla członków Komisji – 3,0.

§ 3. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 2, przysługuje niezależnie od

uposażenia lub wynagrodzenia wypłacanego z innego tytułu.

Art. 160. § 1. Do zadań Państwowej Komisji Wyborczej w sprawach

związanych z przeprowadzaniem wyborów należy:

1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;

2) sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców

oraz sporządzaniem spisów wyborców;

3) powoływanie okręgowych i rejonowych komisji wyborczych oraz

rozwiązywanie okręgowych, rejonowych i obwodowych komisji wyborczych po

wykonaniu ich ustawowych zadań;

4) powoływanie i odwoływanie komisarzy wyborczych;

5) rozpatrywanie skarg na działalność okręgowych komisji wyborczych oraz

komisarzy wyborczych;

6) ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także

wzorów pieczęci organów wyborczych niższego stopnia;

22.02.2018

©Telksinoe s. 92/259

7) ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w zakresie

określonym przepisami szczególnymi kodeksu;

8) przedstawianie po każdych wyborach Prezydentowi Rzeczypospolitej,

Marszałkowi Sejmu, Marszałkowi Senatu oraz Prezesowi Rady Ministrów

informacji o realizacji przepisów kodeksu i ewentualnych propozycji ich zmian;

8a) przeprowadzenie sprawdzenia wybranych kart do głosowania i innych

dokumentów z wyborów w celu wykluczania podejrzenia nieprawidłowości

w przebiegu wyborów w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia

o możliwości wystąpienia nieprawidłowości;

9) prowadzenie i wspieranie działań informacyjnych zwiększających wiedzę

obywateli na temat prawa wyborczego, w szczególności zasad głosowania oraz

warunków ważności głosu w danych wyborach;

9a) skierowanie, w okresie 14 dni przed dniem wyborów, przystępnej informacji

o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu do możliwie największej

liczby wyborców z wykorzystaniem strony internetowej Komisji i za

pośrednictwem środków masowego przekazu;

10) wykonywanie innych zadań określonych w ustawach.

§ 2. Działania, o których mowa w § 1 pkt 9, Państwowa Komisja Wyborcza

realizuje w szczególności poprzez:

1) prowadzenie internetowego portalu informacyjnego;

2) przygotowywanie publikacji o charakterze informacyjnym;

3) przygotowywanie audycji informacyjnych rozpowszechnianych przez Telewizję

Polską oraz Polskie Radio Spółka Akcyjna i spółki radiofonii regionalnej

w wymiarze i na zasadach określonych w przepisach o kampanii wyborczej

w programach radia i telewizji.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza w ramach działalności, o której mowa w § 1

pkt 9 i § 2, współdziała z organizacjami pozarządowymi w rozumieniu ustawy z dnia

24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U.

z 2016 r. poz. 1817), do których celów statutowych należy rozwijanie demokracji,

społeczeństwa obywatelskiego, podnoszenie aktywności wyborczej

i upowszechnianie praw obywatelskich.

22.02.2018

©Telksinoe s. 93/259

§ 4. Państwowa Komisja Wyborcza ustala swój regulamin, regulamin komisarzy

wyborczych oraz regulaminy okręgowych, rejonowych, terytorialnych i obwodowych

komisji wyborczych, określając w nich w szczególności:

1) zasady i tryb pracy;

2) sposób wykonywania zadań;

3) sposób sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego.

Art. 161. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wiążące

komisarzy wyborczych, urzędników wyborczych i komisje wyborcze niższego stopnia

oraz wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu

terytorialnego, a także podległych im jednostek organizacyjnych wykonujących

zadania związane z przeprowadzeniem wyborów, jak i dla komitetów wyborczych

oraz nadawców radiowych i telewizyjnych.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza uchyla uchwały okręgowych i rejonowych

komisji wyborczych oraz postanowienia komisarzy wyborczych podjęte

z naruszeniem prawa lub niezgodne z jej wytycznymi i przekazuje sprawę właściwej

komisji do ponownego rozpoznania bądź podejmuje rozstrzygnięcie w sprawie.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich

ustawowych uprawnień, w szczególności w przypadkach określonych w § 1 i 2.

§ 4. Uchwały Państwowej Komisji Wyborczej zapadają większością głosów

w obecności co najmniej 2/3 jej pełnego składu, w tym przewodniczącego Komisji lub

jednego z jego zastępców, na posiedzeniu jawnym.

Art. 161a. § 1. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do

Sądu Najwyższego na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej w sprawach,

o których mowa w art. 161 § 1. Skargę wnosi się w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia

uchwały.

§ 2. Wniesienie skargi wstrzymuje wykonanie uchwały Państwowej Komisji

Wyborczej w zakresie, którego dotyczy skarga, z zastrzeżeniem § 4.

§ 3. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w postępowaniu nieprocesowym

w terminie 7 dni.

§ 4. Jeśli do dnia wyborów pozostało mniej niż 7 dni, wniesienie skargi nie

powoduje wstrzymania wykonania uchwały, chyba że Sąd Najwyższy postanowi

inaczej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 94/259

§ 5. Uczestnikami postępowania są skarżący oraz Przewodniczący Państwowej

Komisji Wyborczej albo jego zastępca.

§ 6. Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny.

§ 7. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji

Wyborczej.

§ 8. Jeżeli Sąd Najwyższy uzna skargę za zasadną, Państwowa Komisja

Wyborcza niezwłocznie uchyla zaskarżoną uchwałę albo zmienia w zakresie

wskazanym w orzeczeniu.

Art. 162. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza określa:

1) warunki i sposób pomocniczego wykorzystania techniki elektronicznej przy:

a) ustalaniu wyników głosowania,

b) sporządzaniu protokołów przez obwodowe komisje wyborcze ds. ustalenia

wyników głosowania w obwodzie, terytorialne, rejonowe i okręgowe

komisje wyborcze oraz Państwową Komisję Wyborczą,

c) sprawdzaniu pod względem zgodności arytmetycznej poprawności

ustalenia wyników głosowania w obwodzie,

d) ustalaniu wyników wyborów,

2) tryb pomocniczego przekazywania danych z protokołów, o których mowa

w pkt 1, za pośrednictwem sieci elektronicznego przekazywania danych,

3) tryb przekazywania przez obwodowe komisje wyborcze ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie w trakcie głosowania danych o liczbie osób

uprawnionych do głosowania i liczbie wyborców, którym wydano karty do

głosowania, oraz sposób podawania tych danych do publicznej wiadomości,

jeżeli przepisy szczególne to przewidują

– uwzględniając konieczność zapewnienia warunków bezpieczeństwa wprowadzania

i przetwarzania danych oraz ich przekazywania i odbioru.

§ 2. Oprogramowanie służące elektronicznej obsłudze czynności, o których

mowa w § 1, tworzy się zgodnie z wymaganiami ustalonymi przez Państwową

Komisję Wyborczą i pod jej nadzorem.

§ 3. Do obsługi czynności, o których mowa w § 1, można stosować jedynie

oprogramowanie, do którego prawa majątkowe przysługują wyłącznie Skarbowi

Państwa, oraz urządzenia techniczne, do których prawa majątkowe przysługują

wyłącznie Skarbowi Państwa, jednostkom samorządu terytorialnego lub podmiotom

22.02.2018

©Telksinoe s. 95/259

im podległym. Muszą one być usytuowane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

i być w wyłącznej dyspozycji Państwowej Komisji Wyborczej oraz Krajowego Biura

Wyborczego. Tworzenie i eksploatacja oprogramowania nie mogą być powierzane

podmiotom zewnętrznym w stosunku do Krajowego Biura Wyborczego.

Art. 163. Państwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statystyczne

zawierające szczegółowe informacje o wynikach głosowania i wyborów oraz

udostępnia wyniki głosowania i wyborów w formie dokumentu elektronicznego.

Art. 164. Państwowa Komisja Wyborcza jest uprawniona do używania pieczęci

urzędowej w rozumieniu przepisów o pieczęciach państwowych. Średnica pieczęci

wynosi 35 mm.

Art. 165. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje czynności wynikające

ze sprawowanego nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców

oraz sporządzaniem spisów wyborców, a w szczególności:

1) kontroluje prawidłowość prowadzenia i aktualizowania rejestru wyborców oraz

sporządzania spisów wyborców;

2) bada zgodność danych rejestru wyborców i spisów wyborców z danymi

ewidencji ludności i aktów stanu cywilnego w gminie;

3) występuje z urzędu do właściwych organów o wykreślenie z rejestru wyborców

lub spisu wyborców osób, które zostały wpisane do rejestru lub spisu

z naruszeniem przepisów prawa;

4) gromadzi i podaje do publicznej wiadomości, nie rzadziej niż raz na kwartał,

informację o liczbie wyborców objętych rejestrem wyborców w gminach;

5) podaje do publicznej wiadomości, według gmin, informację o liczbie wyborców

wpisanych do spisów wyborców według stanu na dzień ich sporządzenia dla

danych wyborów.

§ 2. Czynności, o których mowa w § 1, Państwowa Komisja Wyborcza

wykonuje przy pomocy Krajowego Biura Wyborczego. Szczegółowy sposób

wykonywania tych czynności, w celu zapewnienia właściwego ich wykonania, określa

regulamin Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, po zasięgnięciu opinii

Państwowej Komisji Wyborczej, w drodze rozporządzenia, obowiązki organów

prowadzących sprawy ewidencji ludności w zapewnieniu Państwowej Komisji

22.02.2018

©Telksinoe s. 96/259

Wyborczej wykonania jej zadań związanych z nadzorem nad prowadzeniem

i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców, w tym

tryb udostępniania dokumentów oraz przekazywania informacji o liczbie

mieszkańców ujętych w ewidencji ludności i liczbie wyborców wpisanych do rejestru

wyborców i spisów wyborców oraz zasady i formy współdziałania organów

administracji rządowej z Krajowym Biurem Wyborczym w tym zakresie, mając na

względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych

osobowych, ich przekazywania oraz odbioru.

Rozdział 3

Komisarze wyborczy

Art. 166. § 1. Komisarz wyborczy jest pełnomocnikiem Państwowej Komisji

Wyborczej wyznaczonym na obszar stanowiący województwo lub część jednego

województwa.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza określa właściwość rzeczową komisarzy

wyborczych, w tym w zakresie wykonywania czynności o charakterze

ogólnowojewódzkim, z uwzględnieniem zadań związanych z wyborami do organów

jednostek samorządu terytorialnego oraz zadań, o których mowa w art. 167 § 1 pkt 8

i 9, a także właściwość terytorialną komisarzy wyborczych i ich siedzibę.

§ 3. Komisarzy wyborczych w liczbie 100, z uwzględnieniem § 2, powołuje na

okres 5 lat Państwowa Komisja Wyborcza na wniosek ministra właściwego do spraw

wewnętrznych, spośród osób mających wykształcenie wyższe prawnicze oraz

dających rękojmię należytego pełnienia tej funkcji. Ta sama osoba może być ponownie

powołana na stanowisko komisarza.

§ 3a. W przypadku uzasadnionych zastrzeżeń do kandydatów na komisarzy

wyborczych, wskazanych w trybie, o którym mowa w § 3, Państwowa Komisja

Wyborcza niezwłocznie informuje o tym ministra właściwego do spraw

wewnętrznych, który wskazuje nowych kandydatów.

§ 4. Komisarz wyborczy nie może należeć do partii politycznych ani prowadzić

działalności publicznej niedającej się pogodzić z pełnioną funkcją. Komisarzem

wyborczym nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

22.02.2018

©Telksinoe s. 97/259

§ 5. Nie mogą być komisarzami wyborczymi kandydaci w wyborach,

pełnomocnicy wyborczy, pełnomocnicy finansowi, mężowie zaufania, urzędnicy

wyborczy, członkowie komisji wyborczej.

§ 6. Komisarzom wyborczym przysługuje wynagrodzenie miesięczne

w wysokości wynagrodzenia członka Państwowej Komisji Wyborczej. Przepis

art. 159 § 3 stosuje się odpowiednio.

§ 7. Funkcja komisarza wyborczego wygasa w przypadku:

1) zrzeczenia się funkcji;

2) śmierci;

3) podpisania zgody na zgłoszenie do komisji wyborczej, kandydowanie

w wyborach bądź objęcia funkcji pełnomocnika wyborczego, pełnomocnika

finansowego, męża zaufania, urzędnika wyborczego;

4) o którym mowa w § 4;

5) odwołania.

§ 8. Państwowa Komisja Wyborcza odwołuje komisarza wyborczego przed

upływem okresu, na jaki został powołany, w przypadku niewykonywania lub

nienależytego wykonywania obowiązków komisarza wyborczego.

§ 9. W przypadkach, o których mowa w § 7 i 8, powołanie komisarza

wyborczego następuje w trybie i na zasadach określonych w § 3.

§ 10. W razie czasowej niemożności pełnienia funkcji przez komisarza

wyborczego Państwowa Komisja Wyborcza może powierzyć pełnienie tej funkcji, na

ten okres, innemu komisarzowi wyborczemu lub innej osobie zapewniającej rzetelne

wykonanie czynności wyborczych.

Art. 167. § 1. Do zadań komisarza wyborczego należy:

1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;

2) zapewnianie, we współdziałaniu z organami jednostek samorządu terytorialnego

oraz urzędnikami wyborczymi, organizacji wyborów do rad na obszarze

województwa;

3) powoływanie terytorialnych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie

terytorialnych komisji wyborczych w wyborach organów jednostek samorządu

terytorialnego po wykonaniu ich ustawowych zadań;

3a) powoływanie obwodowych komisji wyborczych oraz rozwiązywanie

obwodowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań;

22.02.2018

©Telksinoe s. 98/259

< 3b) tworzenie i zmiana obwodów głosowania, w szczególności ustalenie ich

numerów, granic oraz siedzib obwodowych komisji wyborczych;>

3c) zarządzanie wydrukowania kart do głosowania w wyborach organów jednostek

samorządu terytorialnego oraz zapewnienie ich przekazania właściwym

Pkt 3b i 3d w § 1

komisjom wyborczym; w art. 167 wejdą

w życie z dn.

<3d) dokonywanie podziału odpowiednio gminy, powiatu, województwa na 1.01.2019 r. (Dz.

U. z 2018 r. poz.

okręgi wyborcze, ustalenie ich granic, numerów, liczby radnych 130).

wybieranych w każdym okręgu, w wyborach organów jednostek samorządu

terytorialnego; >

4) rozpatrywanie skarg na działalność terytorialnych komisji wyborczych;

5) kontrolowanie, w zakresie ustalonym przez Państwową Komisję Wyborczą,

prawidłowości sporządzania spisów wyborców;

6) podawanie do publicznej wiadomości informacji o składach terytorialnych

komisji wyborczych powołanych na obszarze województwa;

7) udzielanie, w miarę potrzeby, terytorialnym, obwodowym komisjom wyborczym

oraz urzędnikom wyborczym wyjaśnień;

8) ustalanie zbiorczych wyników wyborów do rad oraz wyborów wójtów

przeprowadzonych na obszarze województwa i ogłaszanie ich w trybie

określonym w kodeksie;

9) przedkładanie sprawozdania z przebiegu wyborów na obszarze województwa,

wraz z ich wynikami, Państwowej Komisji Wyborczej;

10) wykonywanie innych czynności przewidzianych w ustawach lub zleconych

przez Państwową Komisję Wyborczą.

§ 2. Komisarz wyborczy uchyla uchwały terytorialnych i obwodowych komisji

wyborczych podjęte z naruszeniem prawa lub niezgodne z wytycznymi Państwowej

Komisji Wyborczej i przekazuje sprawę właściwej komisji do ponownego

rozpatrzenia lub podejmuje rozstrzygnięcie w sprawie.

§ 2a. Komisarz wyborczy jest zwierzchnikiem urzędników wyborczych.

§ 3. Komisarz wyborczy wydaje postanowienia w zakresie swoich ustawowych

uprawnień.

Art. 168. § 1. Komisarz wyborczy, na podstawie protokołów z wyborów

sporządzonych przez właściwe terytorialne komisje wyborcze, podaje do publicznej

22.02.2018

©Telksinoe s. 99/259

wiadomości, w formie obwieszczenia, wyniki wyborów do rad oraz wyborów wójtów

na obszarze województwa.

§ 2. W obwieszczeniu, o którym mowa w § 1, zamieszcza się zbiorczą

informację o wynikach głosowania i wynikach wyborów:

1) do rad, do których wybory zostały przeprowadzone, oraz – odrębnie dla każdej

rady – w szczególności dane o liczbie mandatów uzyskanych przez listy

kandydatów poszczególnych komitetów wyborczych oraz nazwiska i imiona

wybranych radnych z podaniem oznaczenia listy, z której zostali wybrani;

2) wójtów – w szczególności nazwiska i imiona wybranych wójtów z podaniem

nazw komitetów wyborczych, które ich zgłosiły.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza określa wzór obwieszczenia, o którym

mowa w § 1.

Art. 169. Obwieszczenie komisarza wyborczego ogłasza się w wojewódzkim

dzienniku urzędowym oraz podaje do publicznej wiadomości przez rozplakatowanie

odpowiedniego wyciągu z obwieszczenia na obszarze każdej gminy. Jeden

egzemplarz obwieszczenia przesyła się do Państwowej Komisji Wyborczej w terminie

i trybie przez nią ustalonym.

Rozdział 4

Okręgowa komisja wyborcza

Art. 170. § 1. W skład okręgowej komisji wyborczej wchodzi od 5 do

11 sędziów, w tym z urzędu, jako jej przewodniczący, komisarz wyborczy. W skład

komisji może być także powołany sędzia w stanie spoczynku, który nie ukończył

70 lat.

§ 2. Sędziów do składu komisji zgłasza Minister Sprawiedliwości, w liczbie

uzgodnionej z Państwową Komisją Wyborczą, najpóźniej w 52 dniu przed dniem

wyborów.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza powołuje okręgowe komisje wyborcze

najpóźniej w 48 dniu przed dniem wyborów.

§ 4. W razie braku możliwości pełnienia funkcji przewodniczącego komisji

przez komisarza wyborczego komisja wybiera przewodniczącego ze swojego grona.

W takim przypadku Minister Sprawiedliwości zgłasza do składu komisji jednego

sędziego więcej, aniżeli wynikałoby to z uzgodnień, o których mowa w § 2.

22.02.2018

©Telksinoe s. 100/259

§ 5. Pierwsze posiedzenie komisji organizuje, z upoważnienia Państwowej

Komisji Wyborczej, dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura

Wyborczego.

§ 6. Komisja na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród siebie dwóch

zastępców przewodniczącego komisji. Funkcję sekretarza okręgowej komisji

wyborczej pełni dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura

Wyborczego albo osoba przez niego wskazana. Sekretarz uczestniczy w pracach

komisji z głosem doradczym.

§ 7. Skład komisji podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób

zwyczajowo przyjęty.

§ 8. Techniczno-materialne warunki pracy okręgowej komisji wyborczej

zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.

Art. 171. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w okręgowej komisji wyborczej

następuje w przypadku:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) o którym mowa w art. 153 § 2;

3) śmierci członka komisji;

4) odwołania.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza odwołuje członka okręgowej komisji

wyborczej:

1) w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywania obowiązków

członka komisji;

2) na uzasadniony wniosek Ministra Sprawiedliwości w odniesieniu do

zgłoszonego przez niego członka komisji.

§ 3. Uzupełnienie składu komisji następuje w trybie i na zasadach określonych

w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 170 § 7 stosuje się odpowiednio.

Art. 172. § 1. Do zadań okręgowej komisji wyborczej należy:

1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez

odpowiednio rejonowe lub obwodowe komisje wyborcze;

2) rejestrowanie okręgowych list kandydatów na posłów i kandydatów na senatora

oraz list kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego;

22.02.2018

©Telksinoe s. 101/259

3) zarządzanie drukowania kart do głosowania w wyborach do Sejmu i do Senatu

oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego;

4) ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu

wyborczym w zakresie określonym przepisami szczególnymi kodeksu;

5) rozpatrywanie skarg na działalność odpowiednio rejonowych lub obwodowych

komisji wyborczych;

6) zapewnienie wykonania zadań wyborczych we współdziałaniu z wojewodą

i organami jednostek samorządu terytorialnego;

7) wykonywanie innych zadań przewidzianych w kodeksie lub zleconych przez

Państwową Komisję Wyborczą.

§ 2. Okręgowa komisja wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich

ustawowych uprawnień.

Art. 173. Okręgowa komisja wyborcza powołuje, w trybie i na zasadach

określonych przez Państwową Komisję Wyborczą, pełnomocników do wypełniania

zadań, przewidzianych w kodeksie.

Rozdział 5

Rejonowa komisja wyborcza

Art. 174. § 1. W skład rejonowej komisji wyborczej wchodzi 5 sędziów, w tym

z urzędu, jako jej przewodniczący, komisarz wyborczy. W skład komisji może być

także powołany sędzia w stanie spoczynku, który nie ukończył 70 lat.

§ 2. Do powoływania rejonowej komisji wyborczej i wygaśnięcia członkostwa

w komisji oraz organizacji jej pracy stosuje się odpowiednio art. 170 § 2–8 i art. 171,

z tym że komisja wybiera jednego zastępcę przewodniczącego.

Art. 175. § 1. Do zadań rejonowej komisji wyborczej należy:

1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego;

2) zapewnienie dostarczenia kart do głosowania obwodowym komisjom

wyborczym;

3) zapewnienie wykonania zadań wyborczych we współdziałaniu z organami

jednostek samorządu terytorialnego;

4) rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych;

5) ustalanie i ogłaszanie wyników głosowania oraz przekazywanie ich właściwej

okręgowej komisji wyborczej;

22.02.2018

©Telksinoe s. 102/259

6) wykonywanie innych zadań przewidzianych w kodeksie lub zleconych przez

okręgową komisję wyborczą albo Państwową Komisję Wyborczą.

§ 2. Rejonowa komisja wyborcza podejmuje uchwały w zakresie swoich

ustawowych uprawnień.

Art. 176. Rejonowa komisja wyborcza może powołać, w trybie i na zasadach

określonych przez Państwową Komisję Wyborczą, pełnomocników do wypełniania

zadań przewidzianych w kodeksie.

Art. 177. Państwowa Komisja Wyborcza określa obszar danego okręgu

wyborczego, na którym okręgowa komisja wyborcza wykonuje także zadania

rejonowej komisji wyborczej.

Rozdział 6

Terytorialna komisja wyborcza

Art. 178. § 1. Terytorialne komisje wyborcze powołuje, najpóźniej w 40 dniu

przed dniem wyborów:

1) w przypadku wojewódzkiej komisji wyborczej – komisarz wyborczy

wykonujący czynności o charakterze ogólnowojewódzkim,

2) w przypadku powiatowej i gminnej komisji wyborczej – komisarz wyborczy

– spośród wyborców zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych,

z zastrzeżeniem § 6.

Zgłoszenia kandydatów na członków terytorialnej komisji wyborczej dokonuje się

najpóźniej w 45 dniu przed dniem wyborów.

§ 2. W skład terytorialnej komisji wyborczej wchodzi 9 osób, z zastrzeżeniem

§ 6, które mają bierne prawo wyborcze do Sejmu:

1) w liczbie nieprzekraczającej 6 – po jednej osobie zgłoszonej przez każdego

z pełnomocników wyborczych reprezentujących komitety wyborcze utworzone

przez partie polityczne bądź koalicje partii politycznych, z których list

odpowiednio w ostatnich wyborach: wybrano radnych do sejmiku województwa,

z tym że kandydatów można zgłaszać tylko na obszarze województwa, na terenie

którego komitet wyborczy wprowadził w ostatnich wyborach radnych do

sejmiku województwa; albo wybrano posłów do Sejmu; jeżeli liczba takich

komitetów wyborczych jest mniejsza niż 6, prawo wskazania dodatkowej osoby

mają pełnomocnicy komitetów wyborczych, o których mowa w pkt 2,

22.02.2018

©Telksinoe s. 103/259

2) po jednej osobie zgłoszonej przez każdego z pełnomocników wyborczych

reprezentujących pozostałe komitety wyborcze

– z zastrzeżeniem § 3.

§ 3. Gdyby liczba członków komisji powołanych na podstawie § 2:

1) okazała się mniejsza niż 9 – pozostałych kandydatów do składu komisji wyłania

się w drodze publicznego losowania spośród osób zgłoszonych przez wszystkich

pełnomocników wyborczych; każdy z nich może zgłosić do losowania tyle osób,

ile brakuje do liczby 9;

2) miała być większa niż 9 – kandydatów do składu komisji, w liczbie stanowiącej

różnicę między liczbą 9 a liczbą członków powoływanych na podstawie

§ 2 pkt 1, wyłania się w drodze publicznego losowania spośród osób

zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych, o których mowa w § 2 pkt 2;

każdy z nich może zgłosić do losowania tylko jedną osobę.

§ 4. Losowanie, o którym mowa w § 3, przeprowadza:

1) w przypadku wojewódzkiej komisji wyborczej – komisarz wyborczy

wykonujący czynności o charakterze ogólnowojewódzkim;

2) w przypadku powiatowej i gminnej komisji wyborczej – komisarz wyborczy.

§ 5. (uchylony)

§ 6. W skład wojewódzkiej i powiatowej komisji wyborczej oraz komisji

wyborczej w mieście na prawach powiatu wchodzi z urzędu, jako jej przewodniczący,

osoba wskazana przez komisarza wyborczego.

§ 7. Pierwsze posiedzenie:

1) wojewódzkiej komisji wyborczej – zwołuje niezwłocznie po jej powołaniu

komisarz wyborczy wykonujący czynności o charakterze ogólnowojewódzkim;

2) powiatowej i gminnej komisji wyborczej – zwołuje niezwłocznie po jej

powołaniu komisarz wyborczy.

§ 8. (uchylony)

§ 9. Terytorialna komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera ze

swojego składu przewodniczącego i jego zastępcę, z zastrzeżeniem § 6.

§ 10. Skład terytorialnej komisji wyborczej komisarz wyborczy podaje

niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.

§ 11. Państwowa Komisja Wyborcza określa sposób zgłaszania kandydatów na

członków terytorialnych komisji wyborczych, wzór zgłoszenia oraz zasady

22.02.2018

©Telksinoe s. 104/259

powoływania tych komisji, w tym tryb przeprowadzenia losowania, o którym mowa

w § 3.

Art. 179. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w terytorialnej komisji wyborczej

następuje w przypadku:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) o którym mowa w art. 153 § 2;

3) śmierci członka komisji;

4) utraty prawa wybierania;

5) (uchylony)

6) odwołania.

§ 2. Przepis § 1 pkt 4 nie dotyczy członka komisji, o którym mowa

w art. 178 § 6.

§ 3. Właściwy komisarz wyborczy odwołuje członka terytorialnej komisji

wyborczej w przypadku niewykonywania lub nienależytego wykonywania

obowiązków członka komisji.

§ 4. Uzupełnienie składu terytorialnej komisji wyborczej następuje w trybie i na

zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 178 § 10 stosuje się

odpowiednio.

Art. 180. § 1. Do zadań terytorialnej komisji wyborczej należy:

1) rejestrowanie kandydatów na radnych;

2) zarządzanie druku obwieszczeń wyborczych i podanie ich do publicznej

wiadomości w trybie określonym w kodeksie;

3) (uchylony)

4) rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych;

5) ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów do rady i ogłoszenie ich

w trybie określonym w kodeksie;

6) przesłanie wyników głosowania i wyników wyborów komisarzowi wyborczemu;

7) wykonywanie innych czynności określonych w kodeksie lub zleconych przez

komisarza wyborczego.

§ 2. Do zadań gminnej komisji wyborczej należy także rejestrowanie

kandydatów na wójta oraz ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów wójta

oraz ogłoszenie ich w trybie określonym w kodeksie.

22.02.2018

©Telksinoe s. 105/259

Art. 181. (uchylony)

Rozdział 7

Obwodowe komisje wyborcze

Art. 181a. W każdym obwodzie głosowania w wyborach powołuje się

obwodową komisję wyborczą ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

i obwodową komisję wyborczą ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie.

Art. 182. § 1. Obwodową komisję wyborczą powołuje spośród wyborców,

najpóźniej w 21 dniu przed dniem wyborów, komisarz wyborczy, z zastrzeżeniem

przepisów art. 183.

§ 2. W skład każdej obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie i obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników

głosowania w obwodzie powołuje się 9 osób spośród kandydatów zgłoszonych przez

pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby:

1) w liczbie nie mniejszej niż 6 – po jednej osobie zgłoszonej przez każdego

z pełnomocników wyborczych reprezentujących komitety wyborcze utworzone

przez partie polityczne bądź koalicje partii politycznych, z których list

odpowiednio w ostatnich wyborach: wybrano radnych do sejmiku województwa,

z tym że kandydatów można zgłaszać tylko na obszarze województwa, na terenie

którego komitet wyborczy wprowadził w ostatnich wyborach radnych do

sejmiku województwa; albo wybrano posłów do Sejmu; jeżeli liczba takich

komitetów wyborczych jest mniejsza niż 6, prawo wskazania dodatkowej osoby

mają pełnomocnicy komitetów wyborczych, o których mowa w pkt 2,

2) po jednej osobie zgłoszonej przez każdego z pełnomocników wyborczych

reprezentujących pozostałe komitety wyborcze

– z zastrzeżeniem § 7.

§ 2a. (uchylony)

§ 3. W skład obwodowych komisji wyborczych, w obwodach głosowania

utworzonych w zakładach leczniczych, domach pomocy społecznej, zakładach

karnych, aresztach śledczych oraz oddziałach zewnętrznych takich zakładów

i aresztów powołuje się 6 osób spośród kandydatów zgłoszonych przez

pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby.

22.02.2018

©Telksinoe s. 106/259

§ 4. Osoba będąca kandydatem na członka obwodowej komisji wyborczej może

zostać zgłoszona do komisji na obszarze województwa, w którym stale zamieszkuje.

§ 5. Zgłoszenia w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach Prezydenta

Rzeczypospolitej oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej

Polskiej dokonuje się najpóźniej w 23 dniu przed dniem wyborów. Zgłoszenia

w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz

w wyborach wójtów dokonuje się najpóźniej w 30 dniu przed dniem wyborów.

§ 6. Zgłoszenie do składu obwodowej komisji wyborczej następuje po uzyskaniu

zgody osoby, której ma dotyczyć.

§ 7. Gdyby liczba członków komisji powołanych na podstawie § 2:

1) okazała się mniejsza niż 9 – pozostałych kandydatów do składu komisji wyłania

się w drodze publicznego losowania spośród osób zgłoszonych przez wszystkich

pełnomocników wyborczych; każdy z nich może zgłosić do losowania tyle osób,

ile brakuje do liczby 9;

2) miała być większa niż 9 – kandydatów do składu komisji, w liczbie stanowiącej

różnicę między liczbą 9 a liczbą członków powoływanych na podstawie

§ 2 pkt 1, wyłania się w drodze publicznego losowania spośród osób

zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych, o których mowa w § 2 pkt 2;

każdy z nich może zgłosić do losowania tylko jedną osobę.

§ 8. Losowanie, o którym mowa w § 7, przeprowadza komisarz wyborczy.

§ 8a. W przypadku niedokonania zgłoszenia kandydatów do składu komisji,

w sytuacji, o której mowa w § 7 pkt 1, minimalny skład liczbowy obwodowej komisji

wyborczej wynosi 5 członków. Jeżeli pomimo zgłoszenia, o którym mowa w zdaniu

pierwszym, liczba kandydatów zgłoszonych w trybie, o którym mowa w § 7 pkt 1, jest

mniejsza niż minimalny skład liczbowy obwodowej komisji wyborczej uzupełnienia

jej składu dokonuje komisarz wyborczy. Przepis § 6 stosuje się odpowiednio.

§ 9. Pierwsze posiedzenie obwodowej komisji wyborczej zwołuje niezwłocznie

po jej powołaniu komisarz wyborczy.

§ 10. Obwodowa komisja wyborcza na pierwszym posiedzeniu wybiera spośród

siebie przewodniczącego i jego zastępcę. Skład komisji podaje się niezwłocznie do

publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.

§ 11. Państwowa Komisja Wyborcza określa sposób zgłaszania kandydatów na

członków obwodowych komisji wyborczych, wzór zgłoszenia oraz zasady

22.02.2018

©Telksinoe s. 107/259

powoływania tych komisji, w tym tryb przeprowadzenia losowania, o którym mowa

w § 7.

Art. 183. § 1. Obwodowe komisje wyborcze w obwodach głosowania

utworzonych za granicą powołują konsulowie spośród wyborców zamieszkałych na

obszarze właściwości terytorialnej konsula. Przepisy art. 182 § 5–10 stosuje się

odpowiednio.

§ 2. W skład obwodowych komisji wyborczych w obwodach głosowania

utworzonych za granicą powołuje się:

1) od 4 do 8 osób spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników

wyborczych lub upoważnione przez nich osoby;

2) jedną osobę wskazaną przez konsula.

§ 3. Konsul, jeżeli wymaga tego zachowanie sprawności przebiegu głosowania,

może uzupełnić skład liczbowy obwodowej komisji wyborczej spośród wyborców

zamieszkałych na obszarze właściwości terytorialnej konsula, z tym że liczba

członków komisji nie może przekroczyć dopuszczalnego składu komisji, o którym

mowa w § 2. Przepis art. 182 § 6 stosuje się odpowiednio.

§ 4. Obwodowe komisje wyborcze w obwodach głosowania utworzonych na

polskich statkach morskich powołują spośród wyborców kapitanowie tych statków.

Przepisy art. 182 § 3 i 5–10 stosuje się odpowiednio.

§ 5. Państwowa Komisja Wyborcza określa, po porozumieniu odpowiednio

z ministrem właściwym do spraw zagranicznych oraz ministrem właściwym do spraw

gospodarki morskiej, tryb i termin powołania komisji, o których mowa w § 1 i 4.

Art. 184. § 1. Wygaśnięcie członkostwa w obwodowej komisji wyborczej

następuje w przypadku:

1) zrzeczenia się członkostwa;

2) o którym mowa w art. 153 § 2;

2a) wyrażenia zgody na kandydowanie w wyborach przez osobę będącą w stosunku

do członka komisji małżonkiem, wstępnym, zstępnym, rodzeństwem,

małżonkiem zstępnego lub przysposobionego albo pozostającą z nim w stosunku

przysposobienia;

3) śmierci członka komisji;

4) utraty prawa wybierania;

22.02.2018

©Telksinoe s. 108/259

5) niespełniania warunku, o którym mowa w art. 182 § 4;

6) odwołania.

§ 2. Komisarz wyborczy odwołuje członka obwodowej komisji wyborczej

w przypadku nieuczestniczenia w pracach komisji bez usprawiedliwienia lub

podejmowania działań sprzecznych z prawem.

§ 3. (uchylony)

§ 4. Uzupełnienie składu obwodowej komisji wyborczej następuje w trybie i na

zasadach określonych w przepisach o jej powołaniu. Przepis art. 182 § 10 zdanie

drugie stosuje się odpowiednio.

Art. 185. § 1. Do zadań obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia

głosowania w obwodzie należy:

1) przeprowadzenie głosowania w obwodzie;

2) czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu

i czasie głosowania.

§ 2. Do zadań obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie należy:

1) ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej

wiadomości;

2) przesłanie wyników głosowania do właściwej komisji wyborczej.

Art. 186. § 1. Lokale obwodowych komisji wyborczych, o których mowa

w art. 16 § 1 pkt 3, zapewnia wójt, z tym że w każdej gminie co najmniej 1/2 lokali

obwodowych komisji wyborczych powinna być dostosowana do potrzeb wyborców

niepełnosprawnych.

§ 2. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania

przestrzennego oraz mieszkalnictwa, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do

spraw zabezpieczenia społecznego oraz Państwowej Komisji Wyborczej, określi,

w drodze rozporządzenia, warunki techniczne, jakim powinien odpowiadać lokal

obwodowej komisji wyborczej, tak aby został dostosowany do potrzeb wyborców

niepełnosprawnych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 109/259

Rozdział 8

Krajowe Biuro Wyborcze

Art. 187. § 1. Krajowe Biuro Wyborcze zapewnia obsługę Państwowej Komisji

Wyborczej, komisarzy wyborczych, Korpusu Urzędników Wyborczych oraz innych

organów wyborczych w zakresie określonym w kodeksie oraz innych ustawach,

z zastrzeżeniem art. 191g.

§ 2. Do zadań Krajowego Biura Wyborczego należy zapewnienie warunków

organizacyjno-administracyjnych, finansowych i technicznych, związanych

z organizacją i przeprowadzaniem wyborów i referendów w zakresie określonym

w kodeksie oraz innych ustawach.

§ 3. Krajowe Biuro Wyborcze wykonuje również inne zadania wynikające

z kodeksu oraz innych ustaw.

Art. 188. § 1. Pracą Krajowego Biura Wyborczego kieruje Szef Krajowego

Biura Wyborczego.

§ 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest kierownikiem urzędu w rozumieniu

przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych

(Dz. U. z 2016 r. poz. 1511).

§ 3. Jednostkami organizacyjnymi Krajowego Biura Wyborczego są:

1) zespoły;

2) delegatury.

§ 4. Organizację Krajowego Biura Wyborczego oraz zakres działania

i właściwość terytorialną jednostek organizacyjnych Krajowego Biura Wyborczego

określa statut nadany przez Państwową Komisję Wyborczą na wniosek Szefa

Krajowego Biura Wyborczego. Statut Krajowego Biura Wyborczego ogłasza się

w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

§ 5. Szef i pracownicy Krajowego Biura Wyborczego nie mogą należeć do partii

politycznych ani prowadzić działalności politycznej. Szefem Krajowego Biura

Wyborczego nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

§ 6. Szef Krajowego Biura Wyborczego na podstawie statutu określi, w drodze

zarządzenia, szczegółową organizację wewnętrzną jednostek organizacyjnych

Krajowego Biura Wyborczego oraz ich właściwość rzeczową.

22.02.2018

©Telksinoe s. 110/259

Art. 189. § 1. Krajowe Biuro Wyborcze współdziała z właściwymi organami

administracji rządowej oraz jednostkami samorządu terytorialnego w celu realizacji

zadań związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów.

§ 2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii

Szefa Krajowego Biura Wyborczego, określi, w drodze rozporządzenia, zasady

współdziałania terenowych organów administracji rządowej z Krajowym Biurem

Wyborczym w zakresie, o którym mowa w § 1, biorąc pod uwagę potrzeby

zapewnienia sprawnej organizacji wyborów i referendów.

§ 3. Zasady współdziałania organów jednostek samorządu terytorialnego

z Krajowym Biurem Wyborczym określają przepisy art. 156 § 1, 2 i 4.

Art. 190. § 1. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest organem wykonawczym

Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest powoływany przez Państwową

Komisję Wyborczą spośród trzech kandydatów przedstawionych przez ministra

właściwego do spraw wewnętrznych, we wniosku złożonym po zasięgnięciu opinii

Szefa Kancelarii Sejmu, Szefa Kancelarii Senatu oraz Szefa Kancelarii Prezydenta.

§ 2a. W przypadku uzasadnionych zastrzeżeń do kandydatów, o których mowa

w § 2, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie informuje o tym ministra

właściwego do spraw wewnętrznych, który wskazuje nowych kandydatów w liczbie

dwóch w trybie określonym w § 2.

§ 2b. Szef Krajowego Biura Wyborczego jest powoływany na okres 7 lat.

§ 2c. Przed upływem okresu, o którym mowa w § 2b, Szef Krajowego Biura

Wyborczego może zostać odwołany przez Państwową Komisję Wyborczą

w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych.

§ 3. Do Szefa Krajowego Biura Wyborczego stosuje się przepisy dotyczące osób

zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Wynagrodzenie Szefa Krajowego

Biura Wyborczego odpowiada wysokości wynagrodzenia sekretarza stanu.

Art. 191. § 1. Szef Krajowego Biura Wyborczego dysponuje wyodrębnionymi

w budżecie państwa w części dotyczącej Krajowego Biura Wyborczego środkami

finansowymi.

§ 2. Ze środków finansowych, o których mowa w § 1, są pokrywane wydatki

związane z bieżącą działalnością Państwowej Komisji Wyborczej i innych stałych

22.02.2018

©Telksinoe s. 111/259

organów wyborczych oraz Krajowego Biura Wyborczego, a także dotacje na stałe

zadania związane z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów,

zlecone jednostkom samorządu terytorialnego.

§ 3. Szef Krajowego Biura Wyborczego dysponuje, w zakresie określonym

ustawami, środkami finansowymi rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na

wydatki związane z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów.

§ 4. Dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego na wykonywanie zadań

związanych z organizacją i przeprowadzaniem wyborów oraz referendów

przekazywane są tym jednostkom przez Szefa Krajowego Biura Wyborczego lub

działających z jego upoważnienia dyrektorów jednostek organizacyjnych Biura.

Rozdział 9

Urzędnicy wyborczy

Art. 191a. § 1. W każdej gminie działają urzędnicy wyborczy powoływani przez

Szefa Krajowego Biura Wyborczego.

§ 2. Urzędnicy wyborczy tworzą Korpus Urzędników Wyborczych.

Art. 191b. § 1. Urzędnikiem wyborczym nie może być osoba kandydująca

w wyborach w okręgu, w skład którego wchodzi gmina właściwa dla obszaru

działania urzędnika wyborczego, komisarz wyborczy, pełnomocnik wyborczy,

pełnomocnik finansowy, mąż zaufania lub członek komisji wyborczej. Urzędnik

wyborczy nie może wykonywać swojej funkcji w gminie, na obszarze której ma

miejsce zatrudnienia.

§ 2. Urzędnikiem wyborczym nie może być osoba ujęta w stałym rejestrze

wyborców objętym zakresem działania tego urzędnika. Zakaz, o którym mowa

w zdaniu pierwszym, nie dotyczy miast na prawach powiatu.

§ 3. Urzędnik wyborczy nie może należeć do partii politycznych ani prowadzić

działalności publicznej niedającej się pogodzić z pełnioną funkcją.

§ 4. Urzędnikiem wyborczym nie może być osoba skazana prawomocnym

wyrokiem za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne

przestępstwo skarbowe.

Art. 191c. § 1. Urzędników wyborczych powołuje się dla obszaru danej gminy

w liczbie niezbędnej do zapewnienia prawidłowego i sprawnego funkcjonowania

obwodowych komisji wyborczych, na okres 6 lat, spośród pracowników urzędów

22.02.2018

©Telksinoe s. 112/259

obsługujących: organy administracji rządowej, samorządowej lub

jednostek im podległych lub przez nie nadzorowanych, posiadających wykształcenie

wyższe.

§ 2. Urzędnicy wyborczy wykonują zadania od dnia zarządzenia właściwych

wyborów do dnia rozstrzygnięcia protestów wyborczych oraz w innych sytuacjach,

gdy jest to konieczne.

§ 3. Wykaz urzędników wyborczych działających na obszarze danej gminy

podaje się niezwłocznie do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.

§ 4. Państwowa Komisja Wyborcza określi w drodze uchwały liczbę, tryb

i warunki powoływania urzędników wyborczych biorąc pod uwagę konieczność

zapewnienia prawidłowego i sprawnego przygotowania, przebiegu wyborów oraz

funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych.

Art. 191d. § 1. Funkcja urzędnika wyborczego wygasa w przypadku:

1) zrzeczenia się funkcji;

2) śmierci;

3) podpisania zgody na zgłoszenie do komisji wyborczej, kandydowanie

w wyborach w okręgu, w skład którego wchodzi gmina właściwa dla jego

obszaru działania bądź objęcia funkcji pełnomocnika, komisarza wyborczego,

męża zaufania;

4) o którym mowa w art. 191b § 1 zdanie drugie, § 2 zdanie pierwsze, § 3 i 4;

5) odwołania.

§ 2. Szef Krajowego Biura Wyborczego odwołuje urzędników wyborczych

przed upływem kadencji w przypadku niewykonywania lub nienależytego

wykonywania obowiązków.

Art. 191e. § 1. Do zadań urzędników wyborczych należy zapewnienie

sprawnego funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych, w szczególności:

1) przygotowanie i nadzór pod kierownictwem komisarza wyborczego nad

przebiegiem wyborów w obwodowych komisjach wyborczych;

2) tworzenie i aktualizowanie systemu szkoleń dla członków obwodowych komisji

wyborczych;

3) organizowanie i prowadzenie szkoleń dla członków obwodowych komisji

wyborczych;

22.02.2018

©Telksinoe s. 113/259

4) dostarczenie kart do głosowania właściwym komisjom wyborczym;

5) sprawowanie nadzoru nad zapewnieniem warunków pracy obwodowych komisji

wyborczych, w szczególności w zakresie wymogów określonych w art. 41a § 1

i art. 52 § 7 i 7a;

6) wykonywanie innych czynności zleconych przez Państwową Komisję

Wyborczą, komisarza wyborczego.

§ 2. W celu realizacji zadań, o których mowa w § 1, urzędnicy wyborczy

współdziałają z organami wyborczymi, o których mowa w art. 152, oraz innymi

podmiotami.

§ 3. Pracodawca obowiązany jest zwolnić urzędnika wyborczego od pracy

zawodowej w celu umożliwienia mu wykonywania zadań, o których mowa w § 1.

Urzędnikom wyborczym za realizację zadań, o których mowa w § 1, przysługuje

wynagrodzenie proporcjonalne do czasu ich realizacji, przy założeniu że wysokość

wynagrodzenia za miesiąc pracy ustalana jest na podstawie kwoty bazowej

przyjmowanej do ustalenia wynagrodzenia osób zajmujących kierownicze stanowiska

państwowe, z zastosowaniem mnożnika 2,5.

§ 4. Do urzędników wyborczych stosuje się odpowiednio przepisy art. 154 § 6.

Art. 191f. Państwowa Komisja Wyborcza określi w drodze uchwały

szczegółowy zakres zadań, o których mowa w art. 191e § 1, sposób ich realizacji oraz

zasady wynagradzania za ich realizację, a także zasady zwolnienia od pracy

zawodowej na czas wykonywania obowiązków urzędnika wyborczego, biorąc pod

uwagę konieczność zapewnienia sprawnego i prawidłowego przygotowania,

przebiegu wyborów oraz funkcjonowania obwodowych komisji wyborczych.

Art. 191g. W celu zapewnienia obsługi, o której mowa w art. 187 § 1, oraz

warunków pracy umożliwiających prawidłowe wykonywanie zadań przez urzędników

wyborczych, Szef Krajowego Biura Wyborczego zawiera z właściwym miejscowo

wójtem porozumienie, określające w szczególności warunki organizacyjno-

-administracyjne, techniczne oraz zasady pokrywania kosztów z tym związanych.

Art. 191h. Urzędnicy wyborczy mają obowiązek doskonalenia zawodowego

poprzez uczestnictwo w szkoleniach dotyczących organizacji wyborów oraz prawa

wyborczego. Szczegółowy zakres przedmiotowy oraz częstotliwość szkoleń określi

dla urzędników wyborczych – właściwy miejscowo komisarz wyborczy. W przypadku

22.02.2018

©Telksinoe s. 114/259

istotnej zmiany przepisów prawa mającej wpływ na organizację i przebieg wyborów

Państwowa Komisja Wyborcza zarządzi powszechny obowiązek szkoleń, o którym

mowa w zdaniu pierwszym.

DZIAŁ III

Wybory do Sejmu

Rozdział 1

Zasady ogólne

Art. 192. Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie

i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.

Art. 193. § 1. Do Sejmu wybiera się 460 posłów z list kandydatów na posłów

w wielomandatowych okręgach wyborczych.

§ 2. Nie można kandydować równocześnie do Sejmu i do Senatu.

Art. 194. § 1. Wybory do Sejmu zarządza Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze

postanowienia, nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji

Sejmu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni

przed upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu. Postanowienie Prezydenta

Rzeczypospolitej podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji

Publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej

w 5 dniu od dnia zarządzenia wyborów.

§ 2. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, Prezydent Rzeczypospolitej, po

zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa dni, w których upływają

terminy wykonania czynności wyborczych przewidzianych w kodeksie (kalendarz

wyborczy).

Art. 195. § 1. W razie skrócenia kadencji Sejmu na mocy jego uchwały lub na

mocy postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Prezydent zarządza wybory,

wyznaczając ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia

wejścia w życie uchwały Sejmu o skróceniu swojej kadencji lub od dnia ogłoszenia

postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej o skróceniu kadencji Sejmu.

Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu wyborów podaje się do

publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej i ogłasza w Dzienniku

22.02.2018

©Telksinoe s. 115/259

Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia jego podpisania. Przepis

art. 194 § 2 stosuje się odpowiednio.

§ 2. Wybory, o których mowa w § 1, przeprowadza się w trybie i na zasadach

określonych w kodeksie, z tym że:

1) ustalone w kodeksie następujące terminy wykonania czynności wyborczych

ulegają skróceniu:

a) w art. 13 § 2 oraz art. 170 § 2 – do 38 dnia przed dniem wyborów,

b) w art. 170 § 3, art. 204 § 2, 4 i 6 – do 35 dnia przed dniem wyborów,

c) w art. 202 § 3 – do 40 dnia przed dniem wyborów,

d) w art. 210 § 3 oraz art. 211 § 1 – do 25 dnia przed dniem wyborów;

2) terminy przewidziane w art. 218 § 2 na wnoszenie i rozpatrywanie odwołań

skraca się do 2 dni;

3) losowania jednolitych numerów dla list komitetów wyborczych, o których mowa

w art. 219 § 1 i art. 220 § 1, przeprowadza się jedynie dla list komitetów

wyborczych, które w poprzednich wyborach nie zarejestrowały list kandydatów.

Komitety, które uczestniczyły w poprzednich wyborach i w obecnych

zarejestrowały swoje listy, zachowują numery wówczas im przyznane.

Art. 196. § 1. W podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się

wyłącznie listy kandydatów na posłów tych komitetów wyborczych, których listy

otrzymały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów w skali kraju.

§ 2. Listy kandydatów na posłów koalicyjnych komitetów wyborczych

uwzględnia się w podziale mandatów w okręgach wyborczych, jeżeli ich listy

otrzymały co najmniej 8% ważnie oddanych głosów w skali kraju.

Art. 197. § 1. Komitety wyborcze utworzone przez wyborców zrzeszonych

w zarejestrowanych organizacjach mniejszości narodowych mogą korzystać ze

zwolnienia list tych komitetów z warunku, o którym mowa w art. 196 § 1, jeżeli złożą

Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenie w tej sprawie najpóźniej w 5 dniu

przed dniem wyborów. Wraz z oświadczeniem, o którym mowa w zdaniu pierwszym,

komitet jest obowiązany przedłożyć dokument właściwego organu statutowego

organizacji mniejszości narodowej potwierdzający utworzenie komitetu przez

wyborców będących członkami tej organizacji.

22.02.2018

©Telksinoe s. 116/259

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza potwierdza niezwłocznie otrzymanie

oświadczenia, o którym mowa w § 1. Potwierdzenie oświadczenia jest wiążące.

Art. 198. Jeżeli warunku określonego w art. 196 § 1 lub 2 nie spełnią listy

kandydatów na posłów żadnego komitetu wyborczego bądź któryś z wymienionych

warunków spełniony zostanie przez listy kandydatów tylko jednego komitetu

wyborczego, w podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się listy

kandydatów komitetów wyborczych, które otrzymały co najmniej 3% ważnie

oddanych głosów w skali kraju. Listy koalicyjnych komitetów wyborczych

uwzględnia się, jeżeli otrzymały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów w skali

kraju.

Art. 199. § 1. W wyborach do Sejmu komitety wyborcze mogą wydatkować na

agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami, ustalonymi w następujący

sposób:

1) wysokość limitu wyznaczona jest kwotą 82 groszy przypadającą na każdego

wyborcę w kraju ujętego w rejestrze wyborców;

2) limit wydatków dla danego komitetu oblicza się według wzoru:

L = (w × k × m)/460,

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

L– limit wydatków,

w– liczbę wyborców w kraju ujętych w rejestrach wyborców,

k– kwotę przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego w rejestrze

wyborców, o której mowa w pkt 1,

m– łączną liczbę posłów wybieranych we wszystkich okręgach wyborczych,

w których komitet zarejestrował listy kandydatów.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarządzenia

wyborów do Sejmu, ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” i zamieszcza w Biuletynie Informacji

Publicznej liczbę wyborców ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju

według stanu na koniec kwartału poprzedzającego dzień ogłoszenia postanowienia

o zarządzeniu wyborów do Sejmu.

Art. 200. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze

rozporządzenia, podwyższy kwotę, o której mowa w art. 199 § 1 pkt 1, w przypadku

22.02.2018

©Telksinoe s. 117/259

wzrostu wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5%,

w stopniu odpowiadającym wzrostowi tych cen.

§ 2. Wskaźnik wzrostu cen, o którym mowa w § 1, ustala się na podstawie

komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ogłaszanego w Dzienniku

Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 20 dnia pierwszego

miesiąca każdego kwartału.

Rozdział 2

Okręgi wyborcze

Art. 201. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu tworzy się

wielomandatowe okręgi wyborcze, zwane dalej „okręgami wyborczymi”.

§ 2. W okręgu wyborczym wybiera się co najmniej 7 posłów.

§ 3. Okręg wyborczy obejmuje obszar województwa lub jego część. Granice

okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic wchodzących w jego skład powiatów

i miast na prawach powiatu.

Art. 202. § 1. Ustalenia liczby posłów wybieranych w poszczególnych okręgach

wyborczych oraz podziału województw na okręgi wyborcze dokonuje się według

jednolitej normy przedstawicielstwa, obliczonej przez podzielenie liczby

mieszkańców kraju przez ogólną liczbę posłów wybieranych w okręgach wyborczych,

z uwzględnieniem przepisów art. 201 i następujących zasad:

1) ułamki liczby mandatów posłów wybieranych w okręgach wyborczych równe

lub większe od 1/2, jakie wynikną z zastosowania jednolitej normy

przedstawicielstwa, zaokrągla się w górę do liczby całkowitej;

2) jeżeli w wyniku postępowania, o którym mowa w pkt 1, liczba posłów

wybieranych w okręgach wyborczych przewyższa liczbę wynikającą z przepisu

art. 193, mandaty nadwyżkowe odejmuje się w tych okręgach wyborczych,

w których norma przedstawicielstwa obliczona dla okręgu wyborczego jest

najmniejsza. W przypadku gdy liczba posłów jest mniejsza od wynikającej

z przepisu art. 193, dodatkowe mandaty przydziela się tym okręgom wyborczym,

w których norma przedstawicielstwa obliczona dla okręgu wyborczego jest

największa.

22.02.2018

©Telksinoe s. 118/259

§ 2. Podział na okręgi wyborcze, ich numery i granice oraz liczbę posłów

wybieranych w każdym okręgu, a także siedziby okręgowych komisji wyborczych

określa załącznik nr 1 do kodeksu.

§ 3. Informację o okręgu wyborczym podaje się do wiadomości wyborcom

danego okręgu wyborczego w formie obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej

najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów. Druk i rozplakatowanie obwieszczeń

zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.

Art. 203. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada Sejmowi wnioski

w sprawie zmiany granic okręgów wyborczych i liczby posłów w nich wybieranych,

jeżeli konieczność taka wynika ze zmian w zasadniczym podziale terytorialnym

państwa lub ze zmiany liczby mieszkańców w okręgu wyborczym lub w kraju.

§ 2. Dokonywanie zmian granic powiatów pociągających za sobą zmiany granic

okręgów wyborczych jest niedopuszczalne w okresie 12 miesięcy poprzedzających

upływ kadencji Sejmu, jak i w okresie od zarządzenia wyborów w razie skrócenia

kadencji Sejmu aż do dnia stwierdzenia ważności wyborów.

§ 3. Sejm dokonuje, z zastrzeżeniem § 5, zmian w podziale na okręgi wyborcze

z przyczyn, o których mowa w § 1, nie później niż na 3 miesiące przed dniem,

w którym upływa termin zarządzenia wyborów do Sejmu.

§ 4. Ustalenie liczby mieszkańców, o której mowa w § 1, następuje na podstawie

danych według stanu na koniec trzeciego kwartału roku poprzedzającego rok

w którym upływa kadencja Sejmu, przekazanych przez wójtów w trybie określonym

w przepisach wydanych na podstawie art. 165 § 3.

§ 5. W razie skrócenia kadencji Sejmu zmian w podziale na okręgi wyborcze nie

dokonuje się.

Rozdział 3

Zgłaszanie kandydatów na posłów

Art. 204. § 1. Prawo zgłaszania kandydatów na posłów przysługuje:

1) komitetowi wyborczemu partii politycznej;

2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;

3) komitetowi wyborczemu wyborców.

22.02.2018

©Telksinoe s. 119/259

§ 2. Komitet wyborczy partii politycznej obowiązany jest zawiadomić

Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia

postanowienia o zarządzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów.

§ 3. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 2, załącza się:

1) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego

o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego –

również o spełnieniu przez niego wymogów, o których mowa w art. 127 § 2 i 3;

2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych;

3) wyciąg ze statutu partii politycznej wskazujący, który organ jest upoważniony

do jej reprezentowania na zewnątrz;

4) fakultatywnie symbol graficzny komitetu wyborczego w formie papierowej oraz

elektronicznej.

§ 4. Koalicyjny komitet wyborczy może być utworzony w okresie od dnia

ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów do 50 dnia przed dniem wyborów.

Pełnomocnik wyborczy zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą do 50 dnia przed

dniem wyborów o utworzeniu komitetu wyborczego.

§ 5. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 4, załącza się:

1) umowę o zawiązaniu koalicji wyborczej, wraz z następującymi danymi:

imionami, nazwiskami, adresami zamieszkania i numerami ewidencyjnymi

PESEL osób wchodzących w skład komitetu wyborczego;

2) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego

o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego –

również o spełnieniu przez niego wymogów, o których mowa w art. 127 § 2 i 3;

3) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, partii politycznych

tworzących koalicję wyborczą;

4) wyciągi ze statutów partii politycznych tworzących koalicję wyborczą

wskazujące, który organ partii jest upoważniony do jej reprezentowania na

zewnątrz;

5) fakultatywnie symbol graficzny komitetu wyborczego w formie papierowej oraz

elektronicznej.

§ 6. Po zebraniu co najmniej 1000 podpisów obywateli mających prawo

wybierania do Sejmu, popierających utworzenie komitetu wyborczego wyborców,

22.02.2018

©Telksinoe s. 120/259

pełnomocnik wyborczy zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu

komitetu. Zawiadomienie może być dokonane do 50 dnia przed dniem wyborów.

§ 7. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 6, załącza się:

1) oświadczenie o utworzeniu komitetu wyborczego;

2) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego

o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego –

również o spełnieniu przez niego wymogów, o których mowa w art. 127 § 2 i 3;

3) wykaz co najmniej 1000 obywateli, o których mowa w § 6, zawierający ich

imiona, nazwiska, adresy zamieszkania oraz numery ewidencyjne PESEL,

a także własnoręcznie złożone podpisy obywateli;

4) fakultatywnie symbol graficzny komitetu wyborczego w formie papierowej oraz

elektronicznej.

Art. 205. § 1. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do

Sądu Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie

przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Skargę wnosi się

w terminie 2 dni od daty doręczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia

o odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.

§ 2. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę w składzie 3 sędziów, w postępowaniu

nieprocesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od

orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza się

pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli Sąd

Najwyższy uzna skargę pełnomocnika wyborczego za zasadną, Państwowa Komisja

Wyborcza niezwłocznie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu

wyborczego.

Art. 206. Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy mają

obowiązek wydać potwierdzenie nadania numeru NIP oraz decyzję o nadaniu numeru

REGON, najpóźniej do końca drugiego dnia roboczego następującego po dniu

zgłoszenia wniosku o nadanie numeru.

Art. 207. Państwowa Komisja Wyborcza informację o utworzonych komitetach

wyborczych ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor

Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 121/259

Art. 208. § 1. Komitet wyborczy może zgłosić w każdym okręgu wyborczym

jedną listę kandydatów na posłów.

§ 2. Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym i tylko z jednej

listy kandydatów.

§ 3. Partie polityczne, które wchodzą w skład koalicji wyborczej, nie mogą

zgłaszać list kandydatów samodzielnie.

Art. 209. § 1. Wyborca może udzielić pisemnego poparcia więcej niż jednej

liście kandydatów. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutków prawnych.

§ 2.Wyborca udzielający poparcia liście kandydatów składa podpis obok

czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru

ewidencyjnego PESEL.

§ 3.Wykaz podpisów musi zawierać na każdej stronie nazwę komitetu

wyborczego zgłaszającego listę, numer okręgu wyborczego, w którym lista jest

zgłaszana, oraz adnotację:

„Udzielam poparcia liście kandydatów na posłów zgłaszanej przez

................ (nazwa komitetu wyborczego) w okręgu wyborczym ............

(numer okręgu) w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

zarządzonych na ............... (dzień, miesiąc, rok).”.

Art. 210. § 1. Lista kandydatów powinna być poparta, w sposób, o którym mowa

w art. 209 § 2 i 3, podpisami co najmniej 5000 wyborców stale zamieszkałych

w danym okręgu wyborczym.

§ 2. Komitet wyborczy, który z zachowaniem wymogów określonych w § 1,

zgłosił listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów wyborczych, uprawniony

jest do zgłoszenia dalszych list bez poparcia zgłoszenia podpisami wyborców.

Zgłoszenia list kandydatów przez komitety wyborcze bez zachowania wymogu,

o którym mowa w § 1 uznaje się za skuteczne, jeżeli listy kandydatów zgłoszone

z zachowaniem wymogów określonych w § 1 zostaną zarejestrowane co najmniej

w połowie okręgów wyborczych.

§ 3. Okręgowe komisje wyborcze informują niezwłocznie Państwową Komisję

Wyborczą o zarejestrowanych listach kandydatów. Państwowa Komisja Wyborcza

informuje niezwłocznie okręgowe komisje wyborcze o komitetach wyborczych, które

zarejestrowały listy co najmniej w połowie okręgów wyborczych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 122/259

Art. 211. § 1. Listę kandydatów zgłasza się do okręgowej komisji wyborczej

najpóźniej do godziny 2400 w 40 dniu przed dniem wyborów.

§ 2. Liczba kandydatów na liście nie może być mniejsza niż liczba posłów

wybieranych w danym okręgu wyborczym i większa niż dwukrotność liczby posłów

wybieranych w danym okręgu wyborczym.

§ 3. Na liście kandydatów:

1) liczba kandydatów – kobiet nie może być mniejsza niż 35% liczby wszystkich

kandydatów na liście;

2) liczba kandydatów – mężczyzn nie może być mniejsza niż 35% liczby

wszystkich kandydatów na liście.

§ 4. Zgłoszenia listy kandydatów dokonuje osobiście, na piśmie, pełnomocnik

wyborczy lub upoważniona przez niego osoba, zwani dalej „osobą zgłaszającą listę”.

W razie zgłoszenia listy przez upoważnioną przez pełnomocnika osobę do zgłoszenia

dołącza się dokument stwierdzający udzielenie upoważnienia, ze wskazaniem zakresu

udzielonego upoważnienia, oraz dane upoważnionej przez pełnomocnika osoby: imię

(imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL.

Art. 212. § 1. Zgłoszenie listy kandydatów powinno zawierać nazwisko, imię

(imiona), zawód i miejsce zamieszkania każdego z kandydatów. Nazwiska

kandydatów umieszcza się na liście w kolejności ustalonej przez komitet wyborczy.

§ 2. Kandydata oznacza się nazwą lub skrótem nazwy tej partii politycznej, której

jest członkiem (nie więcej niż 45 znaków drukarskich, wliczając spacje).

§ 3. Osoba zgłaszająca listę może wnosić o oznaczenie kandydata, który nie

należy do żadnej partii politycznej, tylko jedną nazwą lub skrótem nazwy partii

popierającej danego kandydata; przepis § 2 stosuje się odpowiednio. Fakt poparcia

kandydata powinien być potwierdzony pisemnie przez właściwy statutowy organ

partii. Wniosek wraz z potwierdzeniem składa się ze zgłoszeniem listy.

§ 4. W zgłoszeniu osoba zgłaszająca listę wskazuje sposób oznaczenia listy na

urzędowych obwieszczeniach oraz na karcie do głosowania. Oznaczeniem może być

nazwa lub skrót nazwy komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 86 § 3 pkt 1,

art. 87 § 6 pkt 1 i art. 89 § 5 pkt 1. Oznaczenie może składać się z nie więcej niż

45 znaków drukarskich, wliczając spacje.

§ 5. Do zgłoszenia każdej listy należy dołączyć:

22.02.2018

©Telksinoe s. 123/259

1) oświadczenie o liczbie podpisów wyborców popierających listę wraz

z wykazem podpisów wyborców popierających listę bądź oświadczenie

o skorzystaniu z uprawnienia, o którym mowa w art. 210 § 2;

2) pisemną zgodę kandydata na kandydowanie z danej listy kandydatów. Zgoda

kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawierać dane: imię (imiona),

nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres

zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL kandydata, a także

wskazanie jego przynależności do partii politycznej; zgodę na kandydowanie

kandydat opatruje datą i własnoręcznym podpisem;

3) w stosunku do każdego kandydata urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972 r.

oświadczenie, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października

2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa

państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów albo informację, o której

mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy;

4) pisemne oświadczenie kandydata o posiadaniu prawa wybieralności.

§ 6. Po dokonaniu zgłoszenia uzupełnianie listy o nazwiska kandydatów lub

zmiany kandydatów albo ich kolejności na liście bądź też zmiana oznaczenia,

o którym mowa w § 3, są niedopuszczalne.

Art. 213. § 1. Okręgowa komisja wyborcza, przyjmując zgłoszenie listy

kandydatów, bada, w obecności osoby zgłaszającej listę, czy spełnia ono wymogi,

o których mowa w art. 211 § 2 i 3 oraz art. 212, i wydaje osobie zgłaszającej listę

pisemne potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia. Wzór potwierdzenia określi Państwowa

Komisja Wyborcza.

§ 2. Arkusze wykazu podpisów komisja numeruje i opatruje każdy arkusz swoją

pieczęcią.

§ 3. Po sprawdzeniu prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów

przyjęte arkusze wykazu podpisów komisja przechowuje w zapieczętowanych

pakietach. Udostępnienie i rozpieczętowanie pakietów może nastąpić wyłącznie na

potrzeby postępowania przed sądami i organami prokuratury, w obecności członka

okręgowej komisji wyborczej; o terminie czynności zawiadamia się niezwłocznie

osobę zgłaszającą listę.

22.02.2018

©Telksinoe s. 124/259

Art. 214. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie po przyjęciu zgłoszenia

listy kandydatów występuje do Ministra Sprawiedliwości z zapytaniem o udzielenie

informacji z Krajowego Rejestru Karnego o kandydatach z tej listy.

Art. 215. § 1. Okręgowa komisja wyborcza rejestruje listę kandydatów

zgłoszoną zgodnie z przepisami kodeksu, sporządzając protokół rejestracji. Po jednym

egzemplarzu protokołu doręcza się osobie zgłaszającej listę oraz przesyła Państwowej

Komisji Wyborczej wraz z oświadczeniami kandydatów na posłów lub informacjami,

o których mowa w art. 212 § 5 pkt 3.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezwłocznie oświadczenia lub

informacje, o których mowa w art. 212 § 5 pkt 3, do Biura Lustracyjnego Instytutu

Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

§ 3. Jeżeli zgłoszenie ma wady inne niż brak wymaganej liczby prawidłowo

złożonych podpisów wyborców, komisja wzywa osobę zgłaszającą listę do ich

usunięcia w terminie 3 dni. W przypadku nieusunięcia wady w terminie komisja

postanawia o odmowie rejestracji listy w całości lub co do poszczególnych

kandydatów. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niektórych kandydatów

listę, z zastrzeżeniem przepisu art. 211 § 2, rejestruje się w zakresie nieobjętym

odmową.

§ 4. Okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata,

jeżeli kandydat nie posiada prawa wybieralności; przepis § 3 zdanie trzecie stosuje się.

§ 5. Jeżeli wada zgłoszenia polega na niespełnieniu wymogu, o którym mowa

w art. 211 § 3, komisja wzywa osobę zgłaszającą listę do jej usunięcia w terminie

3 dni; przepisu art. 212 § 6 nie stosuje się. W przypadku nieusunięcia wady w terminie

komisja postanawia o odmowie rejestracji listy w całości.

Art. 216. § 1. Jeżeli liczba prawidłowo złożonych podpisów wyborców

popierających zgłoszenie listy kandydatów jest mniejsza niż wymagana w kodeksie,

okręgowa komisja wyborcza wzywa osobę zgłaszającą listę do uzupełnienia wykazu

podpisów, o ile nie upłynął termin, o którym mowa w art. 211 § 1. Uzupełnienie jest

możliwe do upływu terminu, o którym mowa w art. 211 § 1.

§ 2. Jeżeli uzupełnienia nie dokonano w terminie, o którym mowa w art. 211 § 1,

lub termin ten upłynął, okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji

listy kandydatów.

22.02.2018

©Telksinoes. 125/259

Art. 217. § 1. W razie uzasadnionych wątpliwości co do prawdziwości danych

zawartych w wykazie podpisów bądź wiarygodności podpisów okręgowa komisja

wyborcza dokonuje w terminie 3 dni sprawdzenia danych bądź wiarygodności

podpisów w oparciu o dostępne urzędowo dokumenty, w tym rejestry wyborców

i urzędowe rejestry mieszkańców, a w miarę potrzeby również o wyjaśnienia

wyborców. O wszczęciu postępowania wyjaśniającego zawiadamia się niezwłocznie

osobę zgłaszającą listę.

§ 2. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego postępowania ustalone zostanie, iż

zgłoszona lista nie uzyskała poparcia wymaganej w kodeksie liczby podpisów

wyborców, okręgowa komisja wyborcza postanawia o odmowie rejestracji listy

kandydatów.

Art. 218. § 1. Postanowienie okręgowej komisji wyborczej, o którym mowa

w art. 215 § 3–5, art. 216 § 2 i art. 217 § 2, wraz z uzasadnieniem doręcza się

niezwłocznie osobie zgłaszającej listę.

§ 2. Od postanowień, o których mowa w § 1, osobie zgłaszającej listę

przysługuje prawo odwołania do Państwowej Komisji Wyborczej w terminie 3 dni od

dnia doręczenia postanowienia. Od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie

przysługuje środek prawny.5) Jeżeli Państwowa Komisja Wyborcza uzna odwołanie za

zasadne, okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje listę kandydatów

w zakresie wskazanym w postanowieniu Państwowej Komisji Wyborczej.

Art. 219. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie protokołów

rejestracji list kandydatów przyznaje w drodze losowania, najpóźniej w 30 dniu przed

dniem wyborów, jednolity numer dla list tego samego komitetu wyborczego,

zarejestrowanych w więcej niż w jednym okręgu wyborczym. O terminie losowania

zawiadamia się pełnomocników wyborczych; nieobecność pełnomocnika wyborczego

nie wstrzymuje losowania.

§ 2. W pierwszej kolejności losowane są numery dla list tych komitetów

wyborczych, które zarejestrowały swoje listy we wszystkich okręgach wyborczych.

W dalszej kolejności losowane są numery dla list pozostałych komitetów wyborczych.

5)

Zdanie drugie utraciło moc z dniem 24 lipca 2012 r., w zakresie postanowienia Państwowej Komisji

Wyborczej w sprawach, o których mowa w art. 215 § 4, na podstawie wyroku Trybunału

Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2012 r. sygn. akt K 14/12 (Dz. U. poz. 849).

22.02.2018

©Telksinoe s. 126/259

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza zawiadamia niezwłocznie okręgowe komisje

wyborcze oraz pełnomocników wyborczych o wylosowanych numerach list

kandydatów.

Art. 220. § 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 219 § 3,

okręgowa komisja wyborcza, uwzględniając kolejność numerów list kandydatów

ustaloną w trybie art. 219, najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów przeprowadza

losowanie numerów dla list komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy

wyłącznie w danym okręgu wyborczym. O terminie losowania zawiadamia się osoby

zgłaszające listy; nieobecność osoby zgłaszającej listę nie wstrzymuje losowania.

§ 2. Okręgowa komisja wyborcza zawiadamia niezwłocznie osoby zgłaszające

listy i Państwową Komisję Wyborczą o wylosowanych numerach list kandydatów,

o których mowa w § 1.

Art. 221. § 1. Okręgowa komisja wyborcza sporządza obwieszczenia

o zarejestrowanych listach kandydatów, zawierające informacje o ich numerach,

nazwach i skrótach nazw komitetów wyborczych oraz dane o kandydatach zawarte

w zgłoszeniach list, w tym treść oświadczenia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy

z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów

bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów, w zakresie

określonym w art. 13 tej ustawy.

§ 2. Obwieszczenie, o którym mowa w § 1, przesyła się dyrektorowi właściwej

miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego, który zapewnia jego druk

i rozplakatowanie na obszarze okręgu wyborczego najpóźniej w 10 dniu przed dniem

wyborów. Jeden egzemplarz obwieszczenia przesyła się niezwłocznie Państwowej

Komisji Wyborczej.

Art. 222. § 1. Okręgowa komisja wyborcza skreśla z zarejestrowanej listy

kandydatów nazwisko kandydata na posła, który zmarł, utracił prawo wybieralności

lub złożył komisji oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie.

§ 2. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy kandydatów

nastąpiło wskutek śmierci kandydata i powoduje, że na liście tej pozostaje mniej

kandydatów niż liczba posłów wybieranych w okręgu wyborczym, komisja

zawiadamia osobę zgłaszającą listę o możliwości zgłoszenia nowego kandydata.

22.02.2018

©Telksinoe s. 127/259

Uzupełnienia listy dokonuje się najpóźniej w 15 dniu przed dniem wyborów; w takim

przypadku przepisu art. 210 § 1 nie stosuje się.

§ 3. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z listy nastąpiło z innej przyczyny niż

śmierć kandydata lub lista nie została uzupełniona z uwzględnieniem terminu,

o którym mowa w § 2, a na liście pozostaje mniej kandydatów niż liczba posłów

wybieranych w okręgu wyborczym, komisja unieważnia rejestrację tej listy. Od

postanowienia wydanego w tej sprawie nie przysługuje środek prawny.

§ 4. W razie rozwiązania komitetu wyborczego w trybie, o którym mowa

w art. 101 § 1 i 3, okręgowa komisja wyborcza unieważnia rejestrację listy tego

komitetu. Przepis § 3 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

§ 5. O skreśleniu kandydata i postanowieniach, o których mowa w § 2–4,

okręgowa komisja wyborcza zawiadamia niezwłocznie osobę zgłaszającą listę

i Państwową Komisję Wyborczą oraz wyborców, w formie obwieszczenia.

Rozdział 4

Karty do głosowania

Art. 223. Okręgowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu list kandydatów

zarządza wydrukowanie kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym

komisjom wyborczym ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie w trybie

określonym przez Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 224. Na karcie do głosowania umieszcza się oznaczenia list

zarejestrowanych w danym okręgu wyborczym, zawierające numer listy oraz nazwę

lub skrót nazwy komitetu wyborczego wraz z symbolem graficznym komitetu

wyborczego, w kolejności wzrastającej numerów list. Pod oznaczeniem każdej listy

podaje się nazwiska i imiona wszystkich kandydatów zarejestrowanych na danej

liście.

Art. 225. § 1. Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania okręgowa komisja

wyborcza skreśli z listy kandydatów nazwisko kandydata z przyczyn, o których mowa

w art. 222 § 1, nazwisko tego kandydata pozostawia się na wydrukowanych kartach

do głosowania. Informację o skreśleniu oraz o warunkach decydujących o ważności

głosu oddanego na takiej karcie podaje się do publicznej wiadomości w formie

obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach wyborczych w dniu

głosowania.

22.02.2018

©Telksinoe s. 128/259

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli komisja unieważni rejestrację

listy kandydatów z przyczyn, o których mowa w art. 222 § 3 lub 4.

Art. 226. Sposób sporządzania i przekazania kart do głosowania dla obwodów

głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą ustala

Państwowa Komisja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem właś-

ciwym do spraw gospodarki morskiej oraz ministrem właściwym do spraw

zagranicznych.

Rozdział 5

Sposób głosowania i warunki ważności głosu

Art. 227. § 1. Wyborca głosuje tylko na jedną listę kandydatów, stawiając na

karcie do głosowania znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego

z kandydatów z tej listy przez co wskazuje jego pierwszeństwo do uzyskania mandatu.

§ 2. Za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak

„×” w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów

z różnych list kandydatów albo nie postawiono tego znaku w kratce z lewej strony

obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list, z zastrzeżeniem § 4.

§ 3. Za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do głosowania znak „×”

postawiono w kratce z lewej strony wyłącznie obok nazwiska kandydata

umieszczonego na liście kandydatów, której rejestracja została unieważniona.

§ 4. Jeżeli na karcie do głosowania znak „×” postawiono w kratce z lewej strony

wyłącznie obok nazwiska kandydata z jednej tylko listy kandydatów, a nazwisko tego

kandydata zostało z tej listy skreślone, to głos taki uznaje się za ważny i oddany na tę

listę.

§ 5. Jeżeli na karcie do głosowania znak „×” postawiono w kratce z lewej strony

obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej listy kandydatów, to

głos taki uważa się za głos ważnie oddany na wskazaną listę kandydatów

z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, którego

nazwisko na tej liście umieszczone jest w pierwszej kolejności.

22.02.2018

©Telksinoe s. 129/259

Rozdział 6

Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym

Art. 228. § 1. Ustalając wyniki głosowania w obwodzie, obwodowa komisja

wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie oblicza liczbę:

1) wyborców uprawnionych do głosowania;

2) wyborców, którym wydano karty do głosowania;

3) wyborców głosujących przez pełnomocnika;

4) kart wyjętych z urny, w tym:

a) kart nieważnych,

b) kart ważnych;

5) głosów nieważnych, z podaniem przyczyny ich nieważności;

6) głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie listy kandydatów;

7) głosów ważnych oddanych na poszczególne listy kandydatów;

8) głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów z tych list.

§ 2. Liczby, o których mowa w § 1, wymienia się w protokole głosowania

w obwodzie.

Art. 229. Niezwłocznie po otrzymaniu protokołu głosowania w obwodzie

okręgowa komisja wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników

głosowania w obwodzie. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu

wyników głosowania komisja zarządza ponowne ich ustalenie przez obwodową

komisję wyborczą ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie i powiadamia o tym

Państwową Komisję Wyborczą. Przepisy art. 69 § 3 i 3a, art. 71, art. 73

i art. 228 stosuje się odpowiednio.

Art. 230. § 1. Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów, o których

mowa w art. 78 § 1, ustala wyniki głosowania na poszczególne listy kandydatów

i sporządza w dwóch egzemplarzach protokół wyników głosowania w okręgu

wyborczym.

§ 2. Jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników

głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich

w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6,

głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się

w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów

22.02.2018

©Telksinoe s. 130/259

głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników

głosowania.

§ 3. W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 228 § 1.

§ 4. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obecne przy

jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.

§ 5. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być

obecne osoby zgłaszające listę, którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu

uwag z wymienieniem konkretnych zarzutów.

§ 6. Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przekazuje niezwłocznie

dane z protokołu dotyczące liczby głosów ważnych i głosów ważnych oddanych na

każdą listę kandydatów oraz liczbę głosów ważnych oddanych na poszczególnych

kandydatów z każdej z tych list do Państwowej Komisji Wyborczej, w sposób przez

nią ustalony, za pośrednictwem sieci elektronicznego przesyłania danych.

§ 7. Protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym przewodniczący

okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie w zapieczętowanej kopercie do

Państwowej Komisji Wyborczej w trybie przez nią ustalonym.

§ 8. Wzór protokołu wyników głosowania w okręgu wyborczym określi

Państwowa Komisja Wyborcza.

§ 9. Po otrzymaniu protokołów, o których mowa w § 7, Państwowa Komisja

Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników wyborów

w okręgach wyborczych.

§ 10. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów

Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników.

Art. 231. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych z protokołów

wyników głosowania w okręgu wyborczym, otrzymanych za pośrednictwem sieci

elektronicznego przekazywania danych, uwzględniając przepis art. 197 § 1, ustala

wstępnie liczbę głosów ważnych oraz głosów ważnych oddanych na listy kandydatów

poszczególnych komitetów wyborczych w skali kraju i listy, które spełniają warunki

uprawniające do uczestniczenia w podziale mandatów w okręgach wyborczych.

Informację o tym podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji

Publicznej.

§ 2. Po otrzymaniu protokołów wyników głosowania w okręgach wyborczych

Państwowa Komisja Wyborcza protokolarnie ustala zbiorcze wyniki głosowania na

22.02.2018

©Telksinoe s. 131/259

listy kandydatów w skali kraju i stwierdza, uwzględniając przepis art. 197 § 1, które

listy spełniają warunki uprawniające do uczestniczenia w podziale mandatów

w okręgach wyborczych, oraz zawiadamia o tym pisemnie okręgowe komisje

wyborcze. Informację o tym podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie

Informacji Publicznej.

Art. 232. § 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 231 § 2,

okręgowa komisja wyborcza dokonuje podziału mandatów pomiędzy uprawnione listy

kandydatów w sposób następujący:

1) liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z tych list w okręgu wyborczym

dzieli się kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby aż do chwili, gdy

z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno

największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między te listy

w okręgu;

2) każdej liście przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy

sposób szeregu ilorazów przypada jej liczb kolejno największych.

§ 2. Jeżeli kilka list uzyskało ilorazy równe ostatniej liczbie z liczb

uszeregowanych w podany sposób, a list tych jest więcej niż mandatów do

rozdzielenia, pierwszeństwo mają listy w kolejności ogólnej liczby oddanych na nie

głosów. Gdyby na dwie lub więcej list oddano równą liczbę głosów, o pierwszeństwie

rozstrzyga liczba obwodów głosowania, w których na daną listę oddano większą

liczbę głosów.

Art. 233. § 1. Mandaty przypadające danej liście kandydatów uzyskują

kandydaci w kolejności otrzymanej liczby głosów.

§ 2. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało równą liczbę głosów

uprawniającą do uzyskania mandatu z danej listy, o pierwszeństwie rozstrzyga

większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał więcej

głosów, a jeżeli liczba tych obwodów byłaby równa, o pierwszeństwie rozstrzyga

losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej

w obecności członków komisji oraz pełnomocników wyborczych; nieobecność

pełnomocnika wyborczego nie wstrzymuje losowania. Przebieg losowania uwzględnia

się w protokole wyników wyborów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 132/259

§ 3. Tryb przeprowadzania losowania, o którym mowa w § 2, określi Państwowa

Komisja Wyborcza.

Art. 234. § 1. Po ustaleniu wyników wyborów w okręgu wyborczym okręgowa

komisja wyborcza sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół wyborów posłów

odrębnie dla każdego okręgu wyborczego.

§ 2. W protokole wymienia się liczbę posłów wybieranych w okręgu, wykaz list

kandydatów zarejestrowanych w tym okręgu, wykaz list, które uczestniczą w podziale

mandatów w okręgu, sumy liczb, o których mowa w art. 228 § 1, liczbę mandatów

przypadających każdej liście kandydatów oraz nazwiska i imiona wybranych posłów

z każdej listy kandydatów.

§ 3. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obecne przy

jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.

§ 4. Przy ustalaniu wyników wyborów i sporządzaniu protokołu mogą być

obecne osoby zgłaszające listę, którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu

uwag z wymienieniem konkretnych zarzutów. Adnotację o wniesieniu uwag

zamieszcza się w protokole.

§ 5. Wzór protokołu wyborów posłów w okręgu wyborczym określi Państwowa

Komisja Wyborcza.

Art. 235. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej

wiadomości wyniki głosowania i wyniki wyborów w okręgach wyborczych,

z uwzględnieniem danych, o których mowa w art. 234 § 2.

Art. 236. § 1. Przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przekazuje dane

z protokołu wyborów w okręgu wyborczym do Państwowej Komisji Wyborczej,

w trybie przez nią ustalonym, za pośrednictwem sieci elektronicznego przekazywania

danych.

§ 2. Protokół, o którym mowa w art. 230 § 1, przewodniczący komisji

przekazuje niezwłocznie w zapieczętowanej kopercie do Państwowej Komisji

Wyborczej w trybie przez nią ustalonym.

§ 3. Pozostałe dokumenty z wyborów przechowuje dyrektor delegatury

Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.

22.02.2018

©Telksinoe s. 133/259

Art. 237. § 1. Po otrzymaniu protokołów, o których mowa w art. 234 § 1,

Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia

wyników wyborów posłów w okręgach wyborczych.

§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów

Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ich ustalenie. Przepisy art. 232–

236 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 7

Ogłaszanie wyników wyborów do Sejmu

Art. 238. Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej w formie obwieszczenia oraz podaje do publicznej

wiadomości wyniki wyborów do Sejmu. W obwieszczeniu zamieszcza się

podstawowe informacje zawarte w protokołach wyborów posłów w okręgach

wyborczych.

Art. 239. Państwowa Komisja Wyborcza wręcza posłom zaświadczenia

o wyborze.

Art. 240. Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Prezydentowi

Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu oraz Sądowi Najwyższemu sprawozdanie

z wyborów nie później niż 14 dnia po ogłoszeniu obwieszczenia, o którym mowa

w art. 238.

Rozdział 8

Ważność wyborów

Art. 241. § 1. Protest przeciwko ważności wyborów do Sejmu wnosi się na

piśmie do Sądu Najwyższego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów

przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Nadanie w tym terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora

wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe

jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu Najwyższego.

§ 2. W odniesieniu do wyborcy przebywającego za granicą lub na polskim statku

morskim wymogi wymienione w § 1 uważa się za spełnione, jeżeli protest został

złożony odpowiednio właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku.

Wyborca obowiązany jest dołączyć do protestu zawiadomienie o ustanowieniu

22.02.2018

©Telksinoe s. 134/259

swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju lub pełnomocnika do doręczeń

zamieszkałego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez biegu.

§ 3. Wnoszący protest powinien sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić

lub wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty.

Art. 242. § 1. Sąd Najwyższy rozpatruje protest w składzie 3 sędziów

w postępowaniu nieprocesowym i wydaje, w formie postanowienia, opinię w sprawie

protestu.

§ 2. Opinia, o której mowa w § 1, powinna zawierać ustalenia co do zasadności

zarzutów protestu, a w razie potwierdzenia zasadności zarzutów – ocenę, czy

przestępstwo przeciwko wyborom lub naruszenie przepisów kodeksu miało wpływ na

wynik wyborów.

§ 3. Uczestnikami postępowania są: wnoszący protest, przewodniczący

właściwej komisji wyborczej albo jego zastępca i Prokurator Generalny.

Art. 243. § 1. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony

przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych

w art. 241. Niedopuszczalne jest przywrócenie terminu do wniesienia protestu.

§ 2. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest dotyczący sprawy, co

do której w kodeksie przewiduje się możliwość wniesienia przed dniem głosowania

skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 3. Jeżeli w proteście zarzucono popełnienie przestępstwa przeciwko wyborom,

Sąd Najwyższy niezwłocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.

Art. 244. § 1. Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń

Społecznych i Spraw Publicznych, na podstawie sprawozdania z wyborów

przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz opinii wydanych

w wyniku rozpoznania protestów, rozstrzyga o ważności wyborów oraz o ważności

wyboru posła, przeciwko któremu wniesiono protest. W postępowaniu stosuje się

odpowiednio przepisy ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym

(Dz. U. z 2016 r. poz. 1254).

§ 2. Rozstrzygnięcie, o którym mowa w § 1, Sąd Najwyższy podejmuje,

w formie uchwały, nie później niż w 90 dniu po dniu wyborów, na posiedzeniu

z udziałem Prokuratora Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji

Wyborczej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 135/259

§ 3. Sąd Najwyższy, podejmując uchwałę o nieważności wyborów lub

nieważności wyboru posła, stwierdza wygaśnięcie mandatów w zakresie

unieważnienia oraz postanawia o przeprowadzeniu wyborów ponownych lub

o podjęciu niektórych czynności wyborczych, wskazując czynność, od której należy

ponowić postępowanie wyborcze.

§ 4. Uchwałę Sądu Najwyższego przedstawia się niezwłocznie Prezydentowi

Rzeczypospolitej oraz Marszałkowi Sejmu, a także przesyła Państwowej Komisji

Wyborczej.

§ 5. Uchwałę Sądu Najwyższego ogłasza się w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 6. Wygaśnięcie mandatów, o których mowa w § 3, następuje w dniu

ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego.

Art. 245. § 1.W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały o nieważności

wyborów w okręgu lub o nieważności wyboru posła wybory ponowne lub wskazane

czynności wyborcze przeprowadza się wyłącznie na terytorium kraju, na zasadach

i w trybie przewidzianych w kodeksie.

§ 2. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o wyborach ponownych lub

podjęciu wskazanych czynności wyborczych podaje się do publicznej wiadomości

w Biuletynie Informacji Publicznej i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej

Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego, o której

mowa w art. 244 § 3. Przepisy art. 195 stosuje się odpowiednio.

§ 3. Wyniki wyborów ponownych lub wyniki przeprowadzonych czynności

wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza podaje w obwieszczeniu.

W obwieszczeniu wymienia się ponadto osoby, które w wyniku wyborów ponownych

lub przeprowadzonych czynności wyborczych utraciły mandat, ze wskazaniem

numeru okręgu wyborczego, a w przypadku wygaśnięcia mandatu posła – także numer

i nazwę listy kandydatów.

§ 4. Obwieszczenie, o którym mowa w § 3, ogłasza się w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej oraz podaje do publicznej wiadomości w Biuletynie

Informacji Publicznej, a także przesyła się niezwłocznie Marszałkowi Sejmu.

Art. 246. W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały o nieważności

wyborów i jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej

22.02.2018

©Telksinoe s. 136/259

przeprowadza się wybory ponowne, w zakresie unieważnienia, na zasadach i w trybie

przewidzianych w kodeksie. Przepis art. 245 § 2 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 9

Wygaśnięcie mandatu posła i uzupełnienie składu Sejmu

Art. 247. § 1. Wygaśnięcie mandatu posła następuje w przypadku:

1) śmierci posła;

2) utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów;

3) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;

4) zrzeczenia się mandatu;

5) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których stosownie do

przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie można łączyć

z mandatem posła, z zastrzeżeniem przepisu § 3;

6) powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których

stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie

można łączyć ze sprawowaniem mandatu posła;

7) wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu Europejskiego.

§ 2. Odmowa złożenia ślubowania poselskiego oznacza zrzeczenie się mandatu.

§ 3. Wygaśnięcie mandatu posła zajmującego w dniu wyborów stanowisko lub

funkcję, o których mowa w § 1 pkt 5, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi

Sejmu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą

w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów do Sejmu,

oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji.

§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do posła, który od dnia

wyborów do dnia rozpoczęcia kadencji Sejmu objął stanowisko lub funkcję, których

stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie można

łączyć z mandatem posła oraz w odniesieniu do posła, który uzyskał mandat w toku

kadencji Sejmu.

§ 5. Wygaśnięcie mandatu posła powołanego lub wybranego w czasie kadencji

na stanowisko lub funkcję, o których mowa w § 1 pkt 6 i 7, następuje z dniem

powołania lub wybrania.

Art. 248. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza, po ogłoszeniu w Dzienniku

Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów do Sejmu, przekazuje

22.02.2018

©Telksinoe s. 137/259

niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości dane posłów zawierające imię (imiona),

nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres

zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL.

§ 2. Minister Sprawiedliwości na podstawie danych zgromadzonych

w Krajowym Rejestrze Karnym przekazuje Marszałkowi Sejmu w terminie 14 dni od

dnia otrzymania danych, o których mowa w § 1:

1) informację o posłach skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia

wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub za

umyślne przestępstwo skarbowe oraz o posłach pozbawionych praw publicznych

prawomocnym orzeczeniem sądu albo

2) informację, o tym, że żaden z posłów nie został skazany prawomocnym

wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane

z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe ani nie został

pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.

§ 3. Jeżeli po przekazaniu informacji, o której mowa w § 2, Minister

Sprawiedliwości uzyska z Krajowego Rejestru Karnego informację o posłach

skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe lub

o posłach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,

niezwłocznie przekazuje ją Marszałkowi Sejmu.

Art. 249. § 1. Wygaśnięcie mandatu posła niezwłocznie stwierdza Marszałek

Sejmu w drodze postanowienia.

§ 2. Postanowienie, o którym mowa w § 1, ogłasza się w Dzienniku Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, z zastrzeżeniem art. 250.

§ 3. Postanowienie, o którym mowa w § 1, doręcza się niezwłocznie Państwowej

Komisji Wyborczej, z zastrzeżeniem art. 250.

Art. 250. § 1. Postanowienie Marszałka Sejmu o wygaśnięciu mandatu posła

z przyczyn określonych w art. 247 § 1 pkt 2–7 wraz z uzasadnieniem doręcza się

niezwłocznie posłowi. Od postanowienia posłowi przysługuje prawo odwołania do

Sądu Najwyższego w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia. Odwołanie

wnosi się za pośrednictwem Marszałka Sejmu.

22.02.2018

©Telksinoe s. 138/259

§ 2. Sąd Najwyższy – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw

Publicznych rozpatruje odwołanie, o którym mowa w § 1, i orzeka w sprawie

w terminie 7 dni w postępowaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia Sądu

Najwyższego doręcza się posłowi, który wniósł odwołanie, Marszałkowi Sejmu oraz

Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzględnienia odwołania przepisy

art. 249 § 2 i 3 stosuje się.

Art. 251. § 1. Marszałek Sejmu zawiadamia, na podstawie informacji

Państwowej Komisji Wyborczej, kolejnego kandydata z tej samej listy kandydatów,

który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę głosów, o przysługującym mu

pierwszeństwie do mandatu, w przypadku:

1) śmierci posła;

2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu

o wygaśnięciu mandatu;

3) nieuwzględnienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu o wygaśnięciu

mandatu przez Sąd Najwyższy.

§ 2. Jeżeli pierwszeństwo do mandatu przysługuje więcej niż jednemu

kandydatowi stosuje się odpowiednio art. 233.

§ 3. Oświadczenie o przyjęciu mandatu powinno być złożone w terminie 7 dni

od dnia doręczenia zawiadomienia. Niezłożenie oświadczenia w terminie, o którym

mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie się pierwszeństwa do obsadzenia

mandatu.

§ 4. Kandydat może zrzec się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu na rzecz

kandydata z tej samej listy, który uzyskał kolejno największą liczbę głosów.

Oświadczenie o zrzeczeniu się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu powinno być

złożone Marszałkowi Sejmu w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia,

o którym mowa w § 1.

§ 5. O obsadzeniu mandatu postanawia Marszałek Sejmu. Przepisy art. 249 § 2

i 3 stosuje się odpowiednio.

§ 6. Jeżeli obsadzenie mandatu posła w trybie określonym w § 1–3 byłoby

niemożliwe z powodu braku kandydatów, którym mandat można przydzielić,

Marszałek Sejmu, w drodze postanowienia, stwierdza, iż mandat ten do końca

kadencji pozostaje nieobsadzony.

22.02.2018

©Telksinoe s. 139/259

Rozdział 10

Kampania wyborcza w programach publicznych nadawców radiowych

i telewizyjnych

Art. 252. § 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania

audycji wyborczych w programach publicznych nadawców radiowych

i telewizyjnych:

1) ogólnokrajowych – jeżeli zarejestrował swoje listy kandydatów co najmniej

w połowie okręgów wyborczych;

2) regionalnych – jeżeli zarejestrował listę kandydatów co najmniej w jednym

okręgu wyborczym.

§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:

1) w ogólnokrajowych programach – 15 godzin w Telewizji Polskiej, w tym do

3 godzin w TV Polonia, i 30 godzin w programach Polskiego Radia Spółki

Akcyjnej i spółek radiofonii regionalnej, zwanych dalej „Polskim Radiem”,

w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy;

2) w regionalnych programach – 10 godzin w Telewizji Polskiej i 15 godzin

w Polskim Radiu.

§ 3. (uchylony)

Art. 253. § 1. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych,

o których mowa w art. 252 § 2 pkt 1, dzieli się równo pomiędzy uprawnione komitety

wyborcze na podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej o komitetach

wyborczych, które zarejestrowały swoje listy kandydatów co najmniej w połowie

okręgów wyborczych.

§ 2. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których

mowa w art. 252 § 2 pkt 2, dzieli się pomiędzy uprawnione komitety wyborcze

proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych przez nie list kandydatów, na podstawie

informacji okręgowych komisji wyborczych, właściwych dla obszaru objętego

regionalnym programem, o zarejestrowanych listach kandydatów.

Art. 254. § 1. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu audycji wyborczych

ustalają kierujący redakcjami właściwych ogólnokrajowych programów

telewizyjnych, w tym TV Polonia, i programów regionalnych oraz programów

22.02.2018

©Telksinoe s. 140/259

radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w obecności osób zgłaszających

listy najpóźniej w 18 dniu przed dniem wyborów.

§ 2. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego, o których mowa

w art. 253, osobie zgłaszającej listę przysługuje skarga do Państwowej Komisji

Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od dokonania ustalenia. Państwowa

Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od

postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje środek prawny.

DZIAŁ IV

Wybory do Senatu

Rozdział 1

Zasady ogólne

Art. 255. Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i odbywają się

w głosowaniu tajnym.

Art. 256. Do Senatu wybiera się 100 senatorów według zasady większości.

Art. 257. Zarządzenie przez Prezydenta Rzeczypospolitej wyborów do Sejmu

jest równoznaczne z zarządzeniem wyborów do Senatu.

Art. 258. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się

odpowiednio przepisy działu III kodeksu.

Art. 259. § 1. W wyborach do Senatu komitety wyborcze mogą wydatkować na

agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami, ustalonymi w następujący

sposób:

1) wysokość limitu wyznaczona jest kwotą 18 groszy przypadającą na każdego

wyborcę w kraju ujętego w rejestrze wyborców;

2) limit wydatków dla danego komitetu oblicza się według wzoru:

L = (w × k × s)/100,

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

L– limit wydatków,

w– liczbę wyborców w kraju ujętych w rejestrach wyborców,

k– kwotę przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego w rejestrze

wyborców, o której mowa w pkt 1,

22.02.2018

©Telksinoe s. 141/259

s– liczbę okręgów wyborczych, w których komitet zarejestrował

kandydatów na senatorów.

§ 2. Przepisy art. 199 § 2 i art. 200 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 2

Okręgi wyborcze

Art. 260. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Senatu tworzy się

jednomandatowe okręgi wyborcze.

§ 2. Okręg wyborczy obejmuje część obszaru województwa. Granice okręgu

wyborczego nie mogą naruszać granic okręgów wyborczych utworzonych dla

wyborów do Sejmu.

§ 3. Miasto na prawach powiatu liczące ponad 500 000 mieszkańców może być

podzielone na dwa lub więcej okręgi wyborcze.

Art. 261. § 1. Podziału na okręgi wyborcze dokonuje się według jednolitej

normy przedstawicielstwa, obliczonej przez podzielenie liczby mieszkańców kraju

przez 100, z uwzględnieniem przepisów art. 260 i następujących zasad:

1) jeżeli iloraz wynikający z podzielenia liczby mieszkańców okręgu przez

jednolitą normę przedstawicielstwa jest równy lub większy od 2 – należy

zmniejszyć obszar (zmienić granice) okręgu wyborczego;

2) jeżeli iloraz wynikający z podzielenia liczby mieszkańców okręgu przez

jednolitą normę przedstawicielstwa jest mniejszy niż 0,5 – należy zwiększyć

obszar (zmienić granice) okręgu wyborczego.

§ 2. W województwie wybiera się senatorów w liczbie nie mniejszej niż liczba

całkowita (bez uwzględnienia ułamka) będąca ilorazem liczby mieszkańców

województwa i jednolitej normy przedstawicielstwa, a nie większej niż wymieniona

liczba całkowita powiększona o jeden.

§ 3. Granice i numery poszczególnych okręgów wyborczych a także siedziby

okręgowych komisji wyborczych określa załącznik nr 2 do kodeksu.

§ 4. Informację o okręgu wyborczym podaje się do wiadomości wyborcom

danego okręgu wyborczego w formie obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej

najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów, z zastrzeżeniem§ 4a. Druk

i rozplakatowanie obwieszczeń zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.

22.02.2018

©Telksinoe s. 142/259

§ 4a. W przypadku przeprowadzania wyborów, o których mowa w art. 195 § 1,

informację o okręgu wyborczym podaje się do wiadomości wyborcom najpóźniej

w 40 dniu przed dniem wyborów.

§ 5. Przepis art. 203 stosuje się.

Rozdział 3

Szczególne zadania komisji wyborczych

Art. 262. § 1. Wybory do Senatu przeprowadzają:

1) Państwowa Komisja Wyborcza;

2) okręgowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu;

3) obwodowe komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu.

§ 2. Funkcje okręgowej komisji wyborczej, o której mowa w § 1 pkt 2, dla

okręgu wyborczego do Senatu spełnia okręgowa komisja wyborcza powołana dla

wyborów do Sejmu, której właściwość terytorialna obejmuje obszar tego okręgu

wyborczego do Senatu.

§ 3. W przypadku wyborów uzupełniających, o których mowa w art. 283,

powołuje się okręgową komisję wyborczą i obwodowe komisje wyborcze, w trybie

i na zasadach określonych w kodeksie.

Rozdział 4

Zgłaszanie kandydatów na senatorów

Art. 263. § 1. Partia polityczna, która wchodzi w skład koalicji wyborczej

utworzonej w celu wspólnego zgłoszenia kandydatów na posłów i kandydatów na

senatorów albo tylko w celu wspólnego zgłoszenia kandydatów na senatorów, nie

może zgłaszać kandydatów na senatorów samodzielnie.

§ 2. Nazwa i skrót nazwy komitetu wyborczego wyborców utworzonego tylko

w celu zgłoszenia kandydatów na senatorów muszą być różne od nazw i skrótów nazw

komitetów wyborczych utworzonych w celu zgłoszenia kandydatów na posłów

i kandydatów na senatorów albo kandydatów na posłów.

Art. 264. § 1. Komitet wyborczy może zgłosić w okręgu wyborczym tylko

jednego kandydata na senatora.

§ 2. Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym i tylko w ramach

zgłoszenia przez jeden komitet wyborczy.

22.02.2018

©Telksinoe s. 143/259

Art. 265. § 1. Zgłoszenie kandydata na senatora powinno być poparte podpisami

co najmniej 2000 wyborców.

§ 2. Wyborca może udzielić poparcia więcej niż jednemu kandydatowi na

senatora.

§ 3. Wyborca udzielający poparcia zgłoszeniu kandydata na senatora składa

podpis obok czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania

i numeru ewidencyjnego PESEL.

§ 4. Wykaz podpisów musi zawierać na każdej stronie nazwę komitetu

wyborczego zgłaszającego kandydata, numer okręgu wyborczego, w którym kandydat

jest zgłaszany, oraz adnotację:

„Udzielam poparcia kandydatowi na senatora ................. (nazwisko, imię –

imiona) zgłaszanemu przez .......................... (nazwa komitetu wyborczego)

w okręgu wyborczym .............. (numer okręgu) w wyborach do Senatu

Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na ............... (dzień, miesiąc,

rok).”.

§ 5. Poparcia dla zgłoszenia kandydata na senatora może udzielić wyłącznie

wyborca stale zamieszkały w danym okręgu wyborczym.

Art. 265a. Jeżeli, w przypadku, o którym mowa w art. 222 § 1, skreślenie

nazwiska kandydata na senatora nastąpiło wskutek jego śmierci, komisja zawiadamia

osobę zgłaszającą kandydata o możliwości zgłoszenia nowego kandydata. Zgłoszenia

dokonuje się najpóźniej w 15 dniu przed dniem wyborów; w takim przypadku

przepisu art. 265 § 1 nie stosuje się.

Rozdział 5

Karty do głosowania

Art. 266. Okręgowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu kandydatów na

senatora zarządza wydrukowanie kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie

obwodowym komisjom wyborczym ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie

w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 267. Na karcie do głosowania umieszcza się w porządku alfabetycznym

nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów na senatora, z podaniem nazwy lub

skrótu nazwy komitetu wyborczego.

22.02.2018

©Telksinoe s. 144/259

Rozdział 6

Sposób głosowania i warunki ważności głosu

Art. 268. § 1. Wyborca głosuje na określonego kandydata, stawiając na karcie

do głosowania znak „x” z lewej strony obok jego nazwiska.

§ 2. Jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, wyborca głosuje na

tego kandydata, stawiając znak „×” w kratce oznaczonej słowem „TAK” z lewej

strony obok nazwiska kandydata. Postawienie znaku „×” w kratce oznaczonej słowem

„NIE” z lewej strony obok nazwiska tego kandydata oznacza, że jest to głos ważny

oddany przeciwko wyborowi kandydata.

Art. 269. § 1. Jeżeli na karcie do głosowania nie postawiono znaku „×” w kratce

z lewej strony obok nazwiska któregokolwiek z kandydatów, to taką kartę uznaje się

za kartę ważną z głosem nieważnym.

§ 2. Jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „×” w kratce z lewej strony

obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów, to taką kartę uznaje się za kartę

ważną z głosem nieważnym.

§ 3. Jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „×” w kratce z lewej strony

wyłącznie przy nazwisku kandydata, którego nazwisko zostało skreślone, to taką kartę

uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym.

§ 4. Jeżeli w sytuacji, gdy zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, nie

postawiono znaku „×” w żadnej kratce albo postawiono znaki „×” w obu kratkach, to

taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym.

Rozdział 7

Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym

Art. 270. § 1. Ustalając wyniki głosowania w obwodzie, obwodowa komisja

wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie oblicza liczbę:

1) wyborców uprawnionych do głosowania;

2) wyborców, którym wydano karty do głosowania;

3) wyborców głosujących przez pełnomocnika;

4) kart wyjętych z urny, w tym:

a) kart nieważnych,

b) kart ważnych;

22.02.2018

©Telksinoe s. 145/259

5) głosów nieważnych, z podaniem przyczyny ich nieważności;

6) głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkich kandydatów;

7) głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów na senatora.

§ 2. Liczby, o których mowa w § 1, wymienia się w protokole głosowania

w obwodzie.

Art. 271. Niezwłocznie po otrzymaniu protokołu głosowania w obwodzie

okręgowa komisja wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników

głosowania w obwodzie. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu

wyników głosowania komisja zarządza ponowne ich ustalenie przez obwodową

komisję wyborczą ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie i powiadamia o tym

Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 272. § 1. Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów, o których

mowa w art. 270 § 2, ustala wyniki głosowania i wyniki wyborów oraz sporządza

w dwóch egzemplarzach protokół wyników głosowania i wyników wyborów

w okręgu wyborczym.

§ 2. Jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników

głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich

w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6,

głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się

w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów

głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników

głosowania.

§ 3. W protokole wymienia się sumy liczb, o których mowa w art. 270 § 1, oraz

nazwisko i imię wybranego senatora, z podaniem nazwy lub skrótu nazwy komitetu

wyborczego.

§ 4. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład okręgowej komisji

wyborczej obecne przy jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.

§ 5. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być

obecne osoby zgłaszające listę, którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu

uwag z wymienieniem konkretnych zarzutów.

Art. 273. § 1. Za wybranego na senatora w danym okręgu wyborczym uważa się

tego kandydata, który otrzymał najwięcej oddanych głosów ważnych.

22.02.2018

©Telksinoe s. 146/259

§ 2. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało liczbę głosów uprawniającą

do uzyskania mandatu, o pierwszeństwie rozstrzyga większa liczba obwodów

głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał więcej głosów, a jeżeli liczba tych

obwodów byłaby równa, o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone

przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności członków komisji

oraz pełnomocników wyborczych; nieobecność pełnomocnika wyborczego nie

wstrzymuje losowania. Przebieg losowania uwzględnia się w protokole, o którym

mowa w art. 272 § 1.

§ 3. Tryb przeprowadzania losowania, o którym mowa w § 2, określi Państwowa

Komisja Wyborcza.

§ 4. Jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, uważa się tego

kandydata za wybranego, jeżeli w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie

oddanych głosów.

Art. 274. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie podaje do publicznej

wiadomości wyniki głosowania i wyniki wyborów w okręgu wyborczym,

z uwzględnieniem danych, o których mowa w art. 272 § 3.

Art. 275. § 1. Protokół wyników głosowania i wyników wyborów w okręgu

wyborczym przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie

w zapieczętowanej kopercie do Państwowej Komisji Wyborczej, w trybie przez nią

ustalonym. Pozostałe dokumenty z wyborów przechowuje dyrektor delegatury

Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.

§ 2. Po otrzymaniu protokołów, o których mowa w § 1, Państwowa Komisja

Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników wyborów

w okręgach wyborczych.

§ 3. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów

Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników.

Rozdział 8

Ogłaszanie wyników wyborów do Senatu

Art. 276. Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej, w formie obwieszczenia, oraz podaje do publicznej

wiadomości wyniki wyborów do Senatu. W obwieszczeniu zamieszcza się, według

22.02.2018

©Telksinoe s. 147/259

okręgów wyborczych, podstawowe informacje zawarte w protokołach okręgowych

komisji wyborczych oraz nazwiska i imiona wybranych senatorów.

Art. 277. Państwowa Komisja Wyborcza wręcza senatorom zaświadczenia

o wyborze.

Art. 278. Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Prezydentowi

Rzeczypospolitej, Marszałkowi Senatu oraz Sądowi Najwyższemu sprawozdanie

z wyborów nie później niż 14 dnia po ogłoszeniu obwieszczenia, o którym mowa

w art. 276.

Rozdział 9

Wygaśnięcie mandatu senatora i uzupełnienie składu Senatu

Art. 279. § 1. Wygaśnięcie mandatu senatora następuje w przypadku:

1) śmierci senatora;

2) utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyborów;

3) pozbawienia mandatu prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;

4) zrzeczenia się mandatu;

5) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których, stosownie do

przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć

z mandatem senatora, z zastrzeżeniem przepisu § 3;

6) powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których,

stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie

można łączyć ze sprawowaniem mandatu senatora;

7) wyboru w toku kadencji na posła do Parlamentu Europejskiego.

§ 2. Odmowa złożenia ślubowania senatorskiego oznacza zrzeczenie się

mandatu.

§ 3. Wygaśnięcie mandatu senatora zajmującego w dniu wyborów stanowisko

lub funkcję, o których mowa w § 1 pkt 5, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi

Senatu, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą

w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów do Senatu,

oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska lub pełnionej funkcji.

§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do senatora, który od dnia

wyborów do dnia rozpoczęcia kadencji Senatu objął stanowisko lub funkcję, których

stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw nie można

22.02.2018

©Telksinoe s. 148/259

łączyć z mandatem senatora oraz w odniesieniu do senatora, który uzyskał mandat

w toku kadencji Senatu.

§ 5. Wygaśnięcie mandatu senatora powołanego lub wybranego w czasie

kadencji na stanowisko lub funkcję, o których mowa w § 1 pkt 6 i 7, następuje z dniem

powołania lub wybrania.

Art. 280. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza, po ogłoszeniu w Dzienniku

Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej wyników wyborów do Senatu, przekazuje

niezwłocznie Ministrowi Sprawiedliwości dane senatorów zawierające imię (imiona),

nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, adres

zamieszkania, obywatelstwo oraz numer ewidencyjny PESEL.

§ 2. Minister Sprawiedliwości na podstawie danych zgromadzonych

w Krajowym Rejestrze Karnym przekazuje Marszałkowi Senatu w terminie 14 dni od

dnia otrzymania danych, o których mowa w § 1:

1) informację o senatorach skazanych prawomocnym wyrokiem na karę

pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia

publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe oraz o senatorach

pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu albo

2) informację, o tym, że żaden z senatorów nie został skazany prawomocnym

wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane

z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe ani nie został

pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu.

§ 3. Jeżeli po przekazaniu informacji, o której mowa w § 2, Minister

Sprawiedliwości uzyska z Krajowego Rejestru Karnego informację o senatorach

skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo

umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub za umyślne przestępstwo skarbowe lub

o senatorach pozbawionych praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,

niezwłocznie przekazuje ją Marszałkowi Senatu.

Art. 281. § 1. Wygaśnięcie mandatu senatora niezwłocznie stwierdza Marszałek

Senatu, w drodze postanowienia.

§ 2. Postanowienie, o którym mowa w § 1, ogłasza się w Dzienniku Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, z zastrzeżeniem art. 282.

22.02.2018

©Telksinoe s. 149/259

§ 3. Postanowienie, o którym mowa w § 1, niezwłocznie doręcza się

Prezydentowi Rzeczypospolitej i Państwowej Komisji Wyborczej, z zastrzeżeniem

art. 282.

Art. 282. § 1. Postanowienie Marszałka Senatu o wygaśnięciu mandatu senatora

z przyczyn określonych w art. 279 § 1 pkt 2–7 wraz z uzasadnieniem doręcza się

niezwłocznie senatorowi. Od postanowienia senatorowi przysługuje prawo odwołania

do Sądu Najwyższego w terminie 3 dni od dnia doręczenia postanowienia. Odwołanie

wnosi się za pośrednictwem Marszałka Senatu.

§ 2. Sąd Najwyższy – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw

Publicznych rozpatruje odwołanie, o którym mowa w § 1, i orzeka w sprawie

w terminie 7 dni w postępowaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia Sądu

Najwyższego doręcza się senatorowi, który wniósł odwołanie, Prezydentowi

Rzeczypospolitej, Marszałkowi Senatu oraz Państwowej Komisji Wyborczej.

W przypadku nieuwzględnienia odwołania przepisy art. 281 § 2 i 3 stosuje się.

Art. 283. § 1. Prezydent Rzeczypospolitej zarządza wybory uzupełniające do

Senatu w przypadku:

1) śmierci senatora;

2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Senatu

o wygaśnięciu mandatu;

3) nieuwzględnienia odwołania od postanowienia Marszałka Senatu o wygaśnięciu

mandatu przez Sąd Najwyższy.

§ 2. Wybory uzupełniające zarządza się i przeprowadza w terminie 3 miesięcy

od dnia stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora. Wyborów uzupełniających nie

przeprowadza się w okresie 6 miesięcy przed dniem, w którym upływa termin

zarządzenia wyborów do Sejmu.

§ 3. W sprawach zarządzenia wyborów, o których mowa w § 1, stosuje się

odpowiednio przepisy art. 194, z tym że postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej

o wyborach uzupełniających Państwowa Komisja Wyborcza podaje niezwłocznie do

publicznej wiadomości, w formie obwieszczenia, na obszarze okręgu wyborczego,

w którym wybory mają być przeprowadzone. Druk i rozplakatowanie obwieszczenia

zapewnia Krajowe Biuro Wyborcze.

22.02.2018

©Telksinoe s. 150/259

§ 4. Głosowanie w wyborach uzupełniających przeprowadza się tylko na

terytorium kraju, zaś prawo wybierania przysługuje tylko wyborcom stale

zamieszkałym w okręgu wyborczym, w którym zarządzono wybory uzupełniające.

§ 5. W wyborach uzupełniających w sprawach dotyczących powołania składu

obwodowych komisji przepisy art. 182 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 10

Kampania wyborcza w programach publicznych nadawców radiowych

i telewizyjnych

Art. 284. § 1. Komitet wyborczy, który zarejestrował kandydata na senatora ma

prawo do rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych w programach

publicznych nadawców radiowych i telewizyjnych:

1) ogólnokrajowych – jeżeli zarejestrował kandydatów na senatorów co najmniej

w połowie okręgów wyborczych;

2) regionalnych – jeżeli zarejestrował co najmniej jednego kandydata na senatora.

§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:

1) w ogólnokrajowych programach – 5 godzin w Telewizji Polskiej i 10 godzin

w Polskim Radiu;

2) w odpowiednim programie regionalnym – 3 godziny w Telewizji Polskiej

i 6 godzin w Polskim Radiu.

§ 3. Czas rozpowszechniania audycji wyborczych w programach

ogólnokrajowych dzieli się równo między wszystkie uprawnione komitety wyborcze.

§ 4. Czas rozpowszechniania audycji wyborczych w odpowiednim programie

regionalnym jest dzielony między uprawnione komitety wyborcze proporcjonalnie do

liczby kandydatów na senatorów zarejestrowanych przez nie w okręgach wyborczych

objętych zasięgiem danego programu.

§ 5. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, po zasięgnięciu opinii Państwowej

Komisji Wyborczej, określi, w drodze rozporządzenia, zasady i sposób łącznego

prowadzenia kampanii wyborczej w programach radiowych i telewizyjnych przez

komitety wyborcze uprawnione do rozpowszechniania audycji wyborczych

w wyborach do Sejmu i do Senatu.

Art. 285. § 1. W wyborach uzupełniających przepis art. 284 § 1 pkt 1 nie ma

zastosowania, a łączny czas rozpowszechniania nieodpłatnie audycji wyborczych

22.02.2018

©Telksinoe s. 151/259

w odpowiednich programach regionalnych wynosi 2 godziny w Telewizji Polskiej

i 4 godziny w Polskim Radiu.

§ 2. Czas, o którym mowa w § 1, w każdym programie regionalnym dzieli się

równo między wszystkie uprawnione komitety wyborcze.

Rozdział 11

Szczególne zasady finansowania kampanii wyborczej do Senatu

Art. 286. § 1. Komitet wyborczy, który zarejestrował kandydata lub kandydatów

na senatorów, ma prawo do dotacji z budżetu państwa na zasadach określonych

w art. 150.

§ 2. W wyborach uzupełniających wysokość dotacji dla komitetu wyborczego

zgłaszającego kandydata, który uzyskał mandat, oblicza się w ten sposób, że ogólną

kwotę dotacji przypadającą na wszystkie komitety wyborcze w ostatnio

przeprowadzonych wyborach do Sejmu i do Senatu dzieli się przez 560 i mnoży przez

wskaźnik przeciętnego wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Wskaźnik ten

oblicza Główny Urząd Statystyczny za okres od miesiąca, w którym przeprowadzono

wybory do Sejmu i Senatu, do miesiąca, w którym odbyły się wybory uzupełniające.

DZIAŁ V

Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej

Rozdział 1

Zasady ogólne

Art. 287. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej są powszechne, równe

i bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.

Art. 288. Prezydent Rzeczypospolitej wybierany jest na pięcioletnią kadencję

i ponownie może być wybrany tylko raz.

Art. 289. § 1. Wybory zarządza Marszałek Sejmu nie wcześniej niż na

7 miesięcy i nie później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji urzędującego

Prezydenta Rzeczypospolitej i wyznacza ich datę na dzień wolny od pracy

przypadający nie wcześniej niż na 100 dni i nie później niż na 75 dni przed upływem

kadencji urzędującego Prezydenta Rzeczypospolitej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 152/259

§ 2. W razie opróżnienia urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Marszałek Sejmu

zarządza wybory nie później niż w czternastym dniu po opróżnieniu urzędu

i wyznacza datę wyborów na dzień wolny od pracy przypadający w ciągu 60 dni od

dnia zarządzenia wyborów.

Art. 290. § 1. Marszałek Sejmu zarządza wybory Prezydenta Rzeczypospolitej

w drodze postanowienia. Postanowienie Marszałka Sejmu podaje się do publicznej

wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej

w 3 dniu od dnia zarządzenia wyborów.

§ 2. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu

opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa dni, w których upływają terminy

wykonania czynności wyborczych przewidzianych w kodeksie (kalendarz wyborczy).

Art. 291. § 1. Nowo wybrany Prezydent Rzeczypospolitej składa przysięgę

wobec Zgromadzenia Narodowego w ostatnim dniu urzędowania ustępującego

Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 2. Ustępujący Prezydent Rzeczypospolitej kończy urzędowanie z chwilą

złożenia przysięgi przez nowo wybranego Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 3. Prezydent Rzeczypospolitej wybrany w wyborach, o których mowa

w art. 289 § 2, składa przysięgę wobec Zgromadzenia Narodowego w terminie 7 dni

od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego o stwierdzeniu ważności wyborów

w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 4. Prezydent Rzeczypospolitej obejmuje urząd po złożeniu przysięgi.

Art. 292. § 1. Jeżeli w wyborach, o których mowa w art. 289, żaden

z kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej nie uzyskał więcej niż połowy ważnie

oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się

ponowne głosowanie.

§ 2. W ponownym głosowaniu wyboru dokonuje się spośród dwóch

kandydatów, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę głosów.

§ 3. Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów, o których mowa w § 2, wycofa

zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, w jego miejsce do

wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno

największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku datę

ponownego głosowania odracza się o dalszych 14 dni.

22.02.2018

©Telksinoe s. 153/259

§ 4. Za wybranego na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym

głosowaniu uznaje się tego kandydata, który otrzymał więcej głosów.

§ 5. W przypadku, o którym mowa w § 3, Państwowa Komisja Wyborcza

niezwłocznie informuje, w drodze uchwały, o dopuszczeniu nowego kandydata do

wyborów w ponownym głosowaniu oraz podaje do publicznej wiadomości datę

przeprowadzenia ponownego głosowania.

Art. 293. § 1. Jeżeli w wyborach, o których mowa w art. 289 i art. 292,

głosowanie miałoby być przeprowadzone tylko na jednego kandydata, Państwowa

Komisja Wyborcza stwierdza ten fakt w drodze uchwały, którą przekazuje

Marszałkowi Sejmu, podaje do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 2. Marszałek Sejmu ponownie zarządza wybory nie później niż w 14 dniu od

dnia ogłoszenia uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w Dzienniku Ustaw.

Przepisy art. 289 § 2 i art. 290 stosuje się odpowiednio.

§ 3. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w przypadku braku kandydatów.

Art. 294. § 1. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadzają:

1) Państwowa Komisja Wyborcza;

2) okręgowe komisje wyborcze;

3) obwodowe komisje wyborcze.

§ 2. Właściwość miejscową okręgowych komisji wyborczych, ich numery oraz

siedziby określa Państwowa Komisja Wyborcza w drodze uchwały.

Art. 295. § 1. W razie zbiegu terminu wyborów do Sejmu i Senatu z wyborami

Prezydenta Rzeczypospolitej, wybory Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadzają

komisje wyborcze powołane dla wyborów do Sejmu.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie zbiegu terminu wyborów

uzupełniających do Senatu i wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 3. W przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, sporządza się oddzielnie

protokoły głosowania w obwodach oraz protokoły głosowania i wyników wyborów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 154/259

Rozdział 2

Zgłaszanie kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej

Art. 296. Kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej zgłasza co najmniej

100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Zgłoszenie musi być

poparte podpisami zgłaszających.

Art. 297. § 1. Czynności wyborcze w imieniu obywateli, o których mowa

w art. 296, wykonuje komitet wyborczy wyborców.

§ 2. Utworzenie komitetu wyborczego wymaga uzyskania:

1) pisemnej zgody kandydata na kandydowanie w wyborach;

2) pisemnej zgody kandydata na utworzenie jego komitetu;

3) pisemnego oświadczenia kandydata o posiadaniu prawa wybieralności.

§ 3. Kandydat może udzielić zgody, o której mowa w § 2, tylko jednemu

komitetowi wyborczemu.

§ 4. Zgoda kandydata na kandydowanie w wyborach powinna zawierać imię

(imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia oraz

obywatelstwo kandydata, a także wskazanie jego przynależności do partii politycznej.

Zgoda powinna ponadto zawierać numer ewidencyjny PESEL kandydata oraz

informację o udokumentowanym wykształceniu, wykonywanym zawodzie i miejscu

(zakładzie) pracy, a także o adresie zamieszkania kandydata. Zgodę na kandydowanie

kandydat opatruje datą i własnoręcznym podpisem.

§ 5. Kandydat urodzony przed dniem 1 sierpnia 1972 r., wyrażając zgodę na

kandydowanie w wyborach, składa Państwowej Komisji Wyborczej oświadczenie,

o którym mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu

informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz

treści tych dokumentów albo informację, o której mowa w art. 7 ust. 3a tej ustawy.

§ 6. Obywatele, o których mowa w art. 296, oświadczają na piśmie o utworzeniu

komitetu wyborczego, podając swoje imiona i nazwiska, adresy zamieszkania

i numery ewidencyjne PESEL.

Art. 298. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza przekazuje niezwłocznie

oświadczenie lub informację kandydata, o których mowa w art. 297 § 5, sądowi

okręgowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania tego kandydata, oraz

powiadamia o tym Dyrektora Biura Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej –

22.02.2018

©Telksinoe s. 155/259

Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Sąd wszczyna

postępowanie lustracyjne z urzędu.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie występuje do Ministra

Sprawiedliwości z zapytaniem o udzielenie informacji z Krajowego Rejestru Karnego

o kandydacie.

Art. 299. § 1. Po zebraniu, zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 303 § 1

pkt 3, co najmniej 1000 podpisów obywateli mających prawo wybierania do Sejmu

i popierających kandydata, pełnomocnik wyborczy zawiadamia o utworzeniu

komitetu wyborczego Państwową Komisję Wyborczą. Podpisy, o których mowa

w zdaniu pierwszym, stanowią część wymaganej liczby 100 000 podpisów obywateli

popierających kandydata.

§ 2. W zawiadomieniu o utworzeniu komitetu wyborczego podaje się:

1) nazwę komitetu oraz adres jego siedziby;

2) imię (imiona), nazwisko, adres zamieszkania i numer ewidencyjny PESEL

pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego.

§ 3. Do zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego załącza się:

1) oświadczenie o utworzeniu komitetu i oświadczenia pełnomocnika wyborczego

i pełnomocnika finansowego o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku

pełnomocnika finansowego – również o spełnieniu przez niego wymogów,

o których mowa w art. 127 § 2 i 3;

2) pisemną zgodę kandydata na kandydowanie w wyborach, o której mowa

w art. 297 § 2 pkt 1, oraz zgodę na utworzenie jego komitetu, o której mowa

w art. 297 § 2 pkt 2;

3) pisemne oświadczenie kandydata o posiadaniu prawa wybieralności, o którym

mowa w art. 297 § 2 pkt 3;

4) wykaz co najmniej 1000 obywateli, o których mowa w § 1.

§ 4. Zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego może być dokonane

najpóźniej w 55 dniu przed dniem wyborów.

Art. 300. § 1. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do

Sądu Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie

przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Skargę wnosi się

22.02.2018

©Telksinoe s. 156/259

w terminie 2 dni od daty doręczenia pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia

o odmowie przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego.

§ 2. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę w składzie 3 sędziów, w postępowaniu

nieprocesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od

orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza się

pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli Sąd

Najwyższy uzna skargę pełnomocnika wyborczego za zasadną, Państwowa Komisja

Wyborcza niezwłocznie przyjmuje zawiadomienie o utworzeniu komitetu

wyborczego.

Art. 301. Na wniosek komitetu wyborczego odpowiednie organy mają

obowiązek wydać potwierdzenie nadania numeru NIP oraz decyzję o nadaniu numeru

REGON, najpóźniej do końca drugiego dnia roboczego następującego po dniu

zgłoszenia wniosku o nadanie numeru.

Art. 302. Państwowa Komisja Wyborcza informację o utworzonych komitetach

wyborczych ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor

Polski” oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.

Art. 303. § 1. Zgłoszenia kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej dokonuje

osobiście pełnomocnik wyborczy najpóźniej do godziny 2400 w 45 dniu przed dniem

wyborów. Zgłoszenie kandydata powinno zawierać:

1) imię (imiona), nazwisko, wiek i miejsce zamieszkania (miejscowość)

zgłaszanego kandydata na Prezydenta Rzeczypospolitej wraz ze wskazaniem

jego przynależności do partii politycznej;

2) nazwę komitetu wyborczego oraz imię (imiona), nazwisko i adres do

korespondencji pełnomocnika wyborczego oraz pełnomocnika finansowego;

3) wykaz obywateli popierających zgłoszenie, zawierający czytelne wskazanie

imienia (imion) i nazwiska, adresu zamieszkania oraz numeru ewidencyjnego

PESEL obywatela, który udziela poparcia, składając na wykazie własnoręczny

podpis; każda strona wykazu musi zawierać nazwę komitetu wyborczego

zgłaszającego kandydata oraz adnotację:

„Udzielam poparcia kandydatowi na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

........................ [imię (imiona) i nazwisko kandydata] w wyborach

zarządzonych na ........... (dzień, miesiąc, rok).”.

22.02.2018

©Telksinoe s. 157/259

§ 2. Wycofanie udzielonego poparcia nie rodzi skutków prawnych.

Art. 304. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza rejestruje kandydata na

Prezydenta Rzeczypospolitej, jeżeli zgłoszenia dokonano zgodnie z przepisami

kodeksu, sporządzając protokół rejestracji kandydata, i zawiadamia o tym

pełnomocnika wyborczego.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza, sprawdzając prawidłowość zgłoszenia

kandydata, bada:

1) czy kandydat spełnia warunki określone w art. 11 § 1 pkt 3;

2) zgodność danych, o których mowa w art. 297 § 4, na podstawie dostępnych

urzędowo dokumentów;

3) czy zgłoszenie kandydatury poparło podpisami co najmniej 100 000 obywateli,

zgodnie z art. 303 § 1 pkt 3.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza postanawia o odmowie rejestracji

kandydata, jeżeli kandydat nie posiada prawa wybieralności.

§ 4. Jeżeli zgłoszenie wykazuje wady, Państwowa Komisja Wyborcza

niezwłocznie wzywa pełnomocnika wyborczego do usunięcia w terminie 3 dni

wskazanych wad zgłoszenia. W przypadku nieusunięcia wad w terminie Państwowa

Komisja Wyborcza postanawia o odmowie rejestracji kandydata.

§ 5. Postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej, o którym mowa w § 3 i 4,

wraz z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi wyborczemu.

§ 6. Pełnomocnikowi wyborczemu służy prawo wniesienia skargi do Sądu

Najwyższego na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej o odmowie

rejestracji kandydata. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od daty doręczenia

pełnomocnikowi wyborczemu postanowienia o odmowie rejestracji kandydata.

§ 7. Sąd Najwyższy rozpatruje skargę w składzie 3 sędziów, w postępowaniu

nieprocesowym, i wydaje orzeczenie w sprawie skargi w terminie 3 dni. Od

orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza się

pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej. Jeżeli Sąd

Najwyższy uzna skargę pełnomocnika wyborczego za zasadną, Państwowa Komisja

Wyborcza niezwłocznie rejestruje kandydata.

Art. 305. § 1. Po upływie terminu, o którym mowa w art. 303 § 1,

z uwzględnieniem art. 304 § 4–7, Państwowa Komisja Wyborcza sporządza listę

22.02.2018

©Telksinoe s. 158/259

kandydatów, na której w kolejności alfabetycznej nazwisk umieszcza następujące

dane: nazwisko, imię (imiona), wiek oraz wskazane w zgłoszeniu udokumentowane

wykształcenie, wykonywany zawód, miejsce (zakład) pracy i miejsce zamieszkania

zarejestrowanych kandydatów. Na liście zamieszcza się również oznaczenie przy-

należności kandydata do partii politycznej oraz treść oświadczenia, o którym mowa

w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji

o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych

dokumentów, w zakresie określonym w art. 13 tej ustawy.

§ 2. Najpóźniej w 20 dniu przed dniem wyborów Państwowa Komisja Wyborcza

podaje dane, o których mowa w § 1, do publicznej wiadomości przez rozplakatowanie

obwieszczeń.

Art. 306. Państwowa Komisja Wyborcza skreśla z listy kandydatów tych

kandydatów, którzy wycofali zgodę na kandydowanie, zmarli lub utracili prawo

wybieralności. Informację o skreśleniu kandydata Państwowa Komisja Wyborcza

niezwłocznie podaje do publicznej wiadomości.

Rozdział 3

Karty do głosowania

Art. 307. Państwowa Komisja Wyborcza, po sporządzeniu listy kandydatów,

zarządza wydrukowanie potrzebnej liczby kart do głosowania i wspólnie

z okręgowymi komisjami wyborczymi zapewnia dostarczenie ich obwodowym

komisjom wyborczym ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie.

Art. 308. § 1. Na karcie do głosowania wymienia się w kolejności alfabetycznej

nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 2. Nazwisko i imię (imiona) kandydata jest poprzedzone z lewej strony kratką

przeznaczoną na postanowienie znaku „×” oznaczającego głos oddany na danego

kandydata.

Art. 309. Jeżeli po wydrukowaniu kart do głosowania Państwowa Komisja

Wyborcza skreśli z listy kandydatów nazwisko kandydata z przyczyn, o których

mowa w art. 306, nazwisko tego kandydata pozostawia się na wydrukowanych kartach

do głosowania. Informację o skreśleniu oraz o warunkach decydujących o ważności

głosu oddanego na takiej karcie podaje się do publicznej wiadomości w formie

22.02.2018

©Telksinoe s. 159/259

obwieszczenia i zapewnia jego rozplakatowanie w lokalach wyborczych w dniu

głosowania.

Art. 310. Sposób sporządzania i przekazania kart do głosowania dla obwodów

głosowania utworzonych na polskich statkach morskich oraz za granicą ustala

Państwowa Komisja Wyborcza, po porozumieniu odpowiednio z ministrem właś-

ciwym do spraw gospodarki morskiej oraz ministrem właściwym do spraw

zagranicznych.

Rozdział 4

Sposób głosowania i warunki ważności głosu

Art. 311. Wyborca oddaje głos na jednego z kandydatów, którego nazwisko

znajduje się na karcie do głosowania, przez postawienie w kratce z lewej strony obok

jego nazwiska znaku „x”.

Art. 312. Za nieważny uznaje się głos:

1) oddany na karcie do głosowania, na której wyborca umieścił znak „×” przy

więcej niż jednym nazwisku kandydata;

2) oddany na karcie do głosowania, na której wyborca nie umieścił znaku „×” przy

żadnym z nazwisk kandydatów.

Rozdział 5

Ustalanie wyników głosowania i wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej. Ważność

wyborów

Art. 313. Obwodowa komisja wyborcza ds. ustalenia wyników głosowania w

obwodzie po ustaleniu wyników wyborów sporządza protokół głosowania

w obwodzie w wyborach na Prezydenta Rzeczypospolitej i przekazuje go okręgowej

komisji wyborczej.

Art. 314. § 1. Okręgowa komisja wyborcza po otrzymaniu protokołów ze

wszystkich obwodów głosowania ustala niezwłocznie zbiorcze wyniki głosowania

i sporządza w dwóch egzemplarzach protokół. Protokół, wraz z protokołami

obwodowych komisji wyborczych ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie,

w zapieczętowanej kopercie przesyła się niezwłocznie Państwowej Komisji

Wyborczej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 160/259

§ 2. Jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników

głosowania w obwodach głosowania za granicą oraz na polskich statkach morskich

w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6,

głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się

w protokole zbiorczych wyników głosowania, z wymienieniem obwodów głosowania

oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników głosowania.

§ 3. Drugie egzemplarze protokołów wraz ze wszystkimi dokumentami

z wyborów przewodniczący okręgowych komisji wyborczych przekazują wójtom oraz

dyrektorom właściwych miejscowo delegatur Krajowego Biura Wyborczego.

Art. 315. § 1. Po otrzymaniu protokołów, o których mowa w art. 314 § 1,

Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia przez

okręgową komisję wyborczą zbiorczych wyników głosowania.

§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu zbiorczych wyników

głosowania Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych

wyników. Przepisy art. 314 stosuje się odpowiednio.

Art. 316. Niezwłocznie po otrzymaniu i sprawdzeniu protokołów od wszystkich

okręgowych komisji wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza ustala wyniki

głosowania na kandydatów na Prezydenta Rzeczypospolitej i sporządza protokół

głosowania.

Art. 317. § 1. Na podstawie wyników ustalonych w protokole głosowania

Państwowa Komisja Wyborcza stwierdza, w drodze uchwały, wynik wyborów na

Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 2. Uchwałę, o której mowa w § 1, Państwowa Komisja Wyborcza przekazuje

niezwłocznie Marszałkowi Sejmu i urzędującemu Prezydentowi Rzeczypospolitej

oraz wręcza nowo wybranemu Prezydentowi Rzeczypospolitej.

Art. 318. § 1. Wyniki głosowania i wynik wyborów Państwowa Komisja

Wyborcza podaje do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia.

§ 2. W przypadku, o którym mowa w art. 292 § 1 i 3, Państwowa Komisja

Wyborcza podaje ponadto w obwieszczeniu nazwiska i imiona kandydatów

kandydujących na Prezydenta Rzeczypospolitej w ponownym głosowaniu.

§ 3. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej o wynikach głosowania

i wyniku wyborów podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

22.02.2018

©Telksinoe s. 161/259

§ 4. Państwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statystyczne

zawierające szczegółowe informacje o wynikach głosowania i wyborów oraz

udostępnia wyniki głosowania i wyborów w postaci elektronicznej.

Art. 319. § 1. Ponowne głosowanie przeprowadza się w obwodach głosowania

utworzonych dla przeprowadzenia wyborów, w trybie przewidzianym w kodeksie.

§ 2. Ponowne głosowanie przeprowadza się na podstawie drugiego egzemplarza

spisu wyborców podlegającego aktualizacji.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości w formie

obwieszczenia wyniki ponownego głosowania i wynik wyborów. Obwieszczenie

Państwowej Komisji Wyborczej podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 320. Nie później niż 14 dnia po podaniu do publicznej wiadomości

wyników wyborów, Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Marszałkowi Sejmu

i Sądowi Najwyższemu sprawozdanie z wyborów.

Art. 321. § 1. Protest przeciwko wyborowi Prezydenta Rzeczypospolitej wnosi

się na piśmie do Sądu Najwyższego nie później niż w ciągu 14 dni od dnia podania

wyników wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą.

Nadanie w tym terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora

wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe

jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu Najwyższego.

§ 2. W odniesieniu do wyborcy przebywającego za granicą lub na polskim statku

morskim wymogi wymienione w § 1 uważa się za spełnione, jeżeli protest został

złożony odpowiednio właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku.

Wyborca obowiązany jest dołączyć do protestu zawiadomienie o ustanowieniu

swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju lub pełnomocnika do doręczeń

zamieszkałego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez biegu.

§ 3. Wnoszący protest powinien sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić

lub wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty.

Art. 322. § 1. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony

przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków określonych

w art. 321. Niedopuszczalne jest przywrócenie terminu do wniesienia protestu.

22.02.2018

©Telksinoe s. 162/259

§ 2. Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest dotyczący sprawy, co

do której w kodeksie przewiduje się możliwość wniesienia przed dniem głosowania

skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 3. Jeżeli w proteście zarzucono popełnienie przestępstwa przeciwko wyborom,

Sąd Najwyższy niezwłocznie zawiadamia o tym Prokuratora Generalnego.

Art. 323. § 1. Sąd Najwyższy rozpatruje protest w składzie 3 sędziów,

w postępowaniu nieprocesowym, i wydaje opinię w formie postanowienia w sprawie

protestu.

§ 2. Opinia powinna zawierać ustalenia co do zasadności zarzutów protestu,

a w razie potwierdzenia zasadności zarzutów – ocenę, czy przestępstwo przeciwko

wyborom lub naruszenie przepisów kodeksu miało wpływ na wynik wyborów.

§ 3. Uczestnikami postępowania są: wnoszący protest, przewodniczący

właściwej komisji wyborczej albo jego zastępca i Prokurator Generalny.

Art. 324. § 1. Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń

Społecznych i Spraw Publicznych na podstawie sprawozdania z wyborów

przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz po rozpoznaniu protestów

rozstrzyga o ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej.

§ 2. Uchwałę w sprawie, o której mowa w § 1, Sąd Najwyższy podejmuje

w ciągu 30 dni od dnia podania wyników wyborów do publicznej wiadomości przez

Państwową Komisję Wyborczą, na posiedzeniu z udziałem Prokuratora Generalnego

i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej.

§ 3. Uchwałę Sądu Najwyższego przedstawia się niezwłocznie Marszałkowi

Sejmu, a także przesyła Państwowej Komisji Wyborczej oraz ogłasza w Dzienniku

Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 325. § 1. W razie podjęcia przez Sąd Najwyższy uchwały stwierdzającej

nieważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, przeprowadza się nowe wybory na

zasadach i w trybie przewidzianych w kodeksie.

§ 2. Postanowienie Marszałka Sejmu o nowych wyborach podaje się do

publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej

najpóźniej w 5 dniu od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego, o której mowa

w § 1.

22.02.2018

©Telksinoe s. 163/259

Rozdział 6

Kampania wyborcza w programach publicznych nadawców radiowych

i telewizyjnych

Art. 326. § 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodpłatnego rozpowszechniania

audycji wyborczych w programach ogólnokrajowych publicznych nadawców

radiowych i telewizyjnych.

§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi 25 godzin

w Telewizji Polskiej, w tym do 5 godzin w TV Polonia, i 35 godzin w Polskim Radiu,

w tym do 5 godzin w programie przeznaczonym dla zagranicy.

§ 3. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu audycji wyborczych ustalają

kierujący redakcjami właściwych ogólnokrajowych programów telewizyjnych, w tym

TV Polonia, oraz radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w obecności

pełnomocników, najpóźniej w 18 dniu przed dniem głosowania.

§ 4. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego pełnomocnikom

przysługuje skarga do Państwowej Komisji Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie

24 godzin od dokonania ustalenia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę

niezwłocznie i wydaje postanowienie. Od postanowienia Państwowej Komisji

Wyborczej nie przysługuje środek prawny.

§ 5. W przypadku zarządzenia ponownego głosowania, o którym mowa

w art. 292, w okresie od 9 dnia przed dniem głosowania do dnia zakończenia kampanii

wyborczej przed dniem ponownego głosowania Telewizja Polska i Polskie Radio

rozpowszechniają nieodpłatnie audycje wyborcze przygotowywane przez komitety

obu kandydatów, z tym że łączny czas wynosi 6 godzin w Telewizji Polskiej

i 8 godzin w Polskim Radiu. Przepisy § 3 i 4 stosuje się odpowiednio, z tym że

losowanie kolejności rozpowszechniania w każdym dniu audycji wyborczych

przeprowadza się w 10 dniu przed dniem ponownego głosowania.

Rozdział 7

Finansowanie kampanii wyborczej

Art. 327. § 1. Komitety wyborcze mogą wydatkować na kampanię wyborczą

wyłącznie kwoty ograniczone limitem, którego wysokość jest wyznaczona kwotą

60 groszy przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego w rejestrze wyborców.

22.02.2018

©Telksinoe s. 164/259

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarządzenia

wyborów, ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej

Polskiej „Monitor Polski” i podaje do publicznej wiadomości liczbę wyborców

ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju według stanu na koniec

kwartału poprzedzającego dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów.

§ 3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze

rozporządzenia, podwyższy kwotę, o której mowa w § 1, w przypadku wzrostu

wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5%, w stopniu

odpowiadającym wzrostowi tych cen.

§ 4. Wskaźnik wzrostu cen, o którym mowa w § 3, ustala się na podstawie

komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ogłaszanego w Dzienniku

Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 20 dnia pierwszego

miesiąca każdego kwartału.

DZIAŁ VI

Wybory do Parlamentu Europejskiego

Rozdział 1

Zasady ogólne

Art. 328. Wybory do Parlamentu Europejskiego są powszechne, równe,

bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.

Art. 329. § 1. W wyborach do Parlamentu Europejskiego wybiera się posłów

w liczbie określonej w przepisach prawa Unii Europejskiej.

§ 2. Posłów do Parlamentu Europejskiego wybiera się na 5 lat.

Art. 330. Posłowie do Parlamentu Europejskiego są przedstawicielami narodów

państw Unii Europejskiej; nie są związani żadnymi instrukcjami i nie mogą być

odwołani.

Art. 331. § 1. Wybory posłów do Parlamentu Europejskiego odbywają się

w okresie wyborczym ustalonym w przepisach prawa Unii Europejskiej.

§ 2. Wybory zarządza Prezydent Rzeczypospolitej, w drodze postanowienia, nie

później niż na 90 dni przed dniem wyborów, wyznaczając ich datę na dzień wolny od

pracy przypadający w okresie wyborczym, o którym mowa w § 1.

22.02.2018

©Telksinoe s. 165/259

Art. 332. § 1. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej o zarządzeniu

wyborów podaje się do publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej najpóźniej w 5 dniu od dnia zarządzenia wyborów.

§ 2. W postanowieniu, o którym mowa w § 1, Prezydent Rzeczypospolitej, po

zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa dni, w których upływają

terminy wykonania czynności wyborczych przewidzianych w kodeksie (kalendarz

wyborczy). W postanowieniu podaje się liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego

wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 3. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia,

o którym mowa w § 1, podaje do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia

postanowienie, o którym mowa w § 1, wraz z informacją o okręgach wyborczych oraz

siedzibach okręgowych komisji wyborczych.

Art. 333. Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze

sprawowaniem stanowiska lub pełnieniem funkcji określonych w przepisach prawa

Unii Europejskiej.

Art. 334. § 1. Mandatu posła do Parlamentu Europejskiego nie można łączyć ze

sprawowaniem mandatu posła na Sejm albo senatora.

§ 2. Poseł do Parlamentu Europejskiego nie może być jednocześnie

w Rzeczypospolitej Polskiej członkiem Rady Ministrów ani sekretarzem stanu oraz

zajmować stanowiska lub pełnić funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu

posła na Sejm albo senatora.

Art. 335. W podziale mandatów uwzględnia się wyłącznie listy kandydatów

tych komitetów wyborczych, które otrzymały co najmniej 5% ważnych głosów w skali

kraju.

Art. 336. Do protestów wyborczych i postępowania w sprawie stwierdzenia

ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego stosuje się odpowiednio przepisy

art. 241–246.

Art. 337. § 1. W wyborach do Parlamentu Europejskiego komitety wyborcze

mogą wydatkować na agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami,

ustalonymi w następujący sposób:

22.02.2018

©Telksinoe s. 166/259

1) wysokość limitu wyznaczona jest kwotą 60 groszy przypadającą na każdego

wyborcę w kraju ujętego w rejestrze wyborców;

2) limit wydatków dla danego komitetu oblicza się według wzoru:

L = w × k,

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

L– limit wydatków,

w– liczbę wyborców w kraju ujętych w rejestrach wyborców w okręgach

wyborczych, w których komitet zarejestrował listy kandydatów,

k– kwotę przypadającą na każdego wyborcę w kraju ujętego w rejestrze

wyborców, o której mowa w pkt 1.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza, w terminie 14 dni od dnia zarządzenia

wyborów, ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej

Polskiej „Monitor Polski” i zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej liczbę

wyborców ujętych w rejestrach wyborców na terenie całego kraju oraz na terenie

poszczególnych okręgów wyborczych według stanu na koniec kwartału

poprzedzającego dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów.

§ 3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze

rozporządzenia, podwyższy kwotę, o której mowa w § 1 pkt 1, w przypadku wzrostu

wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem o ponad 5%, w stopniu

odpowiadającym wzrostowi tych cen.

§ 4. Wskaźnik wzrostu cen, o którym mowa w § 3, ustala się na podstawie

komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ogłaszanego w Dzienniku

Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 20 dnia pierwszego

miesiąca każdego kwartału.

Art. 338. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się

odpowiednio przepisy działu III kodeksu.

Rozdział 2

Komisje wyborcze i okręgi wyborcze

Art. 339. § 1. Wybory do Parlamentu Europejskiego przeprowadzają:

1) Państwowa Komisja Wyborcza;

2) okręgowe komisje wyborcze;

3) rejonowe komisje wyborcze;

22.02.2018

©Telksinoe s. 167/259

4) obwodowe komisje wyborcze.

§ 2. Właściwość miejscową rejonowych komisji wyborczych, ich numery

i siedziby w granicach danego okręgu wyborczego, określa Państwowa Komisja

Wyborcza w drodze uchwały.

Art. 340. § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Parlamentu Europejskiego

tworzy się okręgi wyborcze, zwane dalej w niniejszym dziale „okręgami

wyborczymi”.

§ 2. Okręg wyborczy obejmuje obszar jednego lub więcej województw albo

część województwa. Granice okręgu wyborczego nie mogą naruszać granic

wchodzących w jego skład powiatów i miast na prawach powiatu.

§ 3. Podział na okręgi wyborcze, ich numery i granice, a także siedziby

okręgowych komisji wyborczych określa załącznik nr 3 do kodeksu.

Rozdział 3

Zgłaszanie kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego

Art. 341. Prawo zgłaszania kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego

przysługuje:

1) komitetowi wyborczemu partii politycznej;

2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;

3) komitetowi wyborczemu wyborców.

Art. 342. Liczba kandydatów na posłów do Parlamentu Europejskiego

zgłaszanych na liście kandydatów nie może być mniejsza niż 5 i większa niż 10.

Art. 343. Lista kandydatów powinna być poparta podpisami co najmniej

10 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. Przepisy

art. 210 § 2 i 3 stosuje się.

Art. 344. § 1. W przypadku zgłoszenia kandydatury obywatela Unii

Europejskiej niebędącego obywatelem polskim kandydat do pisemnej zgody na

kandydowanie jest obowiązany dołączyć:

1) oświadczenie stwierdzające, że nie kandyduje w wyborach do Parlamentu

Europejskiego w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej;

2) oświadczenie stwierdzające, że nie został pozbawiony, na mocy orzeczenia sądu

lub decyzji administracyjnej podlegającej zaskarżeniu, prawa do kandydowania

22.02.2018

©Telksinoe s. 168/259

w wyborach do Parlamentu Europejskiego w państwie członkowskim Unii

Europejskiej jego pochodzenia;

3) informację o ostatnim adresie zamieszkania w państwie członkowskim Unii

Europejskiej jego pochodzenia.

§ 2. Po dokonaniu zgłoszenia uzupełnienie listy kandydatów o nazwiska

kandydatów lub zmiany kandydatów albo ich kolejności na liście bądź też zmiana

oznaczenia kandydata, który nie należy do żadnej partii politycznej, nazwą lub

skrótem nazwy partii popierającej tego kandydata są niedopuszczalne.

Art. 344a. Organem właściwym do przyjmowania i przekazywania informacji

niezbędnych do ustalania prawa wybieralności kandydatów na posłów do Parlamentu

Europejskiego, którzy kandydują w państwie członkowskim Unii Europejskiej innym

niż państwo członkowskie ich pochodzenia jest minister właściwy do spraw

informatyzacji.

Art. 344b. § 1. Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie po przyjęciu

zgłoszenia listy kandydatów występuje do ministra właściwego do spraw

informatyzacji z zapytaniem o udzielenie informacji w sprawie oświadczenia,

o którym mowa w art. 344 § 1 pkt 2.

§ 2. Minister właściwy do spraw informatyzacji niezwłocznie występuje do

państwa członkowskiego Unii Europejskiej pochodzenia kandydata, który złożył

oświadczenie, o którym mowa w art. 344 § 1 pkt 2, o potwierdzenie prawdziwości

tego oświadczenia.

§ 3. Informację w sprawie oświadczenia, o którym mowa w art. 344 § 1 pkt 2,

przekazaną przez państwo członkowskie Unii Europejskiej pochodzenia kandydata,

który złożył to oświadczenie, minister właściwy do spraw informatyzacji niezwłocznie

przekazuje okręgowej komisji wyborczej.

§ 4. Jeżeli z informacji, o której mowa w § 3, wynika, że kandydat złożył

nieprawdziwe oświadczenie, o którym mowa w art. 344 § 1 pkt 2, informację tę

w odniesieniu do kandydatów, którzy zostali wybrani na posłów do Parlamentu

Europejskiego, minister właściwy do spraw informatyzacji przekazuje Marszałkowi

Sejmu.

Art. 344c. W przypadku otrzymania od państwa członkowskiego Unii

Europejskiej zapytania w sprawie ustalenia prawa wybieralności kandydata będącego

22.02.2018

©Telksinoe s. 169/259

obywatelem polskim, minister właściwy do spraw informatyzacji niezwłocznie, nie

później jednak niż w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania,

przekazuje temu państwu informację w tym zakresie.

Art. 345. § 1. Okręgowa komisja wyborcza rejestruje listę kandydatów,

zgłoszoną zgodnie z przepisami kodeksu, sporządzając protokół rejestracji.

Nieotrzymanie do czasu sporządzenia protokołu rejestracji informacji, o której mowa

w art. 344b § 3, nie wstrzymuje rejestracji listy kandydatów. Po jednym egzemplarzu

protokołu doręcza się osobie zgłaszającej listę oraz przesyła Państwowej Komisji

Wyborczej.

§ 2. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niektórych kandydatów listę

rejestruje się w zakresie nieobjętym odmową, z tym że liczba kandydatów

zgłoszonych na liście kandydatów nie może być mniejsza niż 5.

Art. 346. § 1. Okręgowa komisja wyborcza skreśla z zarejestrowanej listy

kandydatów nazwisko kandydata na posła do Parlamentu Europejskiego, który zmarł,

utracił prawo wybieralności, złożył komisji oświadczenie na piśmie o wycofaniu

zgody na kandydowanie lub złożył nieprawdziwe oświadczenie, o którym mowa

w art. 344 § 1 pkt 2.

§ 2. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy kandydatów

nastąpiło wskutek śmierci kandydata i powoduje, że na liście tej pozostało mniej niż

5 kandydatów, komisja zawiadamia osobę zgłaszającą listę o możliwości zgłoszenia

nowego kandydata. Uzupełnienia listy dokonuje się najpóźniej w 15 dniu przed dniem

wyborów; w takim przypadku przepisu art. 210 nie stosuje się.

§ 3. Jeżeli skreślenie nazwiska kandydata z listy nastąpiło z innej przyczyny niż

śmierć kandydata lub lista nie została uzupełniona z uwzględnieniem terminu,

o którym mowa w § 2, a na liście pozostało mniej niż 3 kandydatów, komisja

unieważnia rejestrację tej listy. Od postanowienia wydanego w tej sprawie nie

przysługuje środek prawny.

22.02.2018

©Telksinoe s. 170/259

Rozdział 4

Kampania wyborcza w programach publicznych nadawców radiowych

i telewizyjnych

Art. 347. § 1. Komitet wyborczy ma prawo do nieodpłatnego

rozpowszechniania audycji wyborczych w programach publicznych nadawców

radiowych i telewizyjnych:

1) ogólnokrajowych – jeżeli zarejestrował swoje listy kandydatów co najmniej

w połowie okręgów wyborczych;

2) regionalnych – jeżeli zarejestrował listę kandydatów co najmniej w jednym

okręgu wyborczym.

§ 2. Łączny czas rozpowszechniania audycji wyborczych wynosi:

1) w ogólnokrajowych programach – 15 godzin w Telewizji Polskiej, w godzinach

między 1700 a 2300, i 20 godzin w Polskim Radiu;

2) w regionalnych programach – 10 godzin w Telewizji Polskiej i 20 godzin

w Polskim Radiu.

§ 3. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których

mowa w § 2 pkt 1, dzieli się równo między uprawnione komitety wyborcze na

podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej o komitetach wyborczych,

które zarejestrowały swoje listy kandydatów co najmniej w połowie okręgów

wyborczych.

§ 4. Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji wyborczych, o których

mowa w § 2 pkt 2, dzieli się pomiędzy uprawnione komitety wyborcze

proporcjonalnie do liczby zarejestrowanych przez nie list kandydatów, na podstawie

informacji okręgowych komisji wyborczych, właściwych dla obszaru objętego

regionalnym programem, o zarejestrowanych listach kandydatów.

Art. 348. § 1. Kolejność rozpowszechniania w każdym dniu audycji

wyborczych ustalają kierujący redakcjami właściwych ogólnokrajowych programów

telewizyjnych, w tym TV Polonia, i programów regionalnych oraz programów

radiowych w drodze losowania przeprowadzonego w obecności osób zgłaszających

listy kandydatów najpóźniej w 18 dniu przed dniem wyborów.

§ 2. Na ustalenia dotyczące podziału czasu antenowego, o których mowa

w art. 347 § 3 i 4, osobie zgłaszającej listę kandydatów przysługuje skarga do

22.02.2018

©Telksinoe s. 171/259

Państwowej Komisji Wyborczej. Skargę wnosi się w terminie 2 dni od dokonania

ustalenia. Państwowa Komisja Wyborcza rozpatruje sprawę niezwłocznie i wydaje

postanowienie. Od postanowienia Państwowej Komisji Wyborczej nie przysługuje

środek prawny.

Rozdział 5

Ustalanie wyników głosowania i wyników wyborów

Art. 349. § 1. Podanie do publicznej wiadomości wyników głosowania

w obwodzie nie może nastąpić przed zakończeniem głosowania w innych państwach

członkowskich Unii Europejskiej.

§ 2. Państwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomości oraz

przekazuje obwodowym komisjom wyborczym ds. ustalenia wyników głosowania

w obwodzie informację dotyczącą godziny, od której będzie można udostępniać

wyborcom wyniki, o których mowa w § 1.

Art. 350. Niezwłocznie po otrzymaniu protokołu głosowania w obwodzie

rejonowa komisja wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników

głosowania w obwodzie. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu

wyników głosowania komisja zarządza ponowne ich ustalenie przez obwodową

komisję wyborczą ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie i powiadamia o tym

właściwą okręgową komisję wyborczą. Przepisy art. 70 § 2 i 3 oraz art. 71–74 stosuje

się.

Art. 351. § 1. Rejonowa komisja wyborcza na podstawie protokołów głosowania

w obwodach ustala wyniki głosowania na obszarze swojej właściwości i sporządza,

w dwóch egzemplarzach, protokół wyników głosowania w rejonie.

§ 2. W protokole wymienia się sumy odpowiednich liczb zawartych

w protokołach wyników głosowania w obwodzie.

§ 3. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obecne przy

jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.

§ 4. (uchylony)

§ 5. Przewodniczący rejonowej komisji wyborczej przekazuje niezwłocznie do

właściwej okręgowej komisji wyborczej dane z protokołu dotyczące liczby głosów

ważnych oddanych łącznie na wszystkie listy kandydatów i głosów ważnych

oddanych na poszczególne listy kandydatów oraz głosów ważnych oddanych na

22.02.2018

©Telksinoe s. 172/259

poszczególnych kandydatów, w sposób ustalony przez Państwową Komisję

Wyborczą.

§ 6. Protokół wyników głosowania w rejonie wraz z protokołami głosowania

z obwodów głosowania przewodniczący rejonowej komisji wyborczej przesyła

niezwłocznie do okręgowej komisji wyborczej, w trybie ustalonym przez Państwową

Komisję Wyborczą. Pozostałe dokumenty z wyborów przekazuje dyrektorowi

delegatury Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla siedziby komisji.

§ 7. Wzór protokołu wyników głosowania w rejonie określi Państwowa Komisja

Wyborcza.

Art. 352. § 1. Po otrzymaniu od przewodniczących rejonowych komisji

wyborczych protokołów wyników głosowania w rejonie okręgowa komisja wyborcza

dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników głosowania przez rejonowe

komisje wyborcze.

§ 2. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników głosowania,

o których mowa w § 1, okręgowa komisja wyborcza zarządza ponowne ustalenie

przez rejonową komisję wyborczą tych wyników.

Art. 353. § 1. Okręgowa komisja wyborcza na podstawie protokołów wyników

głosowania w rejonach ustala wyniki głosowania na poszczególne listy kandydatów

i sporządza, w dwóch egzemplarzach, protokół wyników głosowania w okręgu

wyborczym.

§ 2. Jeżeli właściwa okręgowa komisja wyborcza nie uzyska wyników

głosowania w obwodach głosowania za granicą albo na polskich statkach morskich

w ciągu 24 godzin od zakończenia głosowania, o którym mowa w art. 39 § 6,

głosowanie w tych obwodach uważa się za niebyłe. Fakt ten odnotowuje się

w protokole wyników głosowania w okręgu wyborczym, z wymienieniem obwodów

głosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodów wyników

głosowania.

§ 3. W protokole wymienia się sumy odpowiednich liczb zawartych

w protokołach wyników głosowania w rejonie.

§ 4. Protokół podpisują wszystkie osoby wchodzące w skład komisji obecne przy

jego sporządzaniu. Protokół opatruje się pieczęcią komisji.

22.02.2018

©Telksinoe s. 173/259

§ 5. Przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być

obecni pełnomocnicy wyborczy lub osoby przez nich upoważnione, którym

przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag, z wymienieniem konkretnych

zarzutów.

§ 6. Protokół wyników głosowania w okręgu wyborczym przewodniczący

okręgowej komisji wyborczej przesyła niezwłocznie do Państwowej Komisji

Wyborczej, w trybie przez nią ustalonym. Pozostałe dokumenty z wyborów

przechowuje dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego właściwej dla

siedziby komisji.

§ 7. Wzór protokołu wyników głosowania w okręgu wyborczym określi

Państwowa Komisja Wyborcza.

§ 8. Po otrzymaniu protokołów, o których mowa w § 6, Państwowa Komisja

Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyników wyborów

w okręgach wyborczych.

§ 9. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w ustaleniu wyników wyborów

Państwowa Komisja Wyborcza zarządza ponowne ustalenie tych wyników.

Art. 354. Po otrzymaniu protokołów wyników głosowania z wszystkich

okręgów wyborczych Państwowa Komisja Wyborcza ustala wyniki głosowania

w skali kraju i stwierdza, które listy kandydatów komitetów wyborczych spełniają

warunek uprawniający do uczestniczenia w podziale mandatów, a następnie dokonuje

podziału wszystkich mandatów między komitety wyborcze odpowiednio do łącznej

liczby głosów ważnych oddanych na listy kandydatów danego komitetu wyborczego

oraz przystępuje do ustalenia liczby mandatów przypadających dla poszczególnych

list kandydatów każdego z komitetów wyborczych, które uzyskały mandaty,

i przyznania tych mandatów konkretnym kandydatom.

Art. 355. Państwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych z protokołów

zawierających wyniki głosowania w okręgach wyborczych, sporządza zestawienie

obejmujące liczbę głosów ważnych w skali kraju oraz głosów ważnych oddanych na

listy kandydatów poszczególnych komitetów wyborczych we wszystkich okręgach

oraz ustala wykaz komitetów wyborczych, których listy kandydatów spełniają

warunek, o którym mowa w art. 335.

22.02.2018

©Telksinoe s. 174/259

Art. 356. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje podziału wszystkich

mandatów pomiędzy uprawnione komitety wyborcze w sposób następujący:

1) liczbę głosów ważnych oddanych łącznie na listy kandydatów każdego

z komitetów wyborczych dzieli się kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne

liczby aż do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się

uszeregować tyle kolejno największych liczb, ilu posłów do Parlamentu

Europejskiego jest wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej;

2) każdemu komitetowi wyborczemu przyznaje się tyle mandatów, ile spośród

ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada mu liczb kolejno

największych.

§ 2. Jeżeli kilka komitetów wyborczych uzyskało ilorazy równe ostatniej liczbie

z liczb uszeregowanych w podany sposób, a komitetów tych jest więcej niż mandatów

do rozdzielenia, pierwszeństwo mają komitety wyborcze w kolejności ogólnej liczby

oddanych głosów na listy kandydatów tych komitetów. Gdyby na listy kandydatów

dwu lub więcej komitetów wyborczych oddano równą liczbę głosów,

o pierwszeństwie rozstrzyga liczba okręgów wyborczych, w których na listy danego

komitetu oddano większą liczbę głosów.

Art. 357. § 1. Po wykonaniu czynności określonych w art. 355

i art. 356 Państwowa Komisja Wyborcza sporządza protokół wyników głosowania

w skali kraju oraz ogólnego podziału mandatów między komitety wyborcze.

§ 2. W protokole wymienia się liczby:

1) wyborców uprawnionych do głosowania;

2) wyborców, którym wydano karty do głosowania;

3) wyborców głosujących przez pełnomocnika;

4) kart wyjętych z urny, w tym:

a) kart nieważnych,

b) kart ważnych;

5) głosów nieważnych, z podaniem przyczyny ich nieważności;

6) głosów ważnych oddanych łącznie na wszystkie listy kandydatów;

7) głosów ważnych oddanych łącznie na listy kandydatów każdego komitetu

wyborczego;

8) mandatów przypadających każdemu komitetowi wyborczemu uprawnionemu do

uczestniczenia w podziale mandatów.

22.02.2018

©Telksinoe s. 175/259

§ 3. W protokole wymienia się również komitety wyborcze, których listy

kandydatów spełniają warunek, o którym mowa w art. 335, oraz komitety wyborcze,

których listy kandydatów nie spełniają tego warunku. Do protokołu załącza się

zestawienie, o którym mowa w art. 355.

Art. 358. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza, po ustaleniu, ile mandatów

przypada poszczególnym komitetom wyborczym, sporządza zestawienie obejmujące:

1) liczbę głosów ważnych oddanych łącznie na listy kandydatów każdego

z komitetów wyborczych, których listy kandydatów spełniają warunek, o którym

mowa w art. 335, oraz

2) liczby głosów ważnych oddanych na poszczególne listy kandydatów każdego

z komitetów wyborczych, o których mowa w pkt 1.

§ 2. Na podstawie zestawienia, o którym mowa w § 1, Państwowa Komisja

Wyborcza przystępuje do ustalenia liczby mandatów przypadających poszczególnym

listom kandydatów. W tym celu, odrębnie dla każdego komitetu wyborczego, liczbę

głosów ważnych oddanych na listę kandydatów danego komitetu wyborczego kolejno

w każdym okręgu mnoży się za każdym razem przez liczbę przypadających danemu

komitetowi mandatów, a następnie tak otrzymany iloczyn dzieli się przez liczbę

głosów ważnych oddanych we wszystkich okręgach na listy kandydatów tego

komitetu wyborczego. Wartość liczby całkowitej (przed przecinkiem) uzyskanego

w ten sposób ilorazu oznacza liczbę mandatów przypadających danej liście

kandydatów.

§ 3. Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania, o którym mowa w § 2,

w odniesieniu do wszystkich list kandydatów danego komitetu wyborczego nie zostały

rozdzielone wszystkie mandaty przypadające temu komitetowi, to pozostałe jeszcze

do podziału mandaty przydziela się tym listom kandydatów tego komitetu, dla których

wyliczone ilorazy wykazują po przecinku kolejno najwyższe wartości, uwzględniając

także i te listy kandydatów, które nie uzyskały jeszcze żadnego mandatu.

Art. 359. Mandaty przypadające danej liście rozdziela się zgodnie z przepisami

art. 233.

Art. 360. § 1. Po ustaleniu wyników wyborów w każdym okręgu wyborczym

Państwowa Komisja Wyborcza sporządza protokół wyborów posłów do Parlamentu

Europejskiego.

22.02.2018

©Telksinoe s. 176/259

§ 2. W protokole zamieszcza się, oddzielnie dla każdego okręgu wyborczego,

wykaz list kandydatów zarejestrowanych w okręgu oraz wykaz list, które spełniły

warunek, o którym mowa w art. 335, a także liczby:

1) wyborców uprawnionych do głosowania;

2) wyborców, którym wydano karty do głosowania;

3) wyborców głosujących przez pełnomocnika;

4) kart wyjętych z urny, w tym:

a) kart nieważnych,

b) kart ważnych;

5) głosów nieważnych, z podaniem przyczyny ich nieważności;

6) głosów ważnych oddanych na każdą z list kandydatów;

7) głosów ważnych oddanych na poszczególnych kandydatów każdej z list

kandydatów;

8) mandatów przypadających każdej liście kandydatów spełniającej warunek,

o którym mowa w art. 335.

§ 3. W protokole zamieszcza się także nazwiska i imiona wybranych posłów do

Parlamentu Europejskiego z poszczególnych list.

Rozdział 6

Ogłaszanie wyników wyborów do Parlamentu Europejskiego

Art. 361. Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej, w formie obwieszczenia, oraz podaje do publicznej

wiadomości wyniki wyborów posłów do Parlamentu Europejskiego. W obwieszczeniu

zamieszcza się informacje, o których mowa w art. 357 § 2 oraz art. 360 § 2 i 3.

Art. 362. § 1. Państwowa Komisja Wyborcza przesyła Prezydentowi

Rzeczypospolitej, Marszałkowi Sejmu i Sądowi Najwyższemu sprawozdanie

z wyborów oraz wręcza posłom do Parlamentu Europejskiego zaświadczenia

o wyborze nie później niż 14. dnia po ogłoszeniu obwieszczenia, o którym mowa

w art. 361.

§ 2. Marszałek Sejmu niezwłocznie po ogłoszeniu obwieszczenia, o którym

mowa w art. 361, przesyła Przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego

zawiadomienie o wyborze posłów do Parlamentu Europejskiego i inne wymagane

przez Parlament Europejski dokumenty.

22.02.2018

©Telksinoe s. 177/259

Rozdział 7

Wygaśnięcie mandatu. Utrata mandatu

Art. 363. Wygaśnięcie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego następuje

w przypadku:

1) śmierci;

2) zrzeczenia się mandatu.

Art. 364. § 1. Utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego następuje

w przypadku:

1) utraty prawa wybieralności lub nieposiadania go w dniu wyboru;

2) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub pełnienia funkcji, o których mowa

w przepisach art. 333 i art. 334 § 2;

2a) powołania w czasie kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, o których

mowa w przepisach art. 333 i art. 334 § 2;

3) wyboru na posła na Sejm albo senatora;

4) unieważnienia wyboru posła do Parlamentu Europejskiego.

§ 2. Utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego, w przypadku, o którym

mowa w § 1 pkt 2, następuje, jeżeli nie złoży on Marszałkowi Sejmu, w terminie

14 dni od dnia ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą wyników wyborów

do Parlamentu Europejskiego, oświadczenia o złożeniu rezygnacji z zajmowanego

stanowiska lub pełnionej funkcji.

§ 2a. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w odniesieniu do posła do Parlamentu

Europejskiego, który od dnia wyborów do dnia rozpoczęcia kadencji Parlamentu

Europejskiego objął stanowisko lub funkcję, o których mowa w przepisach art. 333

i art. 334 § 2, oraz w odniesieniu do posła do Parlamentu Europejskiego, który uzyskał

mandat w toku kadencji Parlamentu Europejskiego.

§ 3. Utrata mandatu posła do Parlamentu Europejskiego, w przypadku, o którym

mowa w § 1 pkt 2a i 3, następuje z dniem powołania lub wybrania.

§ 4. Jeżeli poseł do Parlamentu Europejskiego uzyskał mandat posła na Sejm na

podstawie art. 251, traci mandat posła do Parlamentu Europejskiego z dniem wydania

przez Marszałka Sejmu postanowienia o obsadzeniu mandatu posła na Sejm.

Art. 365. Do posłów do Parlamentu Europejskiego stosuje się przepisy art. 248.

22.02.2018

©Telksinoe s. 178/259

Art. 366. § 1. Utratę mandatu posła do Parlamentu Europejskiego niezwłocznie

stwierdza Marszałek Sejmu w drodze postanowienia.

§ 2. Postanowienie, o którym mowa w § 1, ogłasza się w Dzienniku Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, z zastrzeżeniem art. 367.

§ 3. Postanowienie, o którym mowa w § 1, doręcza się niezwłocznie Państwowej

Komisji Wyborczej, z zastrzeżeniem art. 367.

§ 4. O utracie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego Marszałek Sejmu

niezwłocznie zawiadamia Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego,

z zastrzeżeniem art. 367.

Art. 367. § 1. Postanowienie Marszałka Sejmu o utracie mandatu posła do

Parlamentu Europejskiego z przyczyn określonych w art. 364 § 1 pkt 1–3 wraz

z uzasadnieniem doręcza się niezwłocznie temu posłowi. Od postanowienia posłowi

przysługuje prawo odwołania do Sądu Najwyższego w terminie 3 dni od dnia

doręczenia postanowienia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem Marszałka Sejmu.

§ 2. Sąd Najwyższy – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw

Publicznych rozpatruje odwołanie, o którym mowa w § 1, i orzeka w sprawie

w terminie 7 dni w postępowaniu nieprocesowym. Odpis postanowienia Sądu

Najwyższego doręcza się posłowi, który wniósł odwołanie, Marszałkowi Sejmu oraz

Państwowej Komisji Wyborczej. W przypadku nieuwzględnienia odwołania przepisy

art. 366 § 2–4 stosuje się.

Art. 368. § 1. Marszałek Sejmu zawiadamia, na podstawie informacji

Państwowej Komisji Wyborczej, kolejnego kandydata z tej samej listy kandydatów,

który w wyborach otrzymał kolejno największą liczbę głosów, o przysługującym mu

pierwszeństwie do mandatu w przypadku:

1) wygaśnięcia mandatu posła do Parlamentu Europejskiego, stwierdzonego przez

Przewodniczącego Parlamentu Europejskiego;

2) upływu terminu do wniesienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu

o utracie mandatu;

3) nieuwzględnienia odwołania od postanowienia Marszałka Sejmu o utracie

mandatu przez Sąd Najwyższy.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w przypadku utraty mandatu posła do

Parlamentu Europejskiego na podstawie art. 364 § 1 pkt 4.

22.02.2018

©Telksinoe s. 179/259

§ 3. Jeżeli pierwszeństwo do mandatu przysługuje więcej niż jednemu

kandydatowi stosuje się odpowiednio art. 233.

§ 4. Oświadczenie o przyjęciu mandatu powinno być złożone w terminie 7 dni

od dnia doręczenia zawiadomienia. Niezłożenie oświadczenia w terminie, o którym

mowa w zdaniu poprzednim, oznacza zrzeczenie się pierwszeństwa do obsadzenia

mandatu.

§ 5. Kandydat może zrzec się pierwszeństwa do obsadzenia mandatu na rzecz

kolejnego uprawnionego kandydata z tej samej listy. Oświadczenie o ustąpieniu

pierwszeństwa powinno być złożone Marszałkowi Sejmu w terminie 7 dni od dnia

doręczenia zawiadomienia, o którym mowa w § 1.

§ 6. Jeżeli obsadzenie mandatu posła do Parlamentu Europejskiego w trybie

określonym w § 1–3 byłoby niemożliwe z powodu braku kandydatów, którym mandat

można przydzielić, Marszałek Sejmu o przysługującym pierwszeństwie do mandatu

zawiadamia, na podstawie obwieszczenia, o którym mowa w art. 361, kandydata

z innej listy kandydatów tego samego komitetu wyborczego, który w wyborach

otrzymał największą liczbę głosów, o ile nie uzyskał mandatu.

§ 7. O obsadzeniu mandatu postanawia Marszałek Sejmu. Przepisy art. 366 § 2–

4 stosuje się odpowiednio.

DZIAŁ VII

Wybory do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego

Rozdział 1

Zasady ogólne

Art. 369. Wybory do rad są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się

w głosowaniu tajnym.

Art. 370. § 1. Można być radnym tylko jednego organu stanowiącego jednostki

samorządu terytorialnego.

§ 2. Można kandydować jednocześnie tylko do jednego z organów

wymienionych w art. 5 pkt 3.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się w przypadku uzupełniania składu rady lub wyboru

danej rady przed upływem kadencji rad.

22.02.2018

©Telksinoe s. 180/259

Art. 371. § 1. Wybory do rad zarządza się nie wcześniej niż na 4 miesiące i nie

później niż na 3 miesiące przed upływem kadencji rad. Datę wyborów wyznacza się

na dzień wolny od pracy przypadający nie wcześniej niż na 30 dni i nie później niż na

7 dni przed upływem kadencji rad.

§ 2. Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji

Wyborczej, wyznacza, w drodze rozporządzenia, datę wyborów zgodnie z § 1 oraz

określa dni, w których upływają terminy wykonania czynności wyborczych

przewidzianych w kodeksie (kalendarz wyborczy).

§ 3. Rozporządzenie, o którym mowa w § 2, podaje się niezwłocznie do

publicznej wiadomości i ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej nie

później niż w terminie 2 dni od dnia zarządzenia wyborów.

Art. 372. § 1. W razie konieczności przeprowadzenia wyborów

przedterminowych danej rady przed upływem kadencji lub wyborów nowej rady

z przyczyn określonych w ustawach, wybory zarządza się i przeprowadza w ciągu

90 dni od daty wystąpienia tej przyczyny. Przepisy art. 371 stosuje się odpowiednio,

z tym że w kalendarzu wyborczym terminy wykonania czynności wyborczych mogą

być krótsze od przewidzianych w kodeksie.

§ 2. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie wyborów, o których

mowa w § 1, wojewoda podaje niezwłocznie do publicznej wiadomości, w formie

obwieszczenia, na obszarze działania rady, do której wybory mają być

przeprowadzone.

Art. 373. § 1. Liczbę radnych wybieranych do rad ustala, odrębnie dla każdej

rady, wojewoda, po porozumieniu z komisarzem wyborczym, odpowiednio do zasad

określonych w kodeksie oraz ustawach odrębnych.

§ 2. Ustalenie liczby radnych dla każdej rady następuje na podstawie liczby

mieszkańców zamieszkałych na obszarze działania danej rady, ujętych w stałym

rejestrze wyborców na koniec roku poprzedzającego rok, w którym wybory mają być

przeprowadzone.

Art. 374. Zarządzenie wojewody ustalające liczbę radnych wybieranych do rad

ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podaje do publicznej

wiadomości, w formie obwieszczenia, w każdej gminie najpóźniej na 4 miesiące przed

upływem kadencji. Po jednym egzemplarzu zarządzenia przekazuje się niezwłocznie

22.02.2018

©Telksinoe s. 181/259

każdej właściwej radzie i komisarzowi wyborczemu oraz przesyła do Państwowej

Komisji Wyborczej.

Art. 375. § 1. W przypadku, o którym mowa w art. 372, wojewoda, po

porozumieniu z komisarzem wyborczym, ustala liczbę radnych wybieranych do danej

rady na podstawie liczby mieszkańców ujętych w stałym rejestrze wyborców na

koniec kwartału poprzedzającego zarządzenie o wyborach.

§ 2. Liczbę radnych wybieranych do danej rady podaje się w rozporządzeniu,

o którym mowa w art. 372 § 2.

Art. 376. Kadencja radnych i rad wybranych w wyborach, o których mowa

w art. 372, upływa z dniem zakończenia kadencji rad wybranych w wyborach

zarządzonych na podstawie art. 371.

Art. 377. Wyborów, o których mowa w art. 372, nie przeprowadza się, jeżeli ich

data przypadałaby w okresie 12 miesięcy przed zakończeniem kadencji rad. W takim

przypadku Prezes Rady Ministrów wyznacza, na wniosek ministra właściwego do

spraw administracji publicznej, osobę pełniącą funkcję rady do końca kadencji.

Art. 378. § 1. W wyborach do rady komitety wyborcze mogą wydatkować na

agitację wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitami wydatków określonymi na

zasadach, o których mowa w § 2 i 3.